Περίοδος 6 – 12 Ιανουαρίου 2022

Η 84^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 6 – 12 Ιανουαρίου 2022 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 344.014, από 394.619 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -12,8%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 39.296 ημερήσια PCR τεστ και 304.718 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.408.101). Επιπλέον, στο διάστημα 5 Δεκεμβρίου – 11 Ιανουαρίου διενεργήθηκαν 2.022530 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 703.396  στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 12 Ιανουαρίου σε 1,40, εμφανίζοντας αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,26). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 9,43% (το 7ήμερο 3 – 9 Ιανουαρίου), από 7,53% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (13 Ιανουαρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με δείκτη θετικότητας μεγαλύτερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 29.146 κρούσματα, από 36.220 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση  -19,5% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 37,7% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,4% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 12/1/2022

Πηγή: www. Ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 36 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση +11,1% σε 74,4 (από 67,0 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε αύξηση +6,7% σε 670 (από 628 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 90% (από 87% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 95% και 96% αντίστοιχα (από 91% και 96% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (12/1/2022), η Ελλάδα με 2.086 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 13^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.065. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 64 ημέρες (από 80 ημέρες) και  των θανάτων σε 251(από 244 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (11/1/2022), 48 Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Άρτα, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηλεία, Ημαθία, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Ικαρία, Καβάλα, Κάλυμνος, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λευκάδα, Λέσβος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Νάξος, Πέλλα, Πιερία, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ρόδος, Σέρρες, Τρίκαλα, Φλώρινα, Φθιώτιδα, Χαλκιδική, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 16 ΠΕ (Άγιο Όρος, Άνδρος, Θάσος, Θήρα, Κεφαλληνία, Κως, Λήμνος, Μύκονος, Ξάνθη, Πάρος, Ροδόπη, Σάμος, Σποράδες, Σύρος, Τήνος και Φωκίδα) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 69.445, από 72.791 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας μείωση -4,6%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται αύξηση +1,5% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, αύξηση +5% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και μείωση -7,7% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 12 Ιανουαρίου 2022 ανερχόταν σε 18.096.142, έναντι 17.610.027 στις 5 Ιανουαρίου 2022. Συνολικά έως τις 12 Ιανουαρίου 2022, έχουν πραγματοποιηθεί 7.576.831 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 7.136.779 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 4.104.869 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 174,49% στις 12 Ιανουαρίου 2022.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου 2021 – 7 Ιανουαρίου 2022) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 34,9 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+64,4 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +40,4 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+35,1 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 7,2 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (1 – 7 Ιανουαρίου 2022) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (25 – 31 Δεκεμβρίου 2021), παρατηρούμε μέση μείωση κατά -6,3 πμ, που αντανακλά μείωση κυρίως στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (-22,9 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (-12,0 πμ) και στα ΜΜΜ (-6,7 πμ), ενώ αύξηση σημειώθηκε στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (+14,0 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά +3,1 πμ.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής ανέκαμψε για 13^ο συνεχόμενο μήνα, καταγράφοντας αύξηση κατά +8,0%[2] τον Νοέμβριο 2021, σε συνέχεια της αύξησης κατά +16,5% που είχε σημειωθεί τον Οκτώβριο 2021. Η μεταβολή τον Νοέμβριο αντανακλά αύξηση των δεικτών: μεταποίησης (+9,1%), ορυχείων – λατομείων (+5,9%), παροχής ηλεκτρικού ρεύματος (+4,7%) και παροχής νερού (+2,9%). Συνολικά στο 11μηνο, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής ενισχύθηκε κατά +10,0%.

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος μειώθηκε κατά 3,1 μονάδες (σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα) στις 110,3 μονάδες τον Δεκέμβριο 2021. Μείωση κατέγραψαν οι δείκτες προσδοκιών στις υπηρεσίες (-8,8 μονάδες), στις κατασκευές (-8,4 μονάδες), στην καταναλωτική εμπιστοσύνη (-2,4 μονάδες) και στη βιομηχανία (-1,8 μονάδες). Αντίθετα, αύξηση σημείωσε ο δείκτης προσδοκιών στο λιανικό εμπόριο (+9,5 μονάδες). Παράλληλα, αύξηση κατά 5 μονάδες κατέγραψε ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 119,2 μονάδες τον Δεκέμβριο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 5 – 11 Ιανουαρίου 2022 διαμορφώθηκε σε -38,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -45,3% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη μείωση κατά -18,7% (έναντι -18,5%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 20.105 το επταήμερο 5 – 11 Ιανουαρίου 2022, καταγράφοντας μείωση κατά -11,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 11 ημέρες του Ιανουαρίου 2022, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -41,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -40,9% τον Δεκέμβριο 2021.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -15,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 3 – 9 Ιανουαρίου 2022, έναντι μείωσης κατά -2,3% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 9 ημέρες του Ιανουαρίου 2022, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε μείωση κατά -18,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +1,3% τον Δεκέμβριο 2021.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 84^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής τον Νοέμβριο, η μείωση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Δεκέμβριο και η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 9 ημέρες του Ιανουαρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 6 – 12 Ιανουαρίου 2022:

