Περίοδος 12 – 18 Αυγούστου 2021

Η 63^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 12 – 18 Αυγούστου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μικρή μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, αύξηση του δείκτη θετικότητας και σταθεροποίηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου  όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 87.656, από 88.970 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά 1,5%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 12.688 ημερήσια PCR τεστ και 74.968 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 613.593). Επιπλέον, στο διάστημα 12 – 18 Αυγούστου διενεργήθηκαν 455.310 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 660.128 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 18 Αυγούστου σε 1,09, αμετάβλητος συγκριτικά με την προηγούμενη έκθεση. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 3,64% (το 7ήμερο 9 – 15 Αυγούστου), από 3,05% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (19 Αυγούστου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 3.160 κρούσματα, από 2.942 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση (+7,4%) σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 24,7% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 8,5% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 17/8/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 40 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση κατά 17,8% σε 19,9 (από 16,9 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε κατά 24,8% σε 282 (από 226 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 63% (από 51% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 74% και 57% αντίστοιχα (από 63% και 47% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (17/8/2021), η Ελλάδα με 1.268 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.682. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 136 ημέρες (από 133 ημέρες) και  των θανάτων σε 167 (από 161 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (17/8/2021), τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες (Ηράκλειο, Ρέθυμνο, Ρόδος και Χανιά) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 39 ΠΕ (Αιτωλοακαρνανία, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηλεία, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Ικαρία, Καβάλα, Καρδίτσα, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Κως, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λέσβος, Λευκάδα, Μεσσηνία, Μύκονος, Νάξος, Πάρος, Πιερία, Πρέβεζα, Σέρρες, Σποράδες, Σύρος, Τήνος, Φθιώτιδα, Φλώρινα, Χαλκιδική και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 18 Αυγούστου ανερχόταν σε 11.076.656, έναντι 10.906.296 στις 11 Αυγούστου. Συνολικά έως τις 18  Αυγούστου, έχουν πραγματοποιηθεί 5.873.009 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 5.563.987 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 106,27% στις 18 Αυγούστου.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 13 Αυγούστου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 44,4 πμ σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+109,8 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +41,1 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+38,9 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 8,9 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (7 – 13 Αυγούστου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (31 Ιουλίου – 6 Αυγούστου 2021), παρατηρούμε αύξηση κατά +37 πμ στα πάρκα και υπαίθριους χώρους και κατά +5,1 πμ στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας, ενώ μείωση σημειώθηκε στους χώρους εργασίας (-7 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε οριακά κατά +0,6 πμ.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +7,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 9 – 15 Αυγούστου 2021, έναντι αύξησης κατά +15,4% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά το πρώτο μισό του Αυγούστου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +8,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +11,4% τον Ιούλιο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 10 – 16 Αυγούστου 2021 διαμορφώθηκε σε -36,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), παραμένοντας αμετάβλητος σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -19,4% (έναντι -20,1%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 43.872 το επταήμερο 10 – 16 Αυγούστου 2021, καταγράφοντας οριακή μείωση κατά -0,3% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 16 ημέρες του Αυγούστου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -36,0% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -43,3% τον Ιούλιο 2021.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τον Ιούλιο 2021 καταγράφεται αύξηση +27,4% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τις πρώτες 28 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται στα διόδια (+230,2%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+160,7%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+137%), στους φούρνους (+123,9%), στις υπηρεσίες courier (+81,6%), στα φαρμακεία (+61,1%), στα μπαρ και καφέ (+47,2%), στα super markets και παντοπωλεία (+42,3%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+35,5%), στους χώρους εστίασης (+38,9%) και στα καταστήματα υπόδησης (+5,2%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση παρατηρείται τις πρώτες 28 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) στα ταξιδιωτικά γραφεία (-32,1%), στα πολυκαταστήματα (-21,7%), στους κινηματογράφους και θέατρα (-13,2%) και στα καταστήματα ένδυσης (-2,6%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 63^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μικρή μείωση  του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ, αύξηση του δείκτη θετικότητας  και σταθεροποίηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το πρώτο μισό του Αυγούστου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 12 – 18 Αυγούστου 2021:

Στη Βόρεια Μακεδονία, οι αρχές επανέφεραν από τις 16 Αυγούστου τα περιοριστικά μέτρα στην πρόσβαση στα καφέ, τα εστιατόρια και τις δημόσιες εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα, πρόσβαση σε χώρους εστίασης, συναυλίες και άλλες δημόσιες εκδηλώσεις θα έχουν μόνο άτομα που έχουν να επιδείξουν πιστοποιητικό εμβολιασμού με τουλάχιστον μία δόση ή πιστοποιητικό ανάρρωσης από την Covid κατά το τελευταίο 45ήμερο. Επίσης, μόνο οι εξωτερικοί χώροι των εστιατορίων και των καφέ θα λειτουργούν και ο αριθμός των πελατών περιορίζεται στους 30.

Στη Δανία, δεν είναι υποχρεωτικές από τις 14 Αυγούστου οι μάσκες στα δημόσια μέσα μεταφοράς (λεωφορεία, τρένα, μετρό). Αρχικά, το μέτρο προβλεπόταν να αρθεί την 1η Σεπτεμβρίου. Η χρήση της μάσκας παραμένει ωστόσο σε ισχύ στα αεροπλάνα και τα αεροδρόμια της χώρας, όπου εφαρμόζονται οι διεθνείς κανόνες αεροπορικών μεταφορών.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.