Περίοδος 16 – 22 Σεπτεμβρίου 2021

Η 68^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 16 – 22 Σεπτεμβρίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μεγάλη αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, μείωση του δείκτη θετικότητας και σταθεροποίηση του δείκτη Rt. Η αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ οφείλεται κυρίως στην υποχρέωση των ανεμβολίαστων εργαζομένων να υπόκεινται (από τις 13 Σεπτεμβρίου