Περίοδος 19– 25Νοεμβρίου 2020

Η 25^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 19 έως 25 Νοεμβρίου και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση στον κυλιόμενο μέσο  όρο κρουσμάτων, αλλά μεγάλη αύξηση στο μέσο όρο ημερησίων θανάτων, καθώς και στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώνεται σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.185 κρούσματα, από 2.674 στην προηγούμενη έκθεση. Στις 19 Νοεμβρίου καταγράφηκε η δεύτερη υψηλότερη ημερήσια τιμή με 3.227 κρούσματα και στη συνέχεια παρατηρήθηκε μείωση με ημερήσιες τιμές κάτω από 2.600 κρούσματα. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τελευταίων ημερών, ποσοστό περίπου 28-30%  των κρουσμάτων αφορά την Θεσσαλονίκη, 18-19% την Αθήνα και τα υπόλοιπα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 24.11.20

Πηγή: www. ourworldindata.org , *Δεν είναι επικαιροποιημένα

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 42 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων αυξήθηκε σημαντικά σε 87,7 (από 54,1 στην προηγούμενη έκθεση) και  το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 597 (από 480), που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από την αρχή της υγειονομικής κρίσης.

Ο αριθμός των διασωληνωμένων καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση στο σύστημα υγείας. Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 87% (από 79% στην προηγούμενη έκθεση), σύμφωνα με τον  ΕΟΔΥ. Στην Αττική και στην Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 83% και 99% αντίστοιχα.

Συμπερασματικά, η επιδεινούμενη κατάσταση απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 19.529 την τελευταία εβδομάδα. Παράλληλα, το τελευταίο επταήμερο έχουν διενεργηθεί συνολικά 50.977 έλεγχοι ταχείας ανίχνευσης αντισωμάτων (Rapid Ag), σχεδόν διπλάσια από την προηγούμενη εβδομάδα.

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (25/11/20), η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάταξη με γνώμονα τον δείκτη θανάτων λόγω COVID ανά 1 εκ. κατοίκους. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα με 174,1 θανάτους βρίσκεται στην  77^η θέση  στον κόσμο, όταν ο μέσος όρος παγκοσμίως είναι 180,9 θάνατοι και στη 20^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 544,7.  Ο ρυθμός διπλασιασμού των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 20 (από 17 ημέρες στην προηγούμενη έκθεση), ενώ  των θανάτων μειώθηκε σε 13 (από 16 ημέρες).

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο ΕΟΔΥ εκτιμά ότι ο δείκτης Rt στις 27 Νοεμβρίου διαμορφώθηκε σε 1 για την επικράτεια και την περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης και σε 0,9 για την περιφέρεια Αττικής.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility,η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 34,5 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες [1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι] κατά τις πρώτες 14 ημέρες του δεύτερου lockdown (7-20 Νοεμβρίου) σε σύγκριση με τις 14 ημέρες που προηγήθηκαν. Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 11,9 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τις πρώτες 14 ημέρες του δεύτερου lockdown (7-20 Νοεμβρίου) σε σχέση με τις πρώτες 14 ημέρες του πρώτου lockdown (23 Μαρτίου – 5 Απριλίου) καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 23,8 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 9 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε οριακά κατά +0,5% το επταήμερο 16 – 22 Νοεμβρίου, έναντι μείωσης -1,6% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, το διάστημα 1 – 22 Νοεμβρίου, ο ρυθμός μείωσης ανήλθε σε -1% έναντι πτώσης -4,2% τον Οκτώβριο.   Tα στοιχεία του Bruegel για την εβδομαδιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύουν ενίσχυση +1% για το διάστημα 9 – 13 Νοεμβρίου, έναντι αύξησης +2% την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 13 Νοεμβρίου, η μέση εβδομαδιαία μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -4,5% έναντι -4,1% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -5,3%, -6,4% και -10,4 αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.

Επιτάχυνση κατέγραψε ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 17 – 23 Νοεμβρίου συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος του αριθμού των επιβατών διεθνών πτήσεων μειώθηκε κατά -92,2% το διάστημα 17 – 23 Νοεμβρίου, έναντι μείωσης -88,8% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -87,4% (έναντι -83,7%). Συνολικά, το διάστημα 1 – 23 Νοεμβρίου ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών εξωτερικών και εσωτερικών πτήσεων εμφάνισε μείωση κατά -84,7% και -78,4% αντίστοιχα έναντι πτώσης -72,4% και -60,3% αντίστοιχα τον Οκτώβριο.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνέχισε να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για έβδομο συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +15,2% το πρώτο μισό του Νοεμβρίου έναντι αύξησης +28,7% τον Οκτώβριο. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 13 Νοεμβρίου, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +24,2%. Παράλληλα, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών αυξήθηκε για έκτο συνεχόμενο μήνα κατά 17,5% το πρώτο μισό του Νοεμβρίου, με επιταχυνόμενο ρυθμό σε σύγκριση με την ενίσχυση κατά +6,3% που είχε σημειωθεί τον Οκτώβριο. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 13 Νοεμβρίου, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +2,6%.

Οι πληρωμές μέσω του συστήματος ΔΙΑΣ στο δημόσιο εμφανίζουν συνολικά μείωση σε σχέση με πέρυσι για το διάστημα από 23 Μαρτίου έως 13 Νοεμβρίου, γεγονός που συνδέεται και με την αναστολή πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για όσους πλήττονται.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, η περίοδος 23 Μαρτίου – 5 Νοεμβρίου εμφανίζει μείωση -6,7%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Οκτώβριο ο ρυθμός μεταβολής ήταν θετικός (+10,9%), έναντι μηδενικής μεταβολής τον Σεπτέμβριο, ενώ θετική εικόνα αποτυπώνεται και στις 5 πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου (+2,2%).  

Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, σημαντική αύξηση συνεχίζει να καταγράφεται στα διόδια (+74% τις πρώτες 9 ημέρες του Νοεμβρίου έναντι +87,1% τον Οκτώβριο), στις υπηρεσίες courier (+66,5% από +49,1%), στις εταιρίες ενέργειας (+46,8% από +49,6%), στα φαρμακεία (+36,6% από +29,7%), στα super markets και παντοπωλεία (+32% από +31,9%), στους φούρνους (+31,2% από +61,5%) και στα οικοδομικά υλικά (+10% από +25,1%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Αντίθετα, αντιστροφή της τάσης παρατηρήθηκε στους χώρους εστίασης (-49,2% τις πρώτες 9 ημέρες του Νοεμβρίου έναντι μικρής αύξησης +2,8% τον Οκτώβριο), ενώ μεγάλη μείωση συνεχίζει να παρατηρείται στις εταιρίες μεταφορών (-16,3% από -33,6%), στα πολυκαταστήματα (-63,7% από -30,3%) και στα ταξιδιωτικά γραφεία (-80,3% από -75%).

Οι εισαγωγές εμπορευματοκιβωτίων (διασαφήσεις) εμφάνισαν ρυθμό μείωσης -16,1% το επταήμερο 12 – 18 Νοεμβρίου, σχεδόν αμετάβλητο σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο επταήμερο (-16%). Συνολικά, ο ρυθμός πτώσης τις πρώτες 18 ημέρες του Νοεμβρίου παρέμεινε αμετάβλητος (σε σχέση με τον Οκτώβριο) σε -16,7%. Παράλληλα, ο ρυθμός μείωσης των εξαγωγών ανήλθε σε -12,5% το επταήμερο 12 – 18 Νοεμβρίου, έναντι πτώσης -13,6% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 18 ημέρες του Νοεμβρίου, ο ρυθμός πτώσης των εξαγωγών επιβραδύνθηκε σε -13,6% έναντι -18,2% τον Οκτώβριο. 

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 25^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου καταδεικνύουν μείωση των ημερήσιων κρουσμάτων, αλλά  σημαντική αύξηση των ημερήσιων θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση. Επίσης, ο δείκτης  Rt στις 27 Νοεμβρίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 1 για την επικράτεια και την περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης και σε 0,9 για την περιφέρεια Αττικής. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Νοεμβρίου, η διψήφια ενίσχυση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών το πρώτο μισό του Νοεμβρίου και η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης των εξαγωγών τις πρώτες 18 ημέρες του Νοεμβρίου.