Περίοδος 26 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2022

Η 104^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 26 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2022 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και σταθεροποίησητου δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 82.778, από 86.475 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -4,3%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 9.483 ημερήσια PCR τεστ και 73.295 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 579.445).

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης Rt εκτιμάται την 1^η Ιουνίου σε 0,89, εμφανίζοντας σταθεροποίηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,88). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος σε 4,79% το 7ήμερο 23 – 29 Μαΐου, από 4,82% (το προηγούμενο 7ήμερο).

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 3.578 κρούσματα, από 3.630 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -1,4% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 62,8% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 7,0% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 31/5/2022

Πηγή: www. Ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 36 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση -21,7% σε 13,4 (από 17,1 στην προηγούμενη έκθεση), και το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε μείωση -7,1% σε 130 (από 140 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 33% (από 35% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 46% και 38% αντίστοιχα (από 49% και 35% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (31/5/2022), η Ελλάδα με 2.878 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 11η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.447. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 133 ημέρες (από 127 ημέρες) και  των θανάτων σε 241 (από 236 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (31/5/2022), η Περιφερειακή Ενότητα του Αγίου Όρους κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 2 ΠΕ Άρτας και Σύρου στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 3.021, από 3.589 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας μείωση -15,8%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται μείωση -7,7% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, μείωση -2,3% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και μείωση -16,7% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών την 1^η Ιουνίου 2022 ανερχόταν σε 21.021.223 έναντι 21.000.076 στις 25 Μαΐου 2022. Συνολικά έως την 1^η Ιουνίου 2022, έχουν πραγματοποιηθεί 7.915.845 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 7.625.191 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 6.056.150 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με την επίδοση της Ελλάδας να ανέρχεται σε 202,70% στις 1 Ιουνίου 2022.

Γράφημα 1: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους, Πηγη: O.W.I.D.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου 2021 – 27 Μαΐου 2022) εμφανίζει μέση αύξηση κατά +27,5 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+37,8 πμ), στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ, +36,7 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+29,5 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -5,6 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (21 – 27 Μαΐου 2022) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (14 – 20 Μαΐου 2022), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +38,4 πμ, που αντανακλά αύξηση κυρίως, σε πάρκα, υπαίθριους χώρους (+13,4 πμ) και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ, +4,3 πμ) και μείωση σε καταστήματα τροφίμων και φαρμακεία (-0,1 πμ). Επίσης,  η παραμονή στην κατοικία παρέμεινε αμετάβλητη 0,0 πμ.

Αύξηση κατά 1,35 δις ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) τον Απρίλιο 2022, σε συνέχεια της μείωσης κατά 989 εκ ευρώ τον Μάρτιο 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Η σωρευτική αύξηση ανέρχεται σε 9,71 δις ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες και σε 32,85 δις ευρώ από το τέλος Μαρτίου 2020. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε σε +5,8%[2] τον Απρίλιο 2022 έναντι +7,0% τον Μάρτιο 2022.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα, με ρυθμό αύξησης +2,8% τον Απρίλιο 2022, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +7,0%. Η μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα ήταν θετική (+609 εκ  ευρώ) τον Απρίλιο 2022, έναντι θετικής  ροής +754 εκ  ευρώ τον Μάρτιο 2022.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, οι εξαγωγές αγαθών ενισχύθηκαν σημαντικά κατά +34,3% τον Μάρτιο, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν ρυθμό αύξησης +27,9%. Εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, οι εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά +23,3% και +22,4% αντίστοιχα. Συνολικά, στο πρώτο τρίμηνο 2022, οι εξαγωγές ανέκαμψαν κατά +32,0%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά +47,9%. Χωρίς τα καύσιμα και πλοία, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές ενισχύθηκαν κατά +24,5% και 32,9% αντίστοιχα τους πρώτους 3 μήνες του 2022.

