Περίοδος 16 – 22 Δεκεμβρίου 2021

Η 81^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 16 – 22 Δεκεμβρίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και μικρή αύξηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 334.868, από 338.200 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -1%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 20.694 ημερήσια PCR τεστ και 314.194 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.344.079). Επιπλέον, στο διάστημα 15 – 21 Δεκεμβρίου διενεργήθηκαν 2.344.079 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 2.166.373 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 22 Δεκεμβρίου σε 0,96, εμφανίζοντας μικρή αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,93). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 1,33% (το 7ήμερο 13 – 19 Δεκεμβρίου), από 1,48% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (23 Δεκεμβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής επικράτειας στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 1%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 4.627 κρούσματα, από 4.711 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -1,8% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 33,9% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 15,9% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 22/12/2021

Πηγή: www. Ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 38 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μείωση -12,8% σε 80,9 (από 92,7 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών της ΜΕΘ κατέγραψε μείωση -2,6% σε 665 (από 683  στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 92% (από 91% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 93% και 97% αντίστοιχα (από 91% και 98% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (22/12/2021), η Ελλάδα με 1.940 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 13^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.986. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 133 ημέρες (από 131 ημέρες) και  των θανάτων σε 240 (από 237 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (21/12/2021), 21 Περιφερειακές Ενότητες (Άρτα, Αχαΐα, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία, Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Λακωνία, Λέσβος, Πιερία, Σέρρες, Φλώρινα, Φθιώτιδα και Χαλκιδική) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 23 ΠΕ (Άγιο Όρος, Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Δυτική Αττική, Βοιωτία, , Ηλεία, Ιωάννινα, Καβάλα, Κορινθία, Λάρισα, Λευκάδα, Μαγνησία, Μεσσηνία, Νήσοι Ξάνθη, Πέλλα, Πρέβεζα, Ρέθυμνο, Ροδόπη, Ρόδος, Τρίκαλα και Χανιά) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 108.813, από 106.803 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας αύξηση +1,1%. Ειδικότερα, σε εβδομαδιαία βάση καταγράφεται αύξηση +1,9% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, μείωση -1,1% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και αύξηση +1,3% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 22 Δεκεμβρίου 2021 ανερχόταν σε 16.624.027, έναντι 15.867.937 στις 15 Δεκεμβρίου 2021. Συνολικά έως τις 22 Δεκεμβρίου 2021, έχουν πραγματοποιηθεί 7.387.462 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 6.898.260 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλαδή εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 3.067.177 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 160,3% στις 22 Δεκεμβρίου 2021.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 17 Δεκεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 37,3 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+71,8 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +42,6 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+36,5 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 7,8 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (11 – 17 Δεκεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (4 – 10 Δεκεμβρίου 2021), παρατηρούμε σχεδόν μηδενική μεταβολή (+0.3 πμ), που αντανακλά μείωση στα  πάρκα και υπαίθριους χώρους (-6,9 πμ) και αύξηση στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+3,9 πμ) και στους χώρους εργασίας (+3,3 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη (+0,1 πμ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, οι εξαγωγές αγαθών ενισχύθηκαν σημαντικά κατά +44,6%[2] τον Οκτώβριο, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν ρυθμό αύξησης +50,2%. Εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, οι εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά +26% και +28,6% αντίστοιχα. Συνολικά, στο πρώτο δεκάμηνο, οι εξαγωγές ανέκαμψαν κατά +34%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά +32,1%. Χωρίς τα καύσιμα και πλοία, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές ενισχύθηκαν κατά +25,7% και 25,8% αντίστοιχα τους πρώτους 10 μήνες του 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 14 – 20 Δεκεμβρίου 2021 διαμορφώθηκε σε -45,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -43,6% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -13,9% (έναντι -17,4%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 22.834 το επταήμερο 14 – 20 Δεκεμβρίου 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά +14,7% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 20 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -42,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -33,7% τον Νοέμβριο 2021. Επίσης, από την αρχή του 2021 έως τις 20 Δεκεμβρίου 2021, ο αριθμός των επιβατών διεθνών πτήσεων καταγράφει μείωση -57,2% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 81^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και μικρή αύξηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών τον Οκτώβριο, καθώς και στο πρώτο δεκάμηνο του έτους.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 16 – 22 Δεκεμβρίου 2021:

Στη Γερμανία, αποφασίστηκε ότι από τις 28 Δεκεμβρίου επιτρέπεται η συνάθροιση έως και 10 ατόμων, ακόμη και αν πρόκειται για εμβολιασμένους και ιαθέντες, ενώ δεν συνυπολογίζονται τα παιδιά κάτω των 14 ετών. Επιπλέον, οι ανεμβολίαστοι μπορούν να συναντώνται μόνο με δύο άτομα από άλλο νοικοκυριό. Τα νυχτερινά κλαμπ και οι ντισκοτέκ θα παραμείνουν κλειστά και οι μεγάλες αθλητικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, όπως οι ποδοσφαιρικοί αγώνες της Bundesliga, θα πραγματοποιούνται χωρίς θεατές.

Η Αυστρία ανακοίνωσε στις 17 Δεκεμβρίου ότι προχωρά στην προσωρινή χαλάρωση του lockdown για αυτούς που δεν είναι πλήρως εμβολιασμένοι έναντι της COVID-19 την περίοδο των Χριστουγέννων (24-26 Δεκεμβρίου) και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Επίσης, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς θα αρθεί το μέτρο του περιορισμένου ωραρίου λειτουργίας του κλάδου φιλοξενίας.

Στην Ολλανδία, ανακοινώθηκε στις 18 Δεκεμβρίου lockdown με ισχύ από τις 19 Δεκεμβρίου μέχρι τουλάχιστον και τις 14 Ιανουαρίου που περιλαμβάνει κλείσιμο των μη απαραίτητων καταστημάτων καθώς και των εστιατορίων, των κομμωτηρίων, των γυμναστηρίων, των μουσείων και άλλων δημόσιων χώρων. Όλα τα σχολεία θα κλείσουν μια εβδομάδα νωρίτερα για τις διακοπές των Χριστουγέννων, δηλαδή από τις 20 Δεκεμβρίου, και θα παραμείνουν κλειστά μέχρι τουλάχιστον τις 9 Ιανουαρίου, ενώ τα νοικοκυριά καλούνται να μην δέχονται πάνω από δύο επισκέπτες και οι συγκεντρώσεις σε εξωτερικούς χώρους είναι επίσης περιορισμένες στα δύο άτομα.

Στην Πορτογαλία, ανακοινώθηκε ότι θα κλείσουν τα νυχτερινά κέντρα και τα μπαρ και υπάρχει σύσταση στους πολίτες να εργαστούν από το σπίτι από τις 26 Δεκεμβρίου έως τουλάχιστον τις 9 Ιανουαρίου. Επίσης, αποφασίστηκε ότι ένα αρνητικό τεστ κορωνοϊού θα είναι υποχρεωτικό για τη διαμονή στα ξενοδοχεία της χώρας και θα υπάρχει περιορισμός στις υπαίθριες συγκεντρώσεις σε 10 άτομα ανά ομάδα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς.

Στην Ισπανία, αποφασίστηκε στις 22 Δεκεμβρίου να γίνει εκ νέου υποχρεωτική η χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους.

Στο Βέλγιο, ανακοινώθηκε ότι θα κλείσουν οι κινηματογράφοι, τα θέατρα και οι αίθουσες συναυλιών από τις 26 Δεκεμβρίου. Στο συγκεκριμένο μέτρο δεν συμπεριλαμβάνονται τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες και οι αθλητικοί χώροι. Επίσης, οι αγορές στα καταστήματα θα πραγματοποιούνται ανά δύο άτομα (τα παιδιά δεν συμπεριλαμβάνονται), ενώ αποφασίστηκε η απαγόρευση της παρουσίας φιλάθλων στα στάδια από τις 27 Δεκεμβρίου. Καμία αλλαγή δε θα υπάρξει στο ωράριο της εστίασης, η οποία θα εξακολουθήσει να κλείνει στις 11μμ.

Στην Δανία, ανακοινώθηκε στις 17 Δεκεμβρίου ότι η κυβέρνηση θα προτείνει την επιβολή νέων περιοριστικών μέτρων όπως το κλείσιμο των θεάτρων, σινεμά, συναυλιακών χώρων, συνεδριακών κέντρων και πάρκων ψυχαγωγίας. Επίσης, προτάθηκε η απαγόρευση της πώλησης αλκοόλ μετά τις 10μμ για τον περιορισμό των κοινωνικών επαφών.

Στη Σουηδία, ζητήθηκε από όλους τους εργαζόμενους να δουλεύουν από το σπίτι, εάν είναι δυνατόν και επιβλήθηκαν  αυστηρότερα μέτρα για την κοινωνική αποστασιοποίηση. Τα νέα μέτρα που τίθενται σε ισχύ από τις 23 Δεκεμβρίου περιλαμβάνουν όριο 50 ατόμων σε ιδιωτικές συγκεντρώσεις και την ανάγκη επίδειξης ενός εμβολιαστικού πάσου για τις δημόσιες εκδηλώσεις όπου υπάρχουν περισσότεροι από 500 άνθρωποι. Οι νέοι κανονισμοί θα απαιτούν επίσης να εξυπηρετούνται μόνο οι καθήμενοι πελάτες στα μπαρ και τα εστιατόρια και μόνο καθήμενοι συμμετέχοντες σε μεγαλύτερες δημόσιες εκδηλώσεις, υπονοώντας ότι χώροι όπως τα νυχτερινά κέντρα θα πρέπει να κλείσουν, τουλάχιστον εν μέρει.

Στην Φινλανδία, ξεκινώντας από την παραμονή των Χριστουγέννων, τα μπαρ θα σταματήσουν να σερβίρουν αλκοόλ στις 9μμ και θα κλείνουν στις 10μμ. Από τις 28 Δεκεμβρίου, θα μπορούν να σερβίρουν αλκοόλ έως τις 5μμ και θα κλείνουν στις 6μμ, ενώ τα εστιατόρια θα κλείνουν στις 8μμ. Τα μπαρ θα μπορούν να δέχονται μόνο το ήμισυ της μέγιστης δυναμικότητας τους σε πελάτες και τα εστιατόρια στο 75%. Επίσης, ανακοινώθηκε ότι φοιτητές να επιστρέψουν στην τηλεκπαίδευση ύστερα από τις διακοπές των Χριστουγέννων ενώ οι ξένοι επισκέπτες που έρχονται στη χώρα θα πρέπει να επιδεικνύουν πιστοποιητικό εμβολιασμού ή ανάρρωσης από την COVID-19 και πρόσφατο αρνητικό αποτέλεσμα τεστ.

Στην Ιρλανδία, ανακοινώθηκαν στις 17 Δεκεμβρίου περιοριστικά μέτρα με ισχύ από τις 19 Δεκεμβρίου για διάρκεια 6 εβδομάδων. Τα μέτρα περιλαμβάνουν κλείσιμο των μπαρ και εστιατορίων στις 8μμ, στις εκδηλώσεις σε εσωτερικούς χώρους η συμμετοχή θα περιοριστεί στο 50% της χωρητικότητας της αίθουσας, ενώ στις εκδηλώσεις σε εξωτερικούς χώρους δεν θα μπορούν να παραστούν πάνω από 5.000 άνθρωποι.

Στην Πολωνία, τα σχολεία επέστρεψαν σε τηλεκπαίδευση έως τις 9 Ιανουαρίου και μειώθηκαν τα όρια χωρητικότητας σε δημόσιους χώρους, όπως εστιατόρια, ξενοδοχεία και κινηματογράφους, στο 30% από 50% προηγουμένως.

Στην Ελβετία, ανακοινώθηκε ότι θα επεκταθεί από τις 20 Δεκεμβρίου έως τις 24 Ιανουαρίου η απαίτηση για επίδειξη του πιστοποιητικού εμβολιασμού ή ανάρρωσης από τον κορωνοϊό για την πρόσβαση σε πολλούς εσωτερικούς χώρους, όπως εστιατόρια, μουσεία και γυμναστήρια. Για τα κέντρα διασκέδασης, όπως οι ντισκοτέκ και τα μπαρ όπου δεν μπορούν να φορεθούν μάσκες, οι επισκέπτες θα πρέπει επίσης να δείχνουν ένα αρνητικό τεστ. Παράλληλα, επανέρχεται η υποχρεωτική εργασία από το σπίτι και περιορίζονται οι ιδιωτικές συγκεντρώσεις σε 10 άτομα, εάν κάποιος ηλικίας 16 ετών και άνω δεν έχει εμβολιαστεί ή αναρρώσει από την Covid-19.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.