Περίοδος 23 – 29 Δεκεμβρίου 2021

Η 82^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 23 – 29 Δεκεμβρίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει οριακή μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μεγάλη αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών, που πιθανώς οφείλεται στις εορταστικές αργίες.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 333.395, από 334.868 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας οριακή μείωση κατά -0,4%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 28.132 ημερήσια PCR τεστ και 305.262 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.333.763). Επιπλέον, στο διάστημα 22 – 28 Δεκεμβρίου διενεργήθηκαν 1.414.298 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 2.344.079 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 29 Δεκεμβρίου σε 1,27, εμφανίζοντας αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,96). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 2,02% (το 7ήμερο 20 – 26 Δεκεμβρίου), από 1,33% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (30 Δεκεμβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής επικράτειας στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 12.104 κρούσματα, από 4.627 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μεγάλη αύξηση +161,6% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 44,6% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 12,3% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια. Σημειώνεται ότι στις 29 Δεκεμβρίου 2021 καταγράφηκαν 28.828 νέα κρούσματα, που αποτελεί τον υψηλότερο αριθμό από την αρχή της πανδημίας.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 28/12/2021

Πηγή: www. Ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 37 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση -11,7% σε 71,4 (από 80,9 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε μείωση -6,8% σε 620 (από 665  στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 87% (από 92% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 91% και 96% αντίστοιχα (από 93% και 97% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (28/12/2021), η Ελλάδα με 1.982 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 13^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 2.007. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 127 ημέρες (από 133 ημέρες) και  των θανάτων σε 244 (από 240 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (30/12/2021), 30 Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αρκαδία, Άρτα, Αττική, Αχαΐα, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ηλεία Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Καβάλα, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Λακωνία, Λευκάδα, Λέσβος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Πιερία, Σέρρες, Φλώρινα, Φθιώτιδα και Χαλκιδική) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 22 ΠΕ (Άγιο Όρος, Αργολίδα, Βοιωτία, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Θεσπρωτία, Ικαρία, Κάλυμνος, Κορινθία, Κως, Λάρισα, Λασίθι, Νάξος, Ξάνθη, Πέλλα, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ροδόπη, Ρόδος, Τρίκαλα, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 68.066, από 108.813 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας μείωση -37%, ποσοστό το οποίο πιθανώς οφείλεται στις εορταστικές αργίες. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται μείωση -42,4% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, οριακή αύξηση +0,1% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και μείωση -42,6% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 29 Δεκεμβρίου 2021 ανερχόταν σε 17.100.487, έναντι 16.624.027 στις 22 Δεκεμβρίου 2021. Συνολικά έως τις 29 Δεκεμβρίου 2021, έχουν πραγματοποιηθεί 7.445.419 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 6.991.778 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 3.391.006 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 164,89% στις 29 Δεκεμβρίου 2021.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 25 Δεκεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 36,5 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+68,1 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +42,1 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+36,1 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 7,6 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (19 – 25 Δεκεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (12 – 18 Δεκεμβρίου 2021), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +6,3 πμ, που αντανακλά αύξηση κυρίως στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+17,6 πμ) και στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (+16,1 πμ) και μείωση στους χώρους εργασίας (-10,9 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη (+0,4 πμ).

Αύξηση κατά 1,83 δις ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) τον Νοέμβριο 2021, σε συνέχεια της οριακής αύξησης κατά 11 εκ ευρώ τον Οκτώβριο 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Η σωρευτική αύξηση ανέρχεται σε 16,56 δις ευρώ τους τελευταίους 12 μήνες και σε 30,73 δις ευρώ από το τέλος Μαρτίου 2020. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε σε +10,4%[2] τον Νοέμβριο 2021 έναντι +11,5% τον Οκτώβριο 2021.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα, με ρυθμό αύξησης +1,1% τον Νοέμβριο 2021, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +4%. Η μηνιαία καθαρή ροή χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα ήταν θετική (+470 εκ ευρώ) τον Νοέμβριο 2021, έναντι οριακά αρνητικής ροής -42 εκ ευρώ τον Οκτώβριο 2021.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +11,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 20 – 26 Δεκεμβρίου 2021, έναντι αύξησης κατά +1,6% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 26 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας κατέγραψε αύξηση κατά +3,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +4,8% τον Νοέμβριο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 22 – 28 Δεκεμβρίου 2021 διαμορφώθηκε σε -34,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -44,5% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε αύξηση κατά +10,5% (έναντι μείωσης -13%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 24.584 το επταήμερο 22 – 28 Δεκεμβρίου 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά +7,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 28 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -40,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -33,7% τον Νοέμβριο 2021. Επίσης, από την αρχή του 2021 έως τις 28 Δεκεμβρίου 2021, ο αριθμός των επιβατών διεθνών πτήσεων καταγράφει μείωση -56,8% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 20ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +37% τις πρώτες 17 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021 έναντι +36,1% τον Νοέμβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 17 Δεκεμβρίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,3%. Σημαντική αύξηση κατά +34,3% εμφάνισε τις πρώτες 17 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +41,2% που είχε σημειωθεί τον Νοέμβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 17 Δεκεμβρίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +13,6%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 82^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν οριακή μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και αύξηση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μεγάλη αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των καταθέσεων και η διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης τον Νοέμβριο, η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 26 ημέρες του Δεκεμβρίου και η αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 17 ημέρες του Δεκεμβρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 23 – 29 Δεκεμβρίου 2021:

Στην Ιταλία, εγκρίθηκαν στις 23 Δεκεμβρίου νέα μέτρα. Συγκριμένα, η διάρκεια του πράσινου πάσου εμβολιασμένου μειώνεται από 9 σε 6 μήνες, ενώ επεκτείνεται μέχρι τις 31 Μαρτίου η χρήση μάσκας σε όλους τους ανοικτούς χώρους. Οι μάσκες αυξημένης προστασίας (τύπου FFP2) θα είναι υποχρεωτικές για πρόσβαση σε μουσεία, κινηματογράφους, θέατρα, μαγαζιά με ζωντανή μουσική και σε όλα τα μέσα μεταφοράς. Παράλληλα μέχρι τις 31 Μαρτίου, όλοι οι πελάτες καφέ και εστιατορίων (τόσο οι καθήμενοι, όσο και οι όρθιοι) θα πρέπει να διαθέτουν σούπερ πράσινο πάσο εμβολιασμένου (τουλάχιστον δυο δόσεις εμβολίου κατά του κορωνοϊού) ενώ το αρνητικό τεστ, πλέον, δεν θα ισχύει. Για την είσοδο σε γυμναστήρια, πισίνες, μουσεία, εκθέσεις, θερμά λουτρά, καζίνο, πολιτιστικά κέντρα, θα απαιτείται υποχρεωτικά το «σούπερ Green Pass». Επίσης, μέχρι τις 31 Ιανουαρίου, κλαμπ και αίθουσες χορού πρόκειται να παραμείνουν κλειστές, ενώ απαγορεύτηκαν και οι συναυλίες σε ανοικτούς χώρους.

Στην Γαλλία, ανακοινώθηκε ότι από τις 27 Δεκεμβρίου και για τις επόμενες τρεις εβδομάδες, όλες οι δημόσιες συγκεντρώσεις θα περιορίζονται σε 2.000 άτομα για τις εκδηλώσεις σε κλειστούς χώρους και σε 5.000 άτομα για τις εκδηλώσεις σε εξωτερικούς χώρους. Η κατανάλωση ποτού και φαγητού θα απαγορεύεται στις υπεραστικές συγκοινωνίες και τα δρομολόγια μεγάλων αποστάσεων. Η εργασία στο σπίτι θα καταστεί υποχρεωτική για τουλάχιστον τρεις ημέρες την εβδομάδα όπου είναι δυνατόν. Επίσης, αποφασίστηκε η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους στο Παρίσι και στα κέντρα των πόλεων, ενώ μόνο καθήμενοι πελάτες θα μπορούν να καταναλώνουν φαγητό και ποτό σε μπαρ και εστιατόρια.

Στην Ισπανία, εγκρίθηκε η επιβολή νυκτερινής απαγόρευσης της κυκλοφορίας σε μεγάλο μέρος της περιφέρειας της Καταλονίας (βορειοανατολική Ισπανία), το κλείσιμο των ντισκοτέκ και ο περιορισμός των ιδιωτικών συναντήσεων στα 10 άτομα το πολύ.

Στην Αυστρία, ανακοινώθηκε στις 27 Δεκεμβρίου ότι οι επιχειρήσεις εστίασης – συμπεριλαμβανομένων και των μπαρ στα ξενοδοχεία – σε όλη τη χώρα θα πρέπει να κλείνουν στις 10μμ (από 11μμ που ίσχυε πριν).

Στην Κύπρο, από τις 30 Δεκεμβρίου, η είσοδος σε κέντρα διασκέδασης, μουσικοχορευτικά κέντρα, χώρους δεξιώσεων, γάμους, βαπτίσεις θα επιτρέπεται μόνο με την επιπλέον προσκόμιση αρνητικής εξέτασης rapid test 24 ωρών. Υπενθυμίζεται πως η είσοδος επιτρέπεται μόνο στα εμβολιασμένα άτομα. Εξαιρούνται οι πολίτες που έλαβαν την ενισχυτική/3η δόση εμβολίου. Επίσης, από την ίδια ημερομηνία, η παρουσία φιλάθλων στα γήπεδα καθορίζεται στο 50% της χωρητικότητας των γηπέδων, με υποχρεωτική τη χρήση προστατευτικής μάσκας προσώπου. Από τις 3 Ιανουαρίου, πρόκειται να ισχύσει τηλεργασία για ποσοστό 40% του προσωπικού κάθε εταιρείας ή οργανισμού του τομέα παροχής υπηρεσιών.

Στην Μάλτα, ανακοινώθηκαν στις 23 Δεκεμβρίου πιο αυστηροί περιορισμοί. Συγκεκριμένα, οι εκδηλώσεις, όπου δεν είναι δυνατό να υπάρχουν καθήμενοι, απαγορεύονται από τις 27 Δεκεμβρίου, ενώ οι αθλητικές εκδηλώσεις πρέπει να διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Όλοι οι χώροι εκδηλώσεων πρέπει να κλείνουν έως τη 1πμ. Επίσης, ο εορτασμός του ερχομού του Νέου Έτους, σε υπαίθριο χώρο στην πρωτεύουσα Βαλέτα, ακυρώθηκε.

Στην Σκωτία, αποφασίστηκε το κλείσιμο των νυχτερινών κέντρων από τις 27 Δεκεμβρίου. Το μέτρο θα επανεξεταστεί μετά από τρεις εβδομάδες.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά