Περίοδος 30 Σεπτεμβρίου – 6 Οκτωβρίου 2021

Η 70^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 30 Σεπτεμβρίου – 6 Οκτωβρίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, και σταθεροποίηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 191.188, από 196.171 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά 2,5%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 12.361 ημερήσια PCR τεστ και 178.826 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 1.338.315. Επιπλέον, στο διάστημα 30 Σεπτεμβρίου – 5 Οκτωβρίου   διενεργήθηκαν 2.313.425 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 1.587.040 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 6 Οκτωβρίου σε 1,01, εμφανίζοντας μικρή αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,97). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 1,09% (το 7ήμερο 27 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου), από 1,01% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (7 Οκτωβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 1%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.172 κρούσματα, από 2.060 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση 5,4% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 20,1% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 15,8% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 5/10/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 39 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε σταθεροποίηση σε 30,9 (από 31,0 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε κατά 7,4% σε 347 (από 323 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 67% (από 70% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 55% και 94% αντίστοιχα (από 64% και 93% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (5/10/2021), η Ελλάδα με 1.445 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 17^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.731. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 163 ημέρες (από 159 ημέρες) και  των θανάτων σε 198 (από 194 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (5/10/2021), δεκατρείς Περιφερειακές Ενότητες (Δράμα, Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Καρδίτσα, Καστοριά, Κιλκίς, Λάρισα, Ξάνθη, Πέλλα, Πιερία, Σέρρες και Χαλκιδική) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 26 ΠΕ (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Έβρος, Ευρυτανία, Ηλεία, Ηράκλειο, Θάσος, Θεσπρωτία, Θήρα, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Κοζάνη, Κορινθία, Λακωνία, Μαγνησία, Μεσσηνία, Μύκονος, Ρέθυμνο, Ροδόπη, Ρόδος, Τρίκαλα, Φθιώτιδα και Φλώρινα) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 6 Οκτωβρίου ανερχόταν σε 12.238.607, έναντι 12.112.128 στις 29 Σεπτεμβρίου. Συνολικά έως στις 6 Οκτωβρίου, έχουν πραγματοποιηθεί 6.475.511 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 6.204.057 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 118,01% στις 6 Οκτωβρίου.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 30 Σεπτεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 48,8 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+116,8 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +47,8 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+43,1 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 9 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (24 – 30 Σεπτεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (17 – 23 Σεπτεμβρίου 2021), παρατηρούμε μείωση κατά -4,2 πμ κατά μέσο όρο, με την μεγαλύτερη μείωση να εμφανίζεται στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (-16,6 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (-3,6 πμ) και στα ΜΜΜ (-2,6 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία εμφάνισε οριακή αύξηση (+0,4 πμ).

Σημαντική ενίσχυση (για τέταρτο συνεχόμενο μήνα) κατά +13,3%[2] εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Ιούλιο 2021, σε συνέχεια της αύξησης κατά +12,2% που είχε σημειωθεί τον Ιούνιο 2021. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Ιούλιο 2021 κατέγραψαν οι κατηγορίες: φαρμακευτικά – καλλυντικά (+23,9%), ένδυση – υπόδηση (+21,5%) καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (+19,6%) και τρόφιμα – ποτά – καπνός (+15,3%). Συνολικά, τους πρώτους επτά μήνες του 2021, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά +8,8%.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα μειώθηκε κατά 0,9 μονάδες στις 58,4 μονάδες τον Σεπτέμβριο. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν σημαντική βελτίωση του μεταποιητικού τομέα υποστηριζόμενη από την περαιτέρω ισχυρή αύξηση της παραγωγής και των νέων παραγγελιών, παρά τις σοβαρές διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε οριακά κατά -0,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 27 Σεπτεμβρίου – 3 Οκτωβρίου 2021, έναντι αύξησης κατά +2,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 3 ημέρες του Οκτωβρίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -10,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -3,6% τον Σεπτέμβριο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 29 Σεπτεμβρίου – 5 Οκτωβρίου 2021 διαμορφώθηκε σε -34,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -37,4% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -23,0% (έναντι -23,4%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 36.733 το επταήμερο 29 Σεπτεμβρίου – 5 Οκτωβρίου 2021, καταγράφοντας μείωση κατά -1,7% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 5 ημέρες του Οκτωβρίου 2021 ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -34,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -38,2% τον Σεπτέμβριο 2021.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 17^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +17,4% τον Σεπτέμβριο 2021 έναντι +18,4% τον Αύγουστο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 30 Σεπτεμβρίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +21,5%. Σημαντική αύξηση κατά +27,4% εμφάνισε τον Σεπτέμβριο 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +26,6% που είχε σημειωθεί τον Αύγουστο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 30 Σεπτεμβρίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +11,1%.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τις πρώτες 23 ημέρες του Σεπτεμβρίου 2021 καταγράφεται αύξηση +37% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τις πρώτες 22 ημέρες του Σεπτεμβρίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται ενδεικτικά στα διόδια (+191,7%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+167,7%), στους φούρνους (+129,2%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+115%), στις υπηρεσίες courier (+95,8%), στα μπαρ και καφέ (+80,7%), στα φαρμακεία (+65,1%), στους χώρους εστίασης (+59,9%), στα super markets και παντοπωλεία (+45,8%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+30,4%), στα καταστήματα υπόδησης (+10,3%) και στα καταστήματα ένδυσης (+4%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση παρατηρείται τις πρώτες 22 ημέρες του Σεπτεμβρίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) στα ταξιδιωτικά γραφεία (-34,8%), στα πολυκαταστήματα (-11,3%) και στους κινηματογράφους και θέατρα (-7,6%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 70^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, και σταθεροποίηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Ιούλιο, η μικρή μείωση του δείκτη PMI τον Σεπτέμβριο, η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 3 ημέρες του Οκτωβρίου και η αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τον Σεπτέμβριο.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης αυτής της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 30 Σεπτεμβρίου – 6 Οκτωβρίου 2021:

Στην Γαλλία, ανακοινώθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου ότι το υγειονομικό πάσο (πιστοποιητικό εμβολιασμού ή νόσησης ή πρόσφατο αρνητικό τεστ κορωνοϊού) θα είναι υποχρεωτικό και για τους εφήβους 12-17 ετών για τη συμμετοχή τους σε διάφορες δραστηριότητες, όπως εστιατόρια, κινηματογράφοι, πισίνες ταξίδια με τρένο.

Στην Ρουμανία, ανακοινώθηκαν στις 30 Σεπτεμβρίου νέα περιοριστικά μέτρα. Συγκεκριμένα, οι μάσκες θα είναι υποχρεωτικές τόσο στους εξωτερικούς όσο και τους εσωτερικούς χώρους στις περιοχές της χώρας όπου καταγράφονται περισσότερα από 6 κρούσματα covid-19 ανά 1.000 κατοίκους. Τα εστιατόρια, τα γυμναστήρια, τα θέατρα, οι κινηματογράφοι και άλλοι εσωτερικοί χώροι θα λειτουργούν στο μισό της χωρητικότητάς τους, ενώ η είσοδος θα επιτρέπεται μόνο σε όσους έχουν ανοσοποιηθεί πλήρως ή έχουν ήδη αναρρώσει από covid-19. Όσοι δεν είναι εμβολιασμένοι θα υπόκεινται σε απαγόρευση κυκλοφορίας τα Σαββατοκύριακα.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.