Περίοδος 2 – 8 Δεκεμβρίου 2021

Η 79^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 2 – 8 Δεκεμβρίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και αύξηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων. Παράλληλα, την τελευταία εβδομάδα καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων συνολικών εμβολιασμών.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 360.897, από 368.175 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά -2%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 20.402 ημερήσια PCR τεστ και 340.494 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.526.276). Επιπλέον, στο διάστημα 1 – 7 Δεκεμβρίου διενεργήθηκαν 2.171.502 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 2.173.911 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 8 Δεκεμβρίου σε 1,07, εμφανίζοντας αύξηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,04). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε 1,60% (το 7ήμερο 29 Νοεμβρίου – 5 Δεκεμβρίου), από 1,74% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (9 Δεκεμβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το σύνολο της Ελληνικής επικράτειας στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 1%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 5.571 κρούσματα, από 6.174 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -9,8% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 29,2% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 15,6% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 8/12/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 38 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση 6,6% σε 92,7 (από 87,0 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ κατέγραψε αύξηση 2,8% σε 709 (από 690 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει σταθεροποίηση σε 93% (από 93% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 92% και 96% αντίστοιχα (από 90% και 99% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (8/12/2021), η Ελλάδα με 1.822 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 15^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.927. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 130 ημέρες (από 131 ημέρες) και  των θανάτων σε 234 (από 231 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (7/12/2021), 26 Περιφερειακές Ενότητες (Άγιο Όρος, Αιτωλοακαρνανία, Άρτα, Αχαΐα, Γρεβενά, Δράμα, Έβρος, Ευρυτανία, Ημαθία, Θεσσαλονίκη, Καρδίτσα, Καστοριά, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Λάρισα, Λέσβος, Μαγνησία, Νήσοι, Πέλλα, Πιερία, Σέρρες, Τρίκαλα, Φλώρινα, Φθιώτιδα και Χαλκιδική) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 17 ΠΕ (Αργολίδα, Αρκαδία, Δυτική Αττική, Βοιωτία, Εύβοια, Ηλεία, Θάσος, Ιωάννινα, Καβάλα, Κορινθία, Λακωνία, Μεσσηνία, Ξάνθη, Πρέβεζα, Ροδόπη, Ρόδος, Σποράδες) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Την τελευταία εβδομάδα, ο κυλιόμενος μέσος όρος των συνολικών εμβολιασμών ανήλθε σε 101.943, από 77.658 την προηγούμενη εβδομάδα, καταγράφοντας αύξηση +31,3%. Ειδικότερα, καταγράφεται εβδομαδιαία αύξηση +19,9% των εμβολιασμών με τουλάχιστον μία δόση, +17,6% των ολοκληρωμένων εμβολιασμών και +35,5% των εμβολιασμών αναμνηστικής δόσης.

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 8 Δεκεμβρίου 2021 ανερχόταν σε 15.120.316, έναντι 14.406.712 την 1^η Δεκεμβρίου 2021. Συνολικά έως τις 8 Δεκεμβρίου 2021, έχουν πραγματοποιηθεί 7.188.047 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 6.710.304 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 1.945.615 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 145,8% την 8^η Δεκεμβρίου 2021.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 3 Δεκεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 39,2 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+78,8 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +43,8 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+37,6 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 8 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (27 – 3 Δεκεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (20 – 26 Νοεμβρίου 2021), παρατηρούμε οριακή αύξηση κατά +0,4 πμ κατά μέσο όρο, που αντανακλά κυρίως αύξηση στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+2,4 πμ) και μείωση στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (-1 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία παρέμεινε αμετάβλητη (-0,1 πμ).

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 1 – 7 Δεκεμβρίου 2021 διαμορφώθηκε σε -41,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -36,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -18,8% (έναντι -18%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 20.531 το επταήμερο 1 – 7 Δεκεμβρίου 2021, καταγράφοντας Μείωση κατά -12% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τον Νοέμβριο 2021 ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -33,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -32,8% τον Οκτώβριο 2021. Επίσης, από την αρχή του 2021 έως τις 7 Δεκεμβρίου 2021, ο αριθμός των επιβατών διεθνών πτήσεων καταγράφει μείωση -57,6% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 20^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +35,7% τις πρώτες 3 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021 έναντι +36,1% τον Νοέμβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 3 Δεκεμβρίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22%. Σημαντική αύξηση κατά +25,8% εμφάνισε τις πρώτες 3 ημέρες του Δεκεμβρίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +41,2% που είχε σημειωθεί τον Νοέμβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 3 Δεκεμβρίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +13,1%.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τις πρώτες 25 ημέρες του Νοεμβρίου 2021 καταγράφεται αύξηση +33,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τις πρώτες 24 ημέρες του Νοεμβρίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται ενδεικτικά στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+166,3%), στα διόδια (+159,2%), στους φούρνους (+107%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+96,4%), στις υπηρεσίες courier (+91,8%), στα φαρμακεία (+79,3%), στα μπαρ και καφέ (+66%), στους χώρους εστίασης (+48,3%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+41,3%), στις ηλεκτρονικές πωλήσεις (+13,6%) και στα super markets και παντοπωλεία (+35,2%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση παρατηρείται πρώτες 24 ημέρες του Νοεμβρίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) στα ταξιδιωτικά γραφεία (-44%), στις υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών (-42%), στα πολυκαταστήματα (-20%), στα καταστήματα υπόδησης (-15,8%), στα καταστήματα ένδυσης (-15,2%), στις υπηρεσίες διαφήμισης (-3,6%) και στους κινηματογράφους και θέατρα (-0,2%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 79^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και αύξηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τον Νοέμβριο και τις πρώτες 3 ημέρες του Δεκεμβρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 2 – 8 Δεκεμβρίου 2021:

Στην Γερμανία, αποφασίστηκαν στις 2 Δεκεμβρίου περιοριστικά μέτρα σε εθνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, μόνο εμβολιασμένοι ή όσοι έχουν αναρρώσει από την Covid-19 θα μπαίνουν σε εστιατόρια, θέατρα και καταστήματα που δεν είναι πρώτης ανάγκης. Τα νέα μέτρα περιλαμβάνουν πιο αυστηρούς περιορισμούς όσον αφορά τις επαφές που έχουν οι ανεμβολίαστοι, κλείσιμο νυχτερινών κέντρων σε μέρη με υψηλά ποσοστά μόλυνσης και αυστηρούς περιορισμούς στον αριθμό των θεατών σε αγώνες ποδοσφαίρου και σε μεγάλες δημόσιες εκδηλώσεις.

Στην Γαλλία, αποφασίστηκε στις 6 Δεκεμβρίου το κλείσιμο των νυχτερινών κέντρων για τις επόμενες 4 εβδομάδες.

Στην Ιταλία, ανακοινώθηκε στις 6 Δεκεμβρίου ότι οι ανεμβολίαστοι δεν θα μπορούν να πηγαίνουν στο σινεμά, στο θέατρο, σε συναυλίες και σε μεγάλες αθλητικές εκδηλώσεις. Μόνη εξαίρεση από την ρύθμιση αποτελούν οι πρόσφατα ιαθέντες από την Covid-19, οι οποίοι έχουν επίσης πρόσβαση στο «σούπερ πάσο» που δίδεται στους εμβολιασμένους. Το «βασικό πάσο», το οποίο χορηγείται έπειτα από αρνητικό διαγνωστικό τεστ χρησιμεύει μόνο για την πρόσβαση στον χώρο εργασίας. Το «βασικό πάσο», το οποίο μέχρι τώρα απαιτείτο για την πρόσβαση στο αεροπλάνο ή στα τρένα μεγάλων αποστάσεων , θα απαιτείται πλέον και για τις τοπικές μετακινήσεις (μετρό, λεωφορείο και τοπικά τρένα). Το «σούπερ πάσο», που τέθηκε σε ισχύ από τις 6 Δεκεμβρίου χορηγείται αποκλειστικά στους εμβολιασμένους και τους πρόσφατα αναρρώσαντες, θα απαιτείται για όλες τις πολιτιστικές δραστηριότητες και στο εσωτερικό των εστιατορίων. Επίσης, από τις 4 Δεκεμβρίου τέθηκε σε ισχύ και η υποχρέωση χρήσης μάσκας στους εξωτερικούς χώρους στην Ρώμη, κυρίως στους πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους.

Στην Αυστρία, ανακοινώθηκε ότι οι ανεμβολίαστοι θα παραμείνουν σε lockdown ακόμα και μετά την άρση του μέτρου για τον ευρύτερο πληθυσμό στις 12 Δεκεμβρίου. Στη διάρκεια των 2 εβδομάδων lockdown τα εστιατόρια, τα μπαρ, τα θέατρα, τα μουσεία και τα μη απαραίτητα καταστήματα ήταν κλειστά, ενώ και τα ξενοδοχεία παρέμειναν κλειστά για τους τουρίστες.

Στην Ιρλανδία, ανακοινώθηκαν στις 3 Δεκεμβρίου νέοι περιορισμοί στον κλάδο της φιλοξενίας και στις επισκέψεις στα σπίτια. Συγκεκριμένα, τα νυχτερινά κέντρα θα κλείσουν έως τις 9 Ιανουαρίου, θα σερβίρονται μόνο όσοι είναι σε τραπέζια στα μπαρ, ενώ έως έξι άτομα το πολύ θα είναι σε κάθε τραπέζι στα μπαρ και τα εστιατόρια.

Στην Δανία, ανακοινώθηκε ότι από τις 10 Δεκεμβρίου, τα μπαρ και τα εστιατόρια, όπου η χρήση της μάσκας είναι εκ νέου υποχρεωτική, θα πρέπει να κλείνουν τα μεσάνυχτα και θα απαγορεύεται η πώληση αλκοόλ έπειτα από αυτήν την ώρα. Επίσης, οι σχολικές διακοπές, που επρόκειτο να ξεκινήσουν στις 17 Δεκεμβρίου και θα ολοκληρώνονταν στις 3 Ιανουαρίου, θα επεκταθούν από τις 15 Δεκεμβρίου έως τις 5 Ιανουαρίου.

Η Σουηδία, θα επανεισαγάγει μια σειρά μέτρων για να αναχαιτίσει την αύξηση των κρουσμάτων Covid-19, προτρέποντας για την τήρηση των ανανεωμένων κανόνων κοινωνικής αποστασιοποίησης και τη χρήση της μάσκας στα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Η Σλοβακία, θα ξανανοίξει από τις 10 Δεκεμβρίου τα μη απαραίτητα καταστήματα και ορισμένες υπηρεσίες για όσους έχουν εμβολιαστεί κατά της Covid-19, ενώ το lockdown για τους ανεμβολίαστους θα παραταθεί έως τις 9 Ιανουαρίου. Επίσης, τα ξενοδοχεία θα ανοίξουν για τους εμβολιασμένους από την 25η Δεκεμβρίου, όμως τα εστιατόρια θα παραμείνουν κλειστά για όλους τους πολίτες ανεξαιρέτως έως τη νέα χρονιά.

Στην Αγγλία, ανακοινώθηκε στις 8 Δεκεμβρίου η επαναφορά της τηλεργασίας, η χρήση μάσκας στους περισσότερους κλειστούς χώρους και η είσοδος στα νυχτερινά κέντρα με επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.