Περίοδος 24 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου 2022

Η 91^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 24 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου 2022 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 288.394, από 309.492 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -6,8%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 19.736 ημερήσια PCR τεστ και 268.658 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.108.761). Επιπλέον, στο διάστημα 23 Φεβρουαρίου – 1 Μαρτίου διενεργήθηκαν 2.962.161 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 4.599.747  στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης Rt εκτιμάται στις 2 Μαρτίου σε 0,93, εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,97). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 5,07% το 7ήμερο 21 – 28 Φεβρουαρίου, από 5,61% (το προηγούμενο 7ήμερο).

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 14.406 κρούσματα, από 16.813 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -14,3% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 35,6% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,4% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 1/3/2022

Πηγή: www. Ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 35 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση -19,8% σε 60,1 (από 75,0 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε μείωση -13,1% σε 399 (από 459 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 66% (από 68% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 77% και 64% αντίστοιχα (από 81% και 69% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (1/3/2022), η Ελλάδα με 2.498 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 13^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.265. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 61 ημέρες (από 55 ημέρες) και  των θανάτων σε 212 (από 231 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (1/3/2022), 63 Περιφερειακές Ενότητες (Άγιο Όρος, Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Άρτα, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηλεία, Ημαθία, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Ικαρία, Ιωάννινα, Καβάλα, Κάλυμνος, Καρδίτσα, Κάρπαθος, Καστοριά, Κέα-Κύθνος, Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Κως, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λευκάδα, Λήμνος, Λέσβος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Μύκονος, Νάξος, Ξάνθη, Πάρος , Πέλλα, Πιερία, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ρόδος, Σάμος, Σέρρες, Σύρος, Τρίκαλα, Ροδόπη, Φθιώτιδα, Χαλκιδική, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 9 ΠΕ (Άνδρος, Εύβοια, Θάσος, Ιθάκη Μύκονος, Θεσπρωτία, Θήρα, και Φλώρινα, , Φωκίδα,) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 18.326, από 21.640 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας μείωση -15,3%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται μείωση -24,1% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, μείωση -25,9% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και μείωση -8,7% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 2 Μαρτίου 2022 ανερχόταν σε 19.978.097, έναντι 19.849.813 στις 23 Φεβρουαρίου 2022. Συνολικά έως τις 2 Μαρτίου 2022, έχουν πραγματοποιηθεί 7.862.760 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 7.506.017 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 5.326.882 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με την επίδοση της Ελλάδας να ανέρχεται σε 192,64 στις 2 Μαρτίου 2022.

Γράφημα 1: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου 2021 – 25 Φεβρουαρίου 2022) εμφανίζει μέση αύξηση κατά +29,4 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+46,1 πμ), στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ, +35,7 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+31,1 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -6,1 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (19 – 25 Φεβρουαρίου 2022) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (12 – 18 Φεβρουαρίου 2022), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +9,7 πμ, που αντανακλά αύξηση κυρίως στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (+5,6 πμ) και στους εργασιακούς χώρους  (+1,4 πμ), Επίσης,  η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -0,6 πμ.

Μείωση κατά 2,23 δις ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) τον Ιανουάριο 2022, σε συνέχεια της αύξησης κατά 4,26 δις ευρώ τον Δεκέμβριο 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Η σωρευτική αύξηση ανέρχεται σε 15,12 δις ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες και σε 32,75 δις ευρώ από το τέλος Μαρτίου 2020. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε σε +9,3%[2] τον Ιανουάριο 2022 έναντι +9,9% τον Δεκέμβριο 2021.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα, με ρυθμό αύξησης +0,9% τον Ιανουάριο 2022, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +3,5%. Η μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα ήταν αρνητική (-1,30 δις  εκ ευρώ) τον Ιανουάριο 2022, έναντι θετικής  ροής +1,92δις  ευρώ τον Δεκέμβριο 2021.

Σημαντική ενίσχυση (για όγδοο συνεχόμενο μήνα) κατά +23,8% εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Δεκέμβριο 2021, σε συνέχεια της αύξησης κατά +21,1% που είχε σημειωθεί τον Νοέμβριο 2021. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Δεκεμβρίου 2021 κατέγραψαν οι κατηγορίες: ένδυση – υπόδηση (+131,6%), βιβλία – χαρτικά – λοιπά είδη (+63,3%) και καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (+48,3%). Συνολικά, το  2021, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά +11,5%.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος μειώθηκε κατά 0,2 μονάδες (σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα) στις 114,0 μονάδες τον Φεβρουάριο 2022. Μείωση κατέγραψαν οι δείκτες προσδοκιών στη βιομηχανία (-3,4 μονάδες) και το λιανικό εμπόριο (-1,3 μονάδες). Αντίθετα, αύξηση σημείωσε ο δείκτης προσδοκιών στις κατασκευές (+8,2 μονάδες), στις υπηρεσίες (+3,8 μονάδες) και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη (+2,8 μονάδες). Παράλληλα, μείωση κατά 1,1 μονάδα κατέγραψε ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 114,1 μονάδες τον Φεβρουάριο 2022.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα μειώθηκε οριακά κατά 0,1 μονάδες στις 57,8 μονάδες τον Φεβρουάριο 2022, από τις  57,9 μονάδες του Ιανουαρίου. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν ότι οι ρυθμοί αύξησης της παραγωγής, των νέων παραγγελιών και των επιπέδων απασχόλησης παρέμειναν αισθητά πάνω από τους μακροχρόνιους μέσους όρους. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -7,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 22 – 27 Φεβρουαρίου 2022, έναντι μείωσης κατά -1,2% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 27 ημέρες του Φεβρουαρίου 2022, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε μείωση κατά -2,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -4,2% τον Ιανουάριο 2022.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 22 – 28 Φεβρουαρίου 2022 διαμορφώθηκε σε -32,0% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -41,2% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη μείωση κατά -7,2% (έναντι -20,5%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 21.535 το επταήμερο 22 – 28 Φεβρουαρίου 2022, καταγράφοντας αύξηση κατά +5,8% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά το Φεβρουάριου 2022, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -45,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -53,5% τον Ιανουάριο 2022.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 23^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +26,5% τις πρώτες 25 ημέρες του Φεβρουαρίου 2022 έναντι +24,9% τον Ιανουάριο 2022. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 25 Φεβρουαρίου 2022, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,5%. Σημαντική αύξηση κατά +34,0% εμφάνισε τις πρώτες 25 ημέρες του Φεβρουαρίου 2022 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +23,0% που είχε σημειωθεί τον Ιανουάριο 2022. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 25 Φεβρουαρίου 2022, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +15,1%.

Όσον αφορά την εξέλιξη καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τον Φεβρουάριο 2022 καταγράφεται αύξηση +25,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας).

Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τον Φεβρουάριο 2022 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, προ πανδημίας) καταγράφεται ενδεικτικά στα διόδια (+139,5%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+121,5%), στις υπηρεσίες μεταφορών (+114,7%), στους φούρνους (+92,6%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+65,4%), στα φαρμακεία (+48,8%), στις υπηρεσίες courier (+65,3%), στις υπηρεσίες διαφήμισης (+31,3%), στα super markets και παντοπωλεία (+30,3%), στα μπαρ και καφέ (+65,3%), στους χώρους εστίασης (+43,2%), στις ηλεκτρονικές πωλήσεις (+9,2%)  και στους κινηματογράφους και θέατρα (+0,6%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση παρατηρείται τον Φεβρουάριο 2022 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, προ πανδημίας) στα ταξιδιωτικά γραφεία (-44,7%), στις υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών (-44,8%), στα πολυκαταστήματα (-33,7%), στα καταστήματα ένδυσης (-14,8%), στα καταστήματα υπόδησης (-11,0%), και στα καταστήματα παιχνιδιών (-0,9%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 91^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, παρατηρείται μείωση των καταθέσεων και διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης τον Ιανουάριο 2022, καθώς επίσης και αύξηση του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Δεκέμβριο 2021. Επιπρόσθετα, μειώθηκε ο δείκτης οικονομικού κλίματος και ο δείκτης PMI τον Φεβρουάριο 2022. Τέλος, επισημαίνεται η αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 25 ημέρες του Φεβρουαρίου και η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τον Φεβρουάριο.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να ανοίξουν το δρόμο προς την κανονικότητα αλλά και να αποτρέψουν νέα δυνητική έξαρση της πανδημίας, οι περισσότερες  Ευρωπαϊκές χώρες αναπροσαρμόζουν τα περιοριστικά μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο, καταργώντας σταδιακά ολοένα και περισσότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 24 Φεβρουαρίου – 2 Μαρτίου 2022:

Στη Γαλλία από τις 14 Μαρτίου και μετά δεν θα είναι πλέον υποχρεωτική η χρήση μάσκας στους δημόσιους χώρους. Η υποχρέωση θα διατηρηθεί ωστόσο στα μέσα μεταφοράς και στα νοσοκομεία. Το ίδιο θα συμβεί και με τα υγειονομικά πιστοποιητικά τα οποία οφείλουν σήμερα να επιδεικνύουν οι πολίτες για να εισέρχονται μεταξύ άλλων στα καφέ και τα εστιατόρια. Από την απαλλαγή θα εξαιρεθούν όσοι εργάζονται στον τομέα της υγείας.

Στην Ιταλία, η χρήση της μάσκας στους ανοικτούς χώρους είναι πλέον υποχρεωτική μόνο σε περίπτωση πολυκοσμίας. Η χρήση της μάσκας σε κλειστούς χώρους παραμένει σε ισχύ μέχρι τις 31 Μαρτίου.

Στην Αυστρία, από τις 5 Μαρτίου καταργούνται οι περισσότεροι περιορισμοί για την πανδημία. Η χρήση προστατευτικής μάσκας θα είναι υποχρεωτική πλέον μόνο στους χώρους εργασίας, στα σούπερ μάρκετ, στα ιατρεία, στα νοσοκομεία και στους οίκους ευγηρίας.

Στη Γερμανία, η χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων θα γίνει σταδιακά έως τις 20 Μαρτίου. Από τις 4 Μαρτίου, θα επιτρέπονται πάλι οι ιδιωτικές συναθροίσεις χωρίς περιορισμό στον αριθμό συμμετεχόντων. Αν ωστόσο συμμετέχουν άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί, τότε έως τις 19 Μαρτίου θα εξακολουθεί να ισχύει ο κανόνας για συνάντηση με έως και δύο άτομα από διαφορετικό νοικοκυριό, με την εξαίρεση των παιδιών κάτω των 14 ετών. Από τις 4 Μαρτίου εμβολιασμένοι, ιαθέντες και όσοι προσκομίζουν αρνητικό διαγνωστικό τεστ της ίδιας ημέρας θα μπορούν να επισκέπτονται τα καταστήματα εστίασης, ενώ στα κλαμπ θα επιτρέπεται η είσοδος μόνο σε εμβολιασμένους με τις τρεις δόσεις ή ιαθέντες που προσκομίζουν αρνητικό τεστ. Θα παραμείνει ωστόσο υποχρεωτική η χρήση μάσκας, με σύσταση για FFP-2.

Η Ισπανία  από τις 4 Μαρτίου καταργεί τους περιορισμούς που ίσχυαν για τις αθλητικές διοργανώσεις και τα γήπεδα θα μπορούν να δέχονται φιλάθλους στο 100% της χωρητικότητάς τους, δηλαδή ό,τι ίσχυε πριν από την πανδημία.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά