Περίοδος 26 Αυγούστου – 1 Σεπτεμβρίου 2021

Η 65^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 26 Αυγούστου – 1 Σεπτεμβρίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μικρή μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και σταθεροποίηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 90.707, από 91.991 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -1,4%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 15.665 ημερήσια PCR τεστ και 75.043 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 634.952). Επιπλέον, στο διάστημα 26 Αυγούστου – 1 Σεπτεμβρίου διενεργήθηκαν 507.150 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 523.278 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται την 1^η Σεπτεμβρίου σε 0,99, από 1,05 στην προηγούμενη έκθεση. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 3,37% (το 7ήμερο 23 – 29 Αυγούστου), από 3,51% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (2 Σεπτεμβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν σχεδόν ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.872 κρούσματα, από 3.221 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -10,8% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 23,5% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,4% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 31/8/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 39 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση κατά -1,9% σε 30,0 (από 30,6 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε κατά 4,2% σε 346 (από 332 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 71% (από 69% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 77% και 64% αντίστοιχα (από 77% και 60% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (31/8/2021), η Ελλάδα με 1.313 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 17^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.713. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 143 ημέρες (από 139 ημέρες) και  των θανάτων σε 175 (από 171 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (31/8/2021), έξι Περιφερειακές Ενότητες (Αχαΐα, Ηλεία, Ηράκλειο, Ικαρία, Μεσσηνία και Ρόδος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 49 ΠΕ (Αιτωλοακαρνανία, Άνδρος, Αργολίδα, Άρτα, Αττική, Βοιωτία, Δράμα, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ημαθία, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Καβάλα, Κάλυμνος, Καρδίτσα, Κάρπαθος, Καστοριά, Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Κως, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λέσβος, Λευκάδα, Μύκονος, Νάξος, Ξάνθη, Πάρος, Πέλλα, Πιερία, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Σάμος, Σέρρες, Σποράδες, Σύρος, Τήνος, Φθιώτιδα, Φλώρινα, Χαλκιδική, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών την 1^η Σεπτεμβρίου ανερχόταν σε 11.439.413, έναντι 11.247.943 στις 25 Αυγούστου. Συνολικά έως την 1^η Σεπτεμβρίου, έχουν πραγματοποιηθεί 6.079.798 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 5.748.030 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 110,3% στις 1 Σεπτεμβρίου.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 27 Αυγούστου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 48,2 πμ σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+124,2 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +43,7 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+41,2 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 9 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (21 – 27 Αυγούστου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (14 – 20 Αυγούστου 2021), παρατηρούμε σημαντική μείωση κατά -56 πμ στα πάρκα και υπαίθριους χώρους, ενώ αύξηση σημειώθηκε στους χώρους εργασίας (+12,9 πμ), στα καταστήματα τροφίμων και φαρμακεία (+5,6 πμ) και στα ΜΜΜ (+2,7 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη (+0,1 πμ).

Αύξηση κατά 1,84 δις ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) τον Ιούλιο 2021, σε συνέχεια της αύξησης κατά 1,62 εκ ευρώ τον Ιούνιο 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ). Η σωρευτική αύξηση τους τελευταίους 12 μήνες ανέρχεται σε 20,06 δις ευρώ και σε 26,97 δις ευρώ από το τέλος Μαρτίου 2020. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε σε +13,2%^[2] τον Ιούλιο 2021 έναντι +14,5% τον Ιούνιο 2021. 

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα, με ρυθμό αύξησης +1,2% τον Ιούλιο 2021, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +4,3%. Οι μηνιαίες καθαρές ροές χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα ήταν αρνητικές (-532 εκ ευρώ) τον Ιούλιο 2021, έναντι +517 εκ ευρώ τον Ιούνιο 2021.

Σημαντική ενίσχυση (για τρίτο συνεχόμενο μήνα) κατά +11,7% εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Ιούνιο 2021, σε συνέχεια της μεγάλης αύξησης κατά +14,8% που είχε σημειωθεί τον Μάιο 2021. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Ιούνιο 2021 κατέγραψαν οι κατηγορίες: πωλήσεις εκτός καταστημάτων (+23,4%), καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (+23,3%), φαρμακευτικά – καλλυντικά (+18,4%), ένδυση – υπόδηση (+13,8%) και έπιπλα – ηλεκτρικά είδη -οικιακός εξοπλισμός (+13,4%). Συνολικά, τους πρώτους έξι μήνες του 2021, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά +7,9%.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε (για τρίτο συνεχόμενο μήνα) κατά 1,8 μονάδες (σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα) στις 113 μονάδες τον Αύγουστο, που αποτελεί την υψηλότερη επίδοση από τον Φεβρουάριο 2020. Αύξηση κατέγραψαν οι δείκτες προσδοκιών στη βιομηχανία (+3,1 μονάδες) και στις υπηρεσίες (+0,6 μονάδες). Αντίθετα, μείωση σημείωσε η καταναλωτική εμπιστοσύνη (-2,2 μονάδες) και οι δείκτες προσδοκιών στις κατασκευές (-1,6 μονάδες) και στο λιανικό εμπόριο (-1,5 μονάδες). Παράλληλα, μείωση κατά 4,3 μονάδες κατέγραψε ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 110,7 μονάδες τον Αύγουστο 2021.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 1,9 μονάδες στις 59,3 μονάδες τον Αύγουστο, που αποτελεί την υψηλότερη επίδοση που έχει καταγραφεί από τον Απρίλιο 2000. Τα στοιχεία του Αυγούστου υπέδειξαν σημαντική βελτίωση του μεταποιητικού τομέα και ειδικότερα τον ταχύτερο ρυθμό αύξησης στην παραγωγή και στις νέες παραγγελίες για διάστημα μεγαλύτερο των 21 ετών. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή.

Όσον αφορά άλλους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -2,5% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 23 – 29 Αυγούστου 2021, έναντι αύξησης κατά +4,1% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 29 ημέρες του Αυγούστου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +4,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +11,4% τον Ιούλιο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 24 – 30 Αυγούστου 2021 διαμορφώθηκε σε -35,8% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -33,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -20,1% (έναντι -16,7%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 43.466 το επταήμερο 24 – 30 Αυγούστου 2021, καταγράφοντας μείωση κατά -2,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τον Αύγουστο ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -35,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -43,3% τον Ιούλιο 2021.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 65^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μικρή μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και σταθεροποίηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των καταθέσεων και η διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης τον Ιούλιο, η σημαντική ενίσχυση των λιανικών πωλήσεων τον Ιούνιο, η βελτίωση του δείκτη οικονομικού κλίματος και του δείκτη PMI τον Αύγουστο, καθώς και η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τον Αύγουστο.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης αυτής της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 26 Αυγούστου – 1 Σεπτεμβρίου 2021:

Στην Γαλλία, από τις 30 Αυγούστου το υγειονομικό πιστοποιητικό είναι πλέον υποχρεωτικό για την εργασία 1,8 εκ μισθωτών που έρχονται σε επαφή με το κοινό, όπως στα εστιατόρια, στους κινηματογράφους, στα μουσεία, στα τρένα μεγάλων αποστάσεων. Το πιστοποιητικό αφορά όσους έχουν κάνει πλήρη εμβολιασμό, έχουν αρνητικό αποτέλεσμα τεστ που έχει γίνει πριν από λιγότερο από 72 ώρες ή έχουν βεβαίωση ανάρρωσης από την Covid-19.

Στην Ισπανία ανακοινώθηκε ότι η χρήση μάσκας θα είναι υποχρεωτική για όλους τους μαθητές ηλικίας άνω των 6 ετών, ενώ θα συστήνεται σε όλους να πλένουν τακτικά τα χέρια τους και να αερίζονται οι αίθουσες. Η «μικρή» αλλαγή που προβλέπεται, σε σχέση με την περσινή χρονιά, είναι ότι η απόσταση μεταξύ των θρανίων μπορεί να μειωθεί από το 1,50 μέτρο στο 1,20, κάτι που θα το αποφασίσει η κάθε περιφέρεια ξεχωριστά.

Στην Ιταλία, από την 1^η Σεπτεμβρίου, το «πιστοποιητικό εμβολιασμού» θα είναι υποχρεωτικό για να εισέρχεται κανείς σε σχολεία και πανεπιστήμια, όπως και για να μετακινείται -εντός της χώρας- με τρένα, αεροπλάνα και πλοία. Ειδικότερα, στα πανεπιστήμια το πιστοποιητικό θα είναι υποχρεωτικό και για τους φοιτητές, ενώ στα σχολεία, το νέο αυτό μέτρο θα αφορά μόνον το διδακτικό, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό. Στα ΜΜΜ, το πιστοποιητικό δεν είναι υποχρεωτικό στα αστικά λεωφορεία και στο μετρό. Επίσης, στις 30 Αυγούστου η περιοχή της Σικελίας μετατράπηκε σε «κίτρινη» ζώνη, ενώ η υπόλοιπη χώρα παραμένει «λευκή» ζώνη. Στις περιοχές που μετατρέπονται σε κίτρινη ζώνη, οι κάτοικοι πρέπει να φορούν προστατευτική μάσκα και στους ανοικτούς χώρους, ενώ οι συνδαιτυμόνες δεν μπορούν να ξεπερνούν τους τέσσερις σε κάθε τραπέζι των εστιατορίων.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.