Περίοδος 13 – 19 Ιανουαρίου 2022

Η 85^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 13 – 19 Ιανουαρίου 2022 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 338.493, από 344.014 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -1,6%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 30.261 ημερήσια PCR τεστ και 308.232 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.369.452). Επιπλέον, στο διάστημα 12 Δεκεμβρίου – 18 Ιανουαρίου διενεργήθηκαν 2.886.111 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 2.022.530 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης Rt εκτιμάται στις 19 Ιανουαρίου σε 1,14, εμφανίζοντας μείωση  σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,40). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 6,11% (το 7ήμερο 10 – 16 Ιανουαρίου), από 9,43% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (20 Ιανουαρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 18.670 κρούσματα, από 29.146  στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση  -35,9% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 37% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 9,5% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 19/1/2022

Πηγή: www. Ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 36 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση +19% σε 88,6 (από 74,4 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε αύξηση +1,9% σε 683 (από 670 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 89% (από 90% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 92% και 92% αντίστοιχα (από 95% και 96% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (19/1/2022), η Ελλάδα με 2.148 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 13^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.092. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 62 ημέρες (από 64 ημέρες) και  των θανάτων σε 255 (από 251 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (18/1/2022), 52 Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Άρτα, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηλεία, Ημαθία, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Ικαρία, Καβάλα, Κάλυμνος, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λευκάδα, Λέσβος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Νάξος, Πέλλα, Πιερία, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ρόδος, Σάμος, Σέρρες, Τήνος, Τρίκαλα, Φλώρινα, Φθιώτιδα, Φωκίδα, Χαλκιδική, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 12 ΠΕ (Άγιο Όρος, Άνδρος, Θάσος, Κεφαλληνία, Κως, Λήμνος, Μύκονος, Ξάνθη, Πάρος, Ροδόπη, Σποράδες και Σύρος) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 71.064, από 69.445 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας αύξηση +2,3%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται αύξηση +24,5% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, μείωση -11,4% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και μικρή αύξηση +0,9% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 19 Ιανουαρίου 2022 ανερχόταν σε 18.593.589, έναντι 18.096.142 στις 12 Ιανουαρίου 2022. Συνολικά έως τις 19 Ιανουαρίου 2022, έχουν πραγματοποιηθεί 7.659.234 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 7.202.593 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 4.450.651 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 179,29% στις 19 Ιανουαρίου 2022.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου 2021 – 14 Ιανουαρίου 2022) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 33,8 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+60,8 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ,  +39,6 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+34,3 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -6,9 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (8 – 14 Ιανουαρίου 2022) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (1 – 7 Ιανουαρίου 2022), παρατηρούμε μέση μείωση κατά -4,7 πμ, που αντανακλά μείωση κυρίως στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (-62,7 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (-5,7 πμ), ενώ αύξηση σημειώθηκε στους χώρους εργασίας (+25,9 πμ) και στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+15,6 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -2,4 πμ.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -9,0% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 10 – 16 Ιανουαρίου 2022, έναντι μείωσης κατά -15,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 16 ημέρες του Ιανουαρίου 2022, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε μείωση κατά -10,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +1,3% τον Δεκέμβριο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 11 – 17 Ιανουαρίου 2022 διαμορφώθηκε σε -54,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -37,5% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη μείωση κατά -28,9% (έναντι -20,3%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 23.854 το επταήμερο 11 – 17 Ιανουαρίου 2022, καταγράφοντας μείωση κατά -34,8% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 17 ημέρες του Ιανουαρίου 2022, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -45,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -40,9% τον Δεκέμβριο 2021.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τον Δεκέμβριο 2021 καταγράφεται αύξηση +26,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τον Δεκέμβριο 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται ενδεικτικά στα διόδια (+160,2%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+144,9%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+131,1%), στους φούρνους (+97,8%), στα φαρμακεία (+85,0%), στις υπηρεσίες διαφήμισης (+79,9%), στις υπηρεσίες courier (+73,9%), στα μπαρ και καφέ (+52,3%), στους χώρους εστίασης (+35,8%), στα super markets και παντοπωλεία (+35,3%), στους κινηματογράφους και θέατρα (+25,9%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+10,5%) και στις ηλεκτρονικές πωλήσεις (+2,9%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση παρατηρείται τον Δεκέμβριο 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) στα ταξιδιωτικά γραφεία (-55,0%), στις υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών (-40,9%), στα πολυκαταστήματα (-25,6%), στα καταστήματα ένδυσης (-13,8%) και στα καταστήματα υπόδησης (-5,2%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 85^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 16 ημέρες του Ιανουαρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 13 – 19 Ιανουαρίου 2022:

Στην Ισπανία, ανακοινώθηκε στις 18 Ιανουαρίου ότι η απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας (1πμ – 6πμ) που είναι σε ισχύ από τα τέλη Δεκεμβρίου στην περιφέρεια της Καταλονίας, στη βορειοανατολική Ισπανία, θα αρθεί στις 21 Ιανουαρίου. Άλλα περιοριστικά μέτρα, όπως μέγιστη χωρητικότητα 50% στα μπαρ και τα εστιατόρια, το κλείσιμο των νυχτερινών κέντρων ή η απαγόρευση των ιδιωτικών συναθροίσεων άνω των 10 ατόμων, θα παραμείνουν σε ισχύ.

Στην Ολλανδία, καταστήματα μη βασικών προϊόντων, κομμωτήρια, ινστιτούτα αισθητικής, γυμναστήρια και άλλοι πάροχοι υπηρεσιών επαναλειτούργησαν από τις 15 Ιανουαρίου με αυστηρούς όρους και λειτουργούν έως τις 5μμ, ενώ μπαρ, εστιατόρια, καφέ και πολιτιστικά κέντρα θα παραμείνουν κλειστά τουλάχιστον έως τις 25 Ιανουαρίου.

Η Μάλτα αναθεώρησε τον κανόνα για τη χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους, καθώς πλέον δεν θα είναι υποχρεωτική για τους εμβολιασμένους με τρεις δόσεις, με την προϋπόθεση όμως ότι δεν θα βρίσκονται σε ομάδες τριών ή περισσότερων ατόμων. Ο νέος κανόνας ισχύει από τις 17 Ιανουαρίου, όταν καταργήθηκαν οι κανόνες των αποστάσεων μεταξύ των τραπεζοκαθισμάτων σε εστιατόρια και μπαρ και οι αθλητικές εκδηλώσεις θα μπορούν να έχουν ξανά θεατές εφόσον βέβαια τηρείται ένα συγκεκριμένο υγειονομικό πρωτόκολλο. Επίσης από τις 17 Ιανουαρίου τέθηκαν σε ισχύ κανόνες που περιορίζουν την είσοδο ακόμη και εμβολιασμένων σε εστιατόρια, μπαρ, γυμναστήρια και άλλες εγκαταστάσεις.

Στην Νορβηγία, επιτράπηκε από τις 14 Ιανουαρίου η πώληση αλκοόλ σε χώρους ψυχαγωγίας, όχι όμως μετά τις 11μμ και υπό την προϋπόθεση οι πελάτες να είναι καθήμενοι. Παράλληλα, η χρήση της μάσκας παραμένει υποχρεωτική στα καταστήματα και τα εμπορικά κέντρα, οι δημόσιες συγκοινωνίες πρέπει να αποφεύγονται τις ώρες αιχμής, η τηλεργασία παραμένει ως κανόνας και οι κοινωνικές επαφές πρέπει να αποφεύγονται.

Στην Πολωνία, ανακοινώθηκε στις 19 Ιανουαρίου ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι θα επανέλθουν σε καθεστώς τηλεργασίας, ενώ οι εταιρείες του ιδιωτικού τομέα θα πρέπει να πράξουν το ίδιο, όπου αυτό είναι εφικτό.

Στην Αγγλία, ανακοινώθηκε ότι από τις 27 Ιανουαρίου, η χρήση μάσκας δεν θα είναι νομικά υποχρεωτική, η εξ αποστάσεως εργασία δεν θα συνιστάται επισήμως και το υγειονομικό πιστοποιητικό δεν θα επιβάλλεται πλέον για την πρόσβαση σε νυκτερινά καταστήματα και στις μεγάλες συναθροίσεις.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.