Σημαντική ενίσχυση (για δωδέκατο συνεχόμενο μήνα) κατά +20,2% εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Μάρτιο 2022, σε συνέχεια της αύξησης κατά +16,9% που είχε σημειωθεί τον Φεβρουάριο 2022. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Μάρτιο 2022 κατέγραψαν οι κατηγορίες: ένδυση – υπόδηση (+92,0%), καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (+45,5%) και βιβλία – χαρτικά – λοιπά είδη (+38,5%). Συνολικά, στο πρώτο τρίμηνο 2022 ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο κατέγραψε αύξηση +16,6%.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος αυξήθηκε κατά 2,9 μονάδες (σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα) στις 108,0 μονάδες τον Μάιο 2022. Αύξηση κατέγραψαν οι δείκτες προσδοκιών στην καταναλωτική εμπιστοσύνη (+4,0 μονάδες), στη βιομηχανία (+2,1 μονάδες), στο λιανικό εμπόριο (+1,1 μονάδες) και στις υπηρεσίες (+1,0 μονάδα), ενώ μείωση σημείωσε ο δείκτης προσδοκιών στις κατασκευές (-19,3 μονάδες). Παράλληλα, αύξηση κατά 3,5 μονάδες κατέγραψε ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 108,2 μονάδες τον Μάιο 2022.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα μειώθηκε  κατά μία μονάδα στις 53,8 μονάδες τον Μάιο 2022, από τις  54,8 μονάδες τον Απρίλιο. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν σταθερή, μολονότι βραδύτερη, βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών στον μεταποιητικό τομέα, που επηρεάστηκε αρνητικά από την υποτονική αύξηση της παραγωγής. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -3,5% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 23 – 29 Μαΐου 2022, έναντι μείωσης κατά -5,3% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 29 ημέρες του Μαΐου 2022, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε μείωση κατά -5,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -11,0% τον Απρίλιο 2022.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 25 – 31 Μαΐου 2022 διαμορφώθηκε σε -9,0% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -9,6% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε αύξηση κατά +0,4% (έναντι +3,8%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 47.457 το επταήμερο 25 – 31 Μαΐου 2022, καταγράφοντας αύξηση κατά 4,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τον Μάϊο 2022, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -14,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -20,6% τον Απρίλιο 2022.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 30ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +22,3% τις πρώτες 27 ημέρες του Μαΐου 2022 έναντι +22,8% τον Απρίλιο 2022. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 27 Μαΐου 2022, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,7%. Σημαντική αύξηση κατά +42,7% εμφάνισε τις πρώτες 27 ημέρες του Μαΐου  2022 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +23,1% που είχε σημειωθεί τον Απρίλιο 2022. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 27 Μαΐου 2022, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +17,2 %.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 104ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και σταθεροποίηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των καταθέσεων και η διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης τον Απρίλιο, η αύξηση των εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών τον Μάρτιο και η αύξηση των λιανικών πωλήσεων το Μάρτιο. Επιπρόσθετα, παρατηρείται αύξηση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Μάιο, μείωση του δείκτη PMI τον Απρίλιο, μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 29 ημέρες του Μαΐου και η αύξηση της αξίας και του όγκου των ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 27 ημέρες του Μαΐου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να ανοίξουν το δρόμο προς την κανονικότητα αλλά και να αποτρέψουν νέα δυνητική έξαρση της πανδημίας, οι περισσότερες  Ευρωπαϊκές χώρες αναπροσαρμόζουν τα περιοριστικά μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο, καταργώντας σταδιακά ολοένα και περισσότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν πριν το διάστημα 25 Μαΐου – 1 Ιουνίου 2022:

Δεν ανακοινώθηκαν νέα μέτρα από άλλες χώρες. Η τελευταία δέσμη των μέτρων που έχουν ανακοινωθεί συνοψίζονται ως εξής: Στην Ιταλία από 1 Μάιου έχει αρθεί η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε πολλούς εσωτερικούς χώρους, με το μέτρο πάντως να παραμένει σε σχολεία και κινηματογράφους. Συγκεκριμένα, οι μάσκες δεν είναι πλέον αναγκαίες σε όλες τις εμπορικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των καφέ και των εστιατορίων. Στα σχολεία, αντιθέτως, όπως και στους κινηματογράφους, στα θέατρα, στα παλέ ντε σπορ, στα μέσα αστικής μεταφοράς και στα νοσοκομεία, συνεχίζει να ισχύει το μέτρο για χρήση προστατευτικής μάσκας. Υποχρεωτική μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα παραμείνει η χρήση της προστατευτικής μάσκας στους χώρους εργασίας των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Στην Πορτογαλία από τα μέσα Απριλίου τερματίστηκε τη υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους, ένα υγειονομικό μέτρο το οποίο πιθανά θα συνεχίσει να ισχύει για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, τα νοσοκομεία και τους οίκους ευγηρίας, αλλά όχι για τις σχολικές αίθουσες.

Η Τουρκία είναι έτοιμη να άρει όλους τους περιορισμούς που σχετίζονται με την πανδημία κορωνοϊού, ανακοινώνοντας ότι η χρήση προστατευτικής μάσκας δεν θα είναι πλέον υποχρεωτική σε εσωτερικούς χώρους. Ωστόσο, η χρήση μάσκας θα παραμείνει υποχρεωτική στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στα νοσοκομεία έως ότου υποχωρήσει κάτω από το φράγμα των 1.000 ο αριθμός των ημερήσιων νέων κρουσμάτων.

Η Ελβετία έχει προσκολληθεί σε τεστ και εμβολιασμούς, καθώς σχεδιάζει μια μεταβατική φάση που θα διαρκέσει έως την άνοιξη του 2023.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά