Περίοδος 11 – 17 Νοεμβρίου 2021

Η 76^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 11 – 17 Νοεμβρίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και μείωση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 373.564, από 305.911 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση 22,1%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 17.217 ημερήσια PCR τεστ και 356.347 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 2.614.949). Επιπλέον, στο διάστημα 10 – 16 Νοεμβρίου διενεργήθηκαν 2.185.302 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 3.169.092 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 17 Νοεμβρίου σε 1,11, εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (1,27). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 1,77% (το 7ήμερο 8 – 14 Νοεμβρίου), από 2,39% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (18 Νοεμβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το σύνολο της Ελληνικής επικράτειας στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 6.492 κρούσματα, από 6.781 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση -4,3% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 23,6% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 17,1% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 17/11/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 38 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε αύξηση 39,6% σε 73,0 (από 52,3 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ κατέγραψε αύξηση 14,7% σε 561 (από 489 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 91% (από 88% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 90% και 99% αντίστοιχα (από 88% και 97% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (17/11/2021), η Ελλάδα με 1.640 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 16^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.841. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 135 ημέρες (από 162 ημέρες) και  των θανάτων σε 225 (από 222 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (16/11/2021), 25 Περιφερειακές Ενότητες (Άγιο Όρος, Αρκαδία, Αχαΐα, Δράμα, Έβρος, Ημαθία, Θάσος, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Καβάλα, Καρδίτσα, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Λάρισα, Λέσβος, Μαγνησία, Μεσσηνία, Ξάνθη, Πέλλα, Πιερία, Σέρρες, Τρίκαλα, Φθιώτιδα και Χαλκιδική) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (επίπεδο 5) και 13 ΠΕ (Αιτωλοακαρνανία, Άρτα, Δυτική Αττική, Γρεβενά, Ζάκυνθος, Θεσπρωτία, Καστοριά, Κορινθία, Λακωνία, Νήσοι, Ρέθυμνο, Ροδόπη και Φλώρινα) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (επίπεδο 4).

Από της 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 17 Νοεμβρίου ανερχόταν σε 13.411.039, έναντι 13.044.813 στις 10 Νοεμβρίου. Συνολικά έως τις 17 Νοεμβρίου, έχουν πραγματοποιηθεί 6.850.822 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης, 6.489.186 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί) και 756.639 εμβολιασμοί αναμνηστικής δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει της συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 129,32% στις 17 Νοεμβρίου.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σημειώνεται ότι τις τελευταίες 10 ημέρες 150.375 πολίτες έχουν κλείσει ραντεβού 1ης δόσης και 636.230 πολίτες έχουν κλείσει ραντεβού αναμνηστικής δόσης. Επίσης, από την 1η Νοεμβρίου 388.220 πολίτες έχουν κλείσει ραντεβού 1ης δόσης και 1.070.899 πολίτες έχουν κλείσει ραντεβού αναμνηστικής δόσης.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 12 Νοεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 42,6 πμ σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+91,1 πμ), στα ΜΜΜ (+46 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+39,8 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 8,4 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (6 – 12 Νοεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (30 Οκτωβρίου – 5 Νοεμβρίου 2021), παρατηρούμε μείωση κατά -2,4 πμ κατά μέσο όρο, που αντανακλά μείωση στα ΜΜΜ (-6,4 πμ), στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους (-4,6 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους ψυχαγωγίας (-4,1 πμ) και αύξηση στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+4,4 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε οριακά κατά +0,9 πμ.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 19^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +35,7% τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου 2021 έναντι +15,2% τον Οκτώβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 12 Νοεμβρίου 2021, Σημαντική αύξηση κατά +41% εμφάνισε τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, σε συνέχεια της αύξησης κατά +19,4% που είχε σημειωθεί τον Οκτώβριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 12 Νοεμβρίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +12,1%.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τις πρώτες 4 ημέρες του Νοεμβρίου 2021 καταγράφεται αύξηση +33,1% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τον Οκτώβριο 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται ενδεικτικά στα διόδια (+139,7%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+125,3%), στους φούρνους (+114%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+88,2%), στα μπαρ και καφέ (+80,1%), στις υπηρεσίες courier (+70,3%), στους χώρους εστίασης (+63,8%), στα φαρμακεία (+50,8%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+43,1%), στα super markets και παντοπωλεία (+38,7%), στα καταστήματα υπόδησης (+19,8%) και στα καταστήματα ένδυσης (+12,7%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση παρατηρείται τον Οκτώβριο 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) στα ταξιδιωτικά γραφεία (-43,6%), στις υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών (-38,1%), στους κινηματογράφους και θέατρα (-18%), στα πολυκαταστήματα (-11,4%), στις ηλεκτρονικές πωλήσεις (-5,4%) και στις υπηρεσίες διαφήμισης (-1%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 76^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, και μείωση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων, και αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Της παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, της Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης της της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση της εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 11 – 17 Νοεμβρίου 2021:

Στην Γερμανία, από τις 15 Νοεμβρίου περιορίζεται σημαντικά η κοινωνική ζωή των ανεμβολίαστων στο Βερολίνο, καθώς -σε πρώτη φάση ως την 28η Νοεμβρίου- δεν θα έχουν πρόσβαση σε χώρους εστίασης, αθλητικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, θέατρα, κινηματογράφους, μουσεία, γυμναστήρια, κομμωτήρια και ινστιτούτα αισθητικής, αλλά και στους ζωολογικούς και βοτανικούς κήπους της πρωτεύουσας. Επιπλέον, αν και ο κανόνας δεν ισχύει για τα ξενοδοχεία, θα εφαρμόζεται για τους τουρίστες που θέλουν να χρησιμοποιήσουν τουριστικά λεωφορεία ξεναγήσεων και τουριστικά σκάφη στον ποταμό Σπρέε. Η Γερουσία του Αμβούργου αποφάσισε στις 16 Νοεμβρίου τη διεύρυνση του Κανόνα 2G (για είσοδο μόνο σε εμβολιασμένους και αναρρώσαντες) στην εστίαση, στα μπαρ και στα κλαμπ, στην παροχή υπηρεσιών που απαιτούν σωματική επαφή, στα κέντρα αθλητισμού και πολιτιστικών εκδηλώσεων. Στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία αποφασίστηκε ότι ο Κανόνας 2G θα επιβληθεί «σε όλο το φάσμα του ελεύθερου χρόνου», συμπεριλαμβάνοντας την εστίαση, τις χριστουγεννιάτικες αγορές και τους ποδοσφαιρικούς αγώνες.

Στην Αυστρία, ανακοινώθηκε στις 14 Νοεμβρίου lockdown για τους πολίτες που δεν έχουν εμβολιαστεί κατά της Covid-19. Συγκεκριμένα, από τις 15 έως τις 24 Νοεμβρίου οι μη εμβολιασμένοι θα μπορούν να κυκλοφορούν μόνο προκειμένου να μεταβούν στην εργασία τους, να αγοράσουν είδη πρώτης ανάγκης, να αθληθούν, επειδή χρειάζονται ιατρική βοήθεια ή για να εμβολιαστούν. Οι ανεμβολίαστοι αποκλείονται επίσης από τα καταστήματα λιανικού εμπορίου, ενώ ήδη είχαν αποκλειστεί από τις επιχειρήσεις εστίασης, τα γυμναστήρια και τα κομμωτήρια. Οι περιορισμοί ισχύουν για όλους τους πολίτες άνω των 12 ετών. Τα μέτρα αναμένεται ότι θα επηρεάσουν την καθημερινότητα περίπου δύο εκατομμυρίων ανθρώπων στη χώρα.

Στην Ολλανδία, επιβλήθηκε μερικό lockdown με ισχύ από τις 13 Νοεμβρίου. Συγκεκριμένα, τα μπαρ, τα εστιατόρια και τα απαραίτητα καταστήματα, όπως τα σούπερ μάρκετ θα πρέπει να κλείνουν στις 8μμ, ενώ τα μη αναγκαία καταστήματα στις 6μμ. Επιπλέον, οι πολίτες καλούνται να μην δέχονται περισσότερα από 4 άτομα στα σπίτια τους και να κάνουν τηλεργασία, εκτός κι αν αυτό δεν είναι πραγματικά δυνατό, ενώ θα επιβληθούν εκ νέου μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης. Επίσης, οι δημόσιες διαδηλώσεις δεν θα επιτρέπονται και οι ποδοσφαιρικοί αγώνες θα διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών. Τα σχολεία θα παραμείνουν ανοικτά και οι έξοδοι εκτός της οικίας θα επιτρέπονται.

Στο Βέλγιο, ανακοινώθηκε στις 17 Νοεμβρίου ότι η χρήση μάσκας καθίσταται υποχρεωτική για όλους, από την ηλικία των 10 ετών και πάνω, σε όλους τους δημόσιους χώρους: τα μέσα μεταφοράς, τα μπαρ, τα εστιατόρια, τα θέατρα, τους κινηματογράφους και τις εκδηλώσεις, ακόμη και σε εξωτερικούς χώρους. Η χρήση του υγειονομικού πιστοποιητικού θα επεκταθεί σε όλες τις δημόσιες εκδηλώσεις, ακόμη και στις χριστουγεννιάτικες αγορές (εφόσον παρίστανται πάνω από 50 άτομα σε κλειστό χώρο και πάνω από 100 σε ανοιχτό), στους πολιτιστικούς χώρους και στα εστιατόρια-μπαρ, ακόμη και εάν φιλοξενούν ιδιωτικές εκδηλώσεις. Επίσης, από τις 22 Νοεμβρίου, οι υπάλληλοι του ιδιωτικού και του δημοσίου τομέα θα πρέπει να εργάζονται με τηλεργασία τουλάχιστον τέσσερις ημέρες την εβδομάδα και τρεις ημέρες μετά τις 13 Δεκεμβρίου.

Στην Ιρλανδία, ανακοινώθηκε ότι από τις 18 Νοεμβρίου νυχτερινά κέντρα, μπαρ και εστιατόρια πρέπει να κλείνουν μέχρι τα μεσάνυχτα και θα υπάρχει σύσταση για τηλεργασία, όπου αυτό είναι εφικτό.

Στην Γαλλία, από τις 15 Νοεμβρίου έγινε υποχρεωτική η χρήση μάσκας στους μαθητές δημοτικού, ενώ από την έναρξη του σχολικού έτους τον Σεπτέμβριο το μέτρο είχε αρθεί στα διαμερίσματα της χώρας με τις λιγότερες μολύνσεις.

Η Σουηδία θα καθιερώσει από την 1η Δεκεμβρίου ένα υγειονομικό πάσο, που θα είναι η επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού, για τις εκδηλώσεις άνω των 100 ατόμων.

Στην Τσεχία, ανακοινώθηκε ότι από τις 22 Νοεμβρίου όσοι δεν έχουν εμβολιαστεί για την Covid-19 δεν θα έχουν πρόσβαση σε εκδηλώσεις και υπηρεσίες, ενώ δεν θα αναγνωρίζονται στο εξής τα αρνητικά τεστ κορωνοϊού.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.