Περίοδος 30 Δεκεμβρίου 2021 – 5 Ιανουαρίου 2022

Η 83^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 30 Δεκεμβρίου 2021 – 5 Ιανουαρίου 2022 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, πολύ μεγάλη αύξηση του δείκτη θετικότητας και σταθεροποίηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται πολύ μεγάλη αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων, μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και μικρή αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 394.619, από 333.395 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 18,3%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 52.573 ημερήσια PCR τεστ και 342.046 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.762.330). Επιπλέον, στο διάστημα 28 Δεκεμβρίου – 4 Ιανουαρίου διενεργήθηκαν 703.396 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 1.414.298 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 5 Ιανουαρίου σε 1,26, εμφανίζοντας σταθεροποίηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,27). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 7,53% (το 7ήμερο 27 Δεκεμβρίου – 2 Ιανουαρίου), από 2,02% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (6 Ιανουαρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με δείκτη θετικότητας μεγαλύτερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 36.220 κρούσματα, από 12.104 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μεγάλη αύξηση +199,2% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 40% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 11,3% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια. Σημειώνεται ότι στις 4 Ιανουαρίου 2022 καταγράφηκαν 50.126 νέα κρούσματα, που αποτελεί τον υψηλότερο αριθμό από την αρχή της πανδημίας.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 5/1/2022

Πηγή: www. Ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 36 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση -6,2% σε 67,0 (από 71,4 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε αύξηση 1,3% σε 628 (από 620  στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 87% (από 87% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 91% και 96% αντίστοιχα (από 91% και 96% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (4/1/2022), η Ελλάδα με 2.030 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 13^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.034. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 80 ημέρες (από 127 ημέρες) και  των θανάτων σε 247 (από 244 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (5/1/2022), 47 Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Άρτα, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηλεία, Ημαθία, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Ιωάννινα, Ικαρία, Καβάλα, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Λακωνία, Λάρισα, Λασίθι, Λευκάδα, Λέσβος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Νάξος, Πέλλα, Πιερία, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ρόδος, Σέρρες, Τρίκαλα, Φλώρινα, Φθιώτιδα, Χαλκιδική, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 12 ΠΕ (Άγιο Όρος, Θάσος, Κάλυμνος, Κεφαλληνία, Κως, Λήμνος, Ξάνθη, Πάρος, Ροδόπη, Σύρος, Τήνος και Φωκίδα) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 72.791, από 68.066 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας αύξηση +6,9%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται αύξηση +12,5% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, μείωση -24,4% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και αύξηση +14,6% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 5 Ιανουαρίου 2022 ανερχόταν σε 17.610.027, έναντι 17.100.487 στις 29 Δεκεμβρίου 2021. Συνολικά έως τις 5 Ιανουαρίου 2022, έχουν πραγματοποιηθεί 7.510.627 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 7.062.520 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 3.762.145 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 168,89% στις 4 Ιανουαρίου 2022.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 31 Δεκεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 35,9 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+66,2 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +41,4 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+35,9 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 7,5 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (25 – 31 Δεκεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (18 – 24 Δεκεμβρίου 2021), παρατηρούμε μέση μείωση κατά -16,1 πμ, που αντανακλά μείωση κυρίως στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (-37,6 πμ), στους χώρους εργασίας (-25,7 πμ) και στα ΜΜΜ (-18,9 πμ), ενώ αύξηση σημειώθηκε στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (+11,9 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά +4,7 πμ.

Σημαντική ενίσχυση (για έβδομο συνεχόμενο μήνα) κατά +13,1%[2] εμφάνισε ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Οκτώβριο 2021, σε συνέχεια της αύξησης κατά +12,5% που είχε σημειωθεί τον Σεπτέμβριο 2021. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Οκτώβριο 2021 κατέγραψαν οι κατηγορίες: ένδυση – υπόδηση (+31,0%), καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (+25,6%) και βιβλία – χαρτικά – λοιπά είδη (+22,1%). Συνολικά, τους πρώτους δέκα μήνες του 2021, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε κατά +9,5%.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα αυξήθηκε οριακά κατά 0,2 μονάδες στις 59,0 μονάδες τον Δεκέμβριο 2021, που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αύγουστο 2021. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν σημαντική βελτίωση σε όλο το εύρος του μεταποιητικού τομέα, λόγω των εντονότερων αυξήσεων της παραγωγής και των επιπέδων απασχόλησης. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 29 Δεκεμβρίου 2021 – 4 Ιανουαρίου 2022 διαμορφώθηκε σε -45,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -34,2% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη μείωση κατά -18,5% (έναντι αύξησης +10,5%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 22.707 το επταήμερο 29 Δεκεμβρίου 2021 – 4 Ιανουαρίου 2022, καταγράφοντας μείωση κατά -7,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τον Δεκέμβριο 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -40,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -33,7% τον Νοέμβριο 2021. Επίσης, από την αρχή του 2021 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021, ο αριθμός των επιβατών διεθνών πτήσεων κατέγραψε μείωση -56,8% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 20ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +32,6% τον Δεκέμβριο 2021 έναντι +36,1% τον Νοέμβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 31 Δεκεμβρίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,5%. Σημαντική αύξηση κατά +28,7% εμφάνισε τον Δεκέμβριο 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +41,2% που είχε σημειωθεί τον Νοέμβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 31 Δεκεμβρίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +13,9%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 83^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, μεγάλη αύξηση του δείκτη θετικότητας και σταθεροποίηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μεγάλη αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων, μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και μικρή αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η ενίσχυση των λιανικών πωλήσεων τον Οκτώβριο, η μικρή αύξηση του δείκτη PMI τον Δεκέμβριο και η αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τον Δεκέμβριο.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 30 Δεκεμβρίου 2021 – 5 Ιανουαρίου 2022:

Στην Γαλλία, οι μαθητές επέστρεψαν στα σχολεία τους κανονικά στις 3 Ιανουαρίου θα υποβάλλονται σε τρία τεστ σε τέσσερις ημέρες, εάν υπάρχει κρούσμα στην τάξη.

Στην Γερμανία, στα περισσότερα κρατίδια, οι μαθητές επέστρεψαν από τις 3 Ιανουαρίου κανονικά στις τάξεις τους. Την πρώτη εβδομάδα θα πραγματοποιούνται καθημερινά τεστ στους μαθητές που δεν έχουν εμβολιαστεί και στη συνέχεια τρία τεστ εβδομαδιαίως. Σε ορισμένα κρατίδια πάντως, οι γονείς που δεν θέλουν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο, μπορούν να τα φροντίσουν στο σπίτι μέχρι τις 19 Ιανουαρίου.

Στην Ιταλία, τα σχολεία θα ανοίξουν πάλι στις 10 Ιανουαρίου, όπως είχε αρχικά προγραμματιστεί.

Στην Ισπανία, ανακοινώθηκε στις 4 Ιανουαρίου ότι οι μαθητές και οι φοιτητές θα επιστρέψουν στα σχολεία και τα πανεπιστήμια της χώρας για δια ζώσης διδασκαλία όταν λήξουν οι διακοπές του τέλους της χρονιάς στις 10 Ιανουαρίου.

Στην Ολλανδία, τα σχολεία, που είχαν κλείσει μία εβδομάδα νωρίτερα από το σύνηθες για τις χειμερινές διακοπές, θα επαναλειτουργήσουν από τις 10 Ιανουαρίου. Επίσης, τα επαγγελματικά σχολεία και τα πανεπιστήμια δεν θα επαναλειτουργήσουν με φυσική παρουσία αλλά θα συνεχιστεί η τηλεκπαίδευση μέχρι τις 17 Ιανουαρίου, τουλάχιστον.

Στο Βέλγιο, ανακοινώθηκε στις 5 Ιανουαρίου ότι οι μαθητές θα επιστρέψουν στις τάξεις στις 10 Ιανουαρίου.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά