Περίοδος 14 – 20 Οκτωβρίου 2021

Η 72^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 14 – 20 Οκτωβρίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει σταθεροποίηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και μικρή αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 185.622, από 185.700 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας σταθεροποίηση. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 11.763 ημερήσια PCR τεστ και 173.859 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 1.299.355). Επιπλέον, στο διάστημα 13 – 19 Οκτωβρίου διενεργήθηκαν 1.769.199 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 1.950.812 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 20 Οκτωβρίου σε 1,08, εμφανίζοντας μικρή αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,03). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 1,35% (το 7ήμερο 11 – 17 Οκτωβρίου), από 1,17% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (21 Οκτωβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το μεγαλύτερο τμήμα της Ελληνικής επικράτειας (εξαιρούνται οι περιφερειακές ενότητες Θεσσαλίας,  κεντρικής και ανατολικής Μακεδονίας) στις περιοχές με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 1%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.782 κρούσματα, από 2.273 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση 22,4% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 19,6% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 15,4% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 20/10/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 39 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση 8,1% σε 34,3 (από 31,7 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ κατέγραψε μικρή αύξηση 2,3% σε 351 (από 343 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 75% (από 69% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 68% και 94% αντίστοιχα (από 59% και 99% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (20/10/2021), η Ελλάδα με 1.493 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 16^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.759. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 167 ημέρες (από 167 ημέρες) και  των θανάτων σε 207 (από 203 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (19/10/2021), 17 Περιφερειακές Ενότητες (Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Καρδίτσα, Καστοριά, Κιλκίς, Λάρισα, Μαγνησία, Ξάνθη, Πέλλα, Πιερία, Σέρρες, Τρίκαλα και Χαλκιδική) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 23 ΠΕ (Άγιο Όρος, Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Εύβοια, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Θάσος, Θήρα, Ιωάννινα, Κοζάνη, Κορινθία, Λέσβος, Λευκάδα, Μεσσηνία, Μύκονος, Ροδόπη, Ρόδος, Φθιώτιδα και Φλώρινα) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 20 Οκτωβρίου ανερχόταν σε 12.477.519, έναντι 12.347.016 στις 13 Οκτωβρίου. Συνολικά έως στις 20 Οκτωβρίου, έχουν πραγματοποιηθεί 6.566.047 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 6.321.535 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 120,31% στις 20 Οκτωβρίου.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 15 Οκτωβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 46,6 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+107,1 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +47,5 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+41,9 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 8,7 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (9 – 15 Οκτωβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (2 – 8 Οκτωβρίου 2021), παρατηρούμε μείωση κατά -12,4 πμ κατά μέσο όρο, με την μεγαλύτερη μείωση να εμφανίζεται στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (-31,9 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (-9,9 πμ) και στα ΜΜΜ (-8,9 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 2,6 πμ.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +2,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 11 – 17 Οκτωβρίου 2021, έναντι μείωσης κατά -3% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 17 ημέρες του Οκτωβρίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε οριακά κατά -0,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -3,6% τον Σεπτέμβριο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 12 – 18 Οκτωβρίου 2021 διαμορφώθηκε σε -37,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -35,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -21,6% (έναντι -19,9%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 33.683 το επταήμερο 12 – 18 Οκτωβρίου 2021, καταγράφοντας μείωση κατά -3% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 18 ημέρες του Οκτωβρίου 2021 ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -35,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -38,2% τον Σεπτέμβριο 2021.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 72^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν σταθεροποίηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και μικρή αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η οριακή μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 17 ημέρες του Οκτωβρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης αυτής της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 14 – 20 Οκτωβρίου 2021:

Στην Ιρλανδία, θα επιτραπεί το άνοιγμα των νυχτερινών κέντρων για πρώτη φορά από τον Μάρτιο 2020, αλλά δεν θα αρθούν σχεδόν όλοι οι περιορισμοί, μεταξύ των οποίων η ανάγκη της κοινωνικής αποστασιοποίησης και η απαίτηση να υπάρχει πιστοποιητικό εμβολιασμού για την είσοδο στα μπαρ και τα εστιατόρια, όπως αρχικά σχεδιαζόταν. Τα μέτρα αυτά αντίθετα θα παραταθούν έως τον Φεβρουάριο, όπως και το μέτρο για τα μπαρ και τα εστιατόρια που θα πρέπει να λειτουργούν μόνο για καθήμενους πελάτες. Στα νυκτερινά κέντρα, οι πελάτες πρέπει να φορούν μάσκα, εκτός από την ώρα που τρώνε, πίνουν ή χορεύουν.

Στην Τσεχία, ανακοινώθηκε στις 20 Οκτωβρίου αυστηροποίηση των υγειονομικών ελέγχων και των περιοριστικών μέτρων. Συγκεκριμένα, η χρήση της μάσκας στους εσωτερικούς χώρους, συμπεριλαμβανομένων των χώρων εργασίας, θα είναι υποχρεωτική από τις 25 Οκτωβρίου. Επίσης, από την 1η Νοεμβρίου, τα εστιατόρια, τα κλαμπ και τα νυχτερινά κέντρα θα πρέπει να επαληθεύουν τα πιστοποιητικά εμβολιασμού, τα τεστ ή τα αποδεικτικά νόσησης των πελατών τους.

Στην Βουλγαρία, ανακοινώθηκε στις 19 Οκτωβρίου ότι θα είναι υποχρεωτική από τις 21 Οκτωβρίου η επίδειξη του «πράσινου πιστοποιητικού» για να έχει κανείς πρόσβαση σε εστιατόρια, κινηματογράφους, γυμναστήρια και εμπορικά κέντρα, καθώς και κλειστούς χώρους όπως καφετέριες, ξενοδοχεία, αίθουσες συναυλιών, μουσεία και πισίνες. Επίσης, όλο το ιατρικό προσωπικό θα πρέπει να διαθέτει πράσινο πιστοποιητικό για να εργαστεί. Το πιστοποιητικό δεν θα είναι υποχρεωτικό για τους εκπαιδευτικούς, όμως στα σχολεία που βρίσκονται σε περιοχές όπου καταγράφονται περισσότερες από 750 μολύνσεις ανά 100.000 κατοίκους τα μαθήματα θα γίνονται στο εξής μέσω του διαδικτύου.

Στην Λετονία, ανακοινώθηκε στις 18 Οκτωβρίου καθολικό lockdown στη χώρα, με ισχύ από τις 21 Οκτωβρίου μέχρι τις 15 Νοεμβρίου. Τα καταστήματα, τα εστιατόρια, τα σχολεία και οι χώροι ψυχαγωγίας θα κλείσουν και μόνο τα καταστήματα που παρέχουν βασικές υπηρεσίες θα παραμείνουν ανοιχτά. Στη συνέχεια το lockdown θα χαλαρώσει, αλλά μόνο για τους εμβολιασμένους.

Στην Ρωσία, εγκρίθηκε η πρόταση για καθιέρωση ημερών αργίας από τις 30 Οκτωβρίου έως τις 7 Νοεμβρίου, ενώ οι περιοχές στις οποίες παρατηρείται έξαρση της πανδημίας καλούνται να καθιερώσουν τις ημέρες αργίας ήδη από τις 23 Οκτωβρίου.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.