Περίοδος 28 Απριλίου – 4 Μαΐου 2022

Η 100^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 28 Απριλίου – 4 Μαΐου 2022 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 124.754, από 128.896 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -3,2%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 11.863 ημερήσια PCR τεστ και 112.891 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 873.278).

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης Rt εκτιμάται στις 4 Μαΐου σε 0,89, εμφανίζοντας αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,77). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 5,05% το 7ήμερο 25 Απριλίου – 1 Μαΐου, από 4,41% (το προηγούμενο 7ήμερο).

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 5.871 κρούσματα, από 6.082 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -3,5% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 38,0% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,6% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 3/5/2022

Πηγή: www. Ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 36 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση -4,4% σε 34,3 (από 35,9 στην προηγούμενη έκθεση), και το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε μείωση -13,5% σε 231 (από 267 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 51% (από 55% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 59% και 55% αντίστοιχα (από 68% και 56% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (4/5/2022), η Ελλάδα με 2.823 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 11η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.412. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 108 ημέρες (από 102 ημέρες) και  των θανάτων σε 222 (από 219 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (3/5/2022), 5 Περιφερειακές Ενότητες (Κάλυμνος, Νάξος, Σποράδες, Σύρος, και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 49 ΠΕ (Αιτωλοακαρνανία, Άνδρος, Αργολίδα, Αρκαδία, Άρτα, Αττική, Αχαΐα, Γρεβενά, Δράμα, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηλεία, Ημαθία, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Ικαρία, Ιωάννινα, Καβάλα, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέα-Κύθνος, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Κως, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λέσβος, Λευκάδα, Λήμνος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Πάρος, Πέλλα, Πιερία, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ρόδος, Σέρρες, Τήνος, Τρίκαλα, Φθιώτιδα, Φωκίδα, Χαλκιδική και Χανιά) στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 8.981, από 6.736 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας αύξηση +33,3%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται αύξηση +45,2% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, αύξηση +47,5% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και αύξηση +32,3% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 4 Μαΐου 2022 ανερχόταν σε 20.889.941 έναντι 20.827.073 στις 27 Απριλίου 2022. Συνολικά έως τις 4 Μαΐου 2022, έχουν πραγματοποιηθεί 7.911.624 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 7.618.354 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 5.935.292 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με την επίδοση της Ελλάδας να ανέρχεται σε 201,57% στις 4 Μαΐου 2022.

Γράφημα 1: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους, Πηγή: O.W.I.D.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου 2021 – 29 Απριλίου 2022) εμφανίζει μέση αύξηση κατά +27,1 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+37,4 πμ), στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς (ΜΜΜ, +35,4 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+29,2 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -5,5 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (16 – 22 Απριλίου 2022) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (23 – 29 Απριλίου 2022), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +24,4 πμ, που αντανακλά αύξηση κυρίως, σε πάρκα, υπαίθριους χώρους (+38,1πμ) και μείωση σε καταστήματα τροφίμων και φαρμακεία -37,0 πμ), σε εργασιακούς χώρους (-12,7πμ). Επίσης,  η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -1.0 πμ

Μείωση κατά 988 εκ ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) τον Μάρτιο 2022, σε συνέχεια της μείωσης κατά 259 εκ ευρώ τον Φεβρουάριο 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Η σωρευτική αύξηση ανέρχεται σε 11,49 δις ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες και σε 31,51 δις ευρώ από το τέλος Μαρτίου 2020. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε σε +7,0%[2] τον Μάρτιο 2022 έναντι +8,7% τον Φεβρουάριο 2022.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα, με ρυθμό αύξησης +1,6% τον Μάρτιο 2022, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +4,7%. Η μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα ήταν θετική (+754 εκ  ευρώ) τον Μάρτιο 2022, έναντι θετικής  ροής +971 εκ  ευρώ τον Φεβρουάριο 2022.

Σημαντική ενίσχυση (για ενδέκατο συνεχόμενο μήνα) κατά +16,8% εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Φεβρουάριο 2022, σε συνέχεια της αύξησης κατά +13,5% που είχε σημειωθεί τον Ιανουάριο 2022. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Φεβρουάριο 2022 κατέγραψαν οι κατηγορίες: ένδυση – υπόδηση (+47,3), καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (+33,6%) και έπιπλα – ηλεκτρικά είδη – οικιακός εξοπλισμός (+32,1%).