Στην Γερμανία, αποφασίστηκε στις 7 Ιανουαρίου ότι θα απαιτείται τεστ αντιγόνου έως 24 ωρών από τις 15 Ιανουαρίου για την είσοδο σε καταστήματα εστίασης σε όλη τη χώρα, ακόμη και για εμβολιασμένους και ιαθέντες. Από τον κανόνα (2G+) εξαιρούνται μόνο όσοι έχουν ολοκληρώσει και τον ενισχυτικό εμβολιασμό. Επίσης, όποιος δεν διαθέτει πιστοποιητικό εμβολιασμού ή ίασης αποκλείεται στο εξής πλήρως από εστιατόρια, καφέ και μπαρ. Ο νέος κανονισμός θα ισχύει ανεξαρτήτως της κατά τόπους επιδημιολογικής κατάστασης. Επίσης, στις 3 Ιανουαρίου άνοιξαν τα σχολεία σε 7 από τα 16 ομόσπονδα κρατίδια της χώρας, ενώ στις 10 Ιανουαρίου άνοιξαν και στα υπόλοιπα εννέα. Στα περισσότερα εφαρμόζεται ο κανόνας των ημερήσιων γρήγορων τεστ, τουλάχιστον την πρώτη εβδομάδα επιστροφής από τις διακοπές. Σε κάποια κρατίδια πάντως, όπως στο Βερολίνο και στην Θουριγγία, τα τεστ είναι προαιρετικά.

Στην Ιταλία, άνοιξαν τα σχολεία στις 10 Ιανουαρίου. Μόνη εξαίρεση η Σικελία -με αναβολή τριών ημερών- και η ευρύτερη περιοχή της Νάπολης, η οποία ανακοίνωσε ότι θα κρατήσει κλειστά τα γυμνάσια και τα λύκεια μέχρι το τέλος του μήνα. Επίσης, τέθηκε σε ισχύ από τις 10 Ιανουαρίου το διευρυμένο σούπερ πράσινο πάσο εμβολιασμένου (που προϋποθέτει τουλάχιστον δύο δόσεις του εμβολίου) και είναι υποχρεωτικό για πρόσβαση σε ξενοδοχεία, αστικά μέσα μεταφοράς, εκθέσεις, χιονοδρομικά κέντρα και για τους εξωτερικούς χώρους καφέ και εστιατορίων. Στα μέσα μαζικής μεταφοράς, παράλληλα, είναι υποχρεωτική πλέον η χρήση μάσκας αυξημένης προστασίας. Οι ανεμβολίαστοι θα μπορούν να μπαίνουν, στο εξής – με αρνητικό τεστ- μόνον σε τράπεζες, ταχυδρομεία, σούπερ μάρκετ και εμπορικά κέντρα.

Στην Αυστρία, ανακοινώθηκε στις 6 Ιανουαρίου ότι η χρήση της μάσκας FFP2 θα είναι στο εξής υποχρεωτική και στους εξωτερικούς χώρους, εάν δεν είναι εφικτή η τήρηση αποστάσεων τουλάχιστον δύο μέτρων – π.χ. σε ουρές, πεζόδρομους, συγκεντρώσεις. Οι κυβερνήσεις των κρατιδίων μπορούν να επιβάλουν και αυστηρότερη χρήση μάσκας. Επίσης, καλούνται οι δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις να εφαρμόσουν την τηλεργασία, όπου αυτό είναι εφικτό. Σε ό,τι αφορά το «πράσινο πάσο», από την 1η Φεβρουαρίου θα ισχύει για 6 μήνες με τον πρωτογενή εμβολιασμό και για 9 μήνες με την ενισχυτική δόση. Επίσης, με φυσική παρουσία και αυστηρότερα μέτρα προστασίας λειτουργούν τα σχολεία από τις 10 Ιανουαρίου. Η χρήση της μάσκας είναι υποχρεωτική – ακόμη και κατά την ώρα του μαθήματος – στο Δημοτικό, ενώ στο Γυμνάσιο απαιτείται η μάσκα να είναι τύπου FFP-2. Εάν διαπιστωθούν δύο κρούσματα, ολόκληρη η τάξη εφαρμόζει αυτομάτως την τηλεκπαίδευση.

Στο Βέλγιο, άνοιξαν τα σχολεία στις 10 Ιανουαρίου χωρίς κανέναν πρόσθετο περιορισμό, πλην της χρήσης μάσκας, τον υποχρεωτικό εξαερισμό των τάξεων και τη σύσταση προς τους γονείς να κάνουν στα παιδιά self test το Σαββατοκύριακο και μία φορά την εβδομάδα.

Στην Κύπρο, με αρνητικό rapid test επέστρεψαν στις 10 Ιανουαρίου στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μαθητές, εκπαιδευτικοί και διοικητικό προσωπικό. Οι μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης θα πρέπει να προσκομίζουν αρνητική εξέταση rapid test δύο φορές την εβδομάδα.

Στην Δανία, ανακοινώθηκε ότι θα ξανανοίξουν από τις 16 Ιανουαρίου τα θέατρα, οι κινηματογράφοι, τα μουσεία, τα πάρκα ψυχαγωγίας και οι βοτανικοί κήποι, όπως και να επιτρέπονται θεατές σε αθλητικές εκδηλώσεις σε εσωτερικούς και εξωτερικούς χώρους, αν και με περιορισμούς στην παρουσία θεατών.

Στην Σκωτία, ανακοινώθηκε ότι θα ξεκινήσει άρση των μέτρων κατά του κορωνοϊού, τα οποία επιβλήθηκαν πριν τα Χριστούγεννα, ξεκινώντας από τις 17 Ιανουαρίου με την κατάργηση των ορίων στον αριθμό των θεατών σε μεγάλες εκδηλώσεις σε εξωτερικούς χώρους, όπως οι αγώνες ποδοσφαίρου και ράγκμπι.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.