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος μειώθηκε κατά 7,1 μονάδες (σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα) στις 105,0 μονάδες τον Απρίλιο 2022. Μείωση κατέγραψαν οι δείκτες προσδοκιών στις υπηρεσίες (-17,1 μονάδες), στις κατασκευές (-8,6 μονάδες), στη βιομηχανία (-6,1 μονάδες), στο λιανικό εμπόριο (-5,2 μονάδες) και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη (-3,9 μονάδες). Παράλληλα, μείωση κατά 5,3 μονάδες κατέγραψε ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 104,8 μονάδες τον Απρίλιο 2022.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα αυξήθηκε οριακά κατά 0,2 μονάδες στις 54,8 μονάδες τον Απρίλιο 2022, από τις  54,6 μονάδες του Μάρτιο. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν σταθερή βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών με την παραγωγή και τις νέες παραγγελίες να αυξάνονται οριακά, καθώς οι αξιοσημείωτες αυξήσεις των τιμών πώλησης, λόγω των σημαντικών αυξήσεων της επιβάρυνσης κόστους, μείωσαν την ζήτηση πελατών. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -12,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 11 –17 Απριλίου 2022, έναντι μείωσης κατά -13,7% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 17 ημέρες του Απριλίου 2022, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε μείωση κατά -13,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +7,4% τον Μάρτιο 2022.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 27 Απριλίου – 3 Μαΐου 2022 διαμορφώθηκε σε -17,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -17,2% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη μείωση κατά -10,0% (έναντι -13,7%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 42.171 το επταήμερο 27 Απριλίου – 3 Μαΐου 2022, καταγράφοντας αύξηση κατά +0,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 3 ημέρες του Μαΐου 2022, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -15,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -20,6% τον Απρίλιο 2022.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 27^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +33,1% τις πρώτες 21 ημέρες του Απριλίου 2022 έναντι +26,2% τον Μάρτιο 2022. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 21Απριλίου 2022, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +23,0%. Σημαντική αύξηση κατά +37,5% εμφάνισε τις πρώτες 21 ημέρες του Απριλίου 2022 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +32,8% που είχε σημειωθεί τον Μάρτιο 2022. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 21 Απριλίου 2022, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +17.4%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 100ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση των καταθέσεων και η διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα τον Φεβρουάριο. Επιπρόσθετα, παρατηρείται ενίσχυση στον κύκλο εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Φεβρουάριο, μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Απρίλιο, οριακή αύξηση του δείκτη PMI τον Απρίλιο και αύξηση της αξίας και του όγκου των ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 21 ημέρες του Απριλίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να ανοίξουν το δρόμο προς την κανονικότητα αλλά και να αποτρέψουν νέα δυνητική έξαρση της πανδημίας, οι περισσότερες  Ευρωπαϊκές χώρες αναπροσαρμόζουν τα περιοριστικά μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο, καταργώντας σταδιακά ολοένα και περισσότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 28 Απριλίου – 4 Μαΐου 2022:

Στην Ιταλία από 1 Μάιου αίρεται η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε πολλούς εσωτερικούς χώρους, με το μέτρο πάντως να παραμένει σε κάποιους άλλους, όπως τα σχολεία και οι κινηματογράφοι. Συγκεκριμένα, οι μάσκες δεν είναι πλέον αναγκαίες σε όλες τις εμπορικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των καφέ και των εστιατορίων. Το ίδιο ισχύει και για τους χώρους εργασίας, αλλά παραμένει η σύσταση «να καλύπτεται το στόμα και η μύτη». Έχει δοθεί πάντως η δυνατότητα για εφαρμογή πιο αυστηρών μέτρων, εφόσον υπάρχει συμφωνία εργοδοτών και συνδικάτων. Στα σχολεία, αντιθέτως, όπως και στους κινηματογράφους, στα θέατρα, στα παλέ ντε σπορ, στα μέσα αστικής μεταφοράς και στα νοσοκομεία, συνεχίζει να ισχύει το μέτρο για χρήση προστατευτικής μάσκας. Υποχρεωτική μέχρι τα τέλη Ιουνίου θα παραμείνει η χρήση της προστατευτικής μάσκας στους χώρους εργασίας των ιδιωτικών επιχειρήσεων.

Στην Πορτογαλία από τα μέσα Απριλίου τερματίστηκε τη υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους, ένα υγειονομικό μέτρο το οποίο πιθανά θα συνεχίσει να ισχύει για τα δημόσια μέσα μεταφοράς, τα νοσοκομεία και τους οίκους ευγηρίας, αλλά όχι για τις σχολικές αίθουσες.

Η Τουρκία είναι έτοιμη να άρει όλους τους περιορισμούς που σχετίζονται με την πανδημία κορονοϊού, ανακοινώνοντας ότι η χρήση προστατευτικής μάσκας δεν θα είναι πλέον υποχρεωτική σε εσωτερικούς χώρους. Ωστόσο, η χρήση μάσκας θα παραμείνει υποχρεωτική στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στα νοσοκομεία έως ότου υποχωρήσει κάτω από το φράγμα των 1.000 ο αριθμός των ημερήσιων νέων κρουσμάτων.

Η Ελβετία έχει προσκολληθεί σε τεστ και εμβολιασμούς, καθώς σχεδιάζει μια μεταβατική φάση που θα διαρκέσει έως την άνοιξη του 2023.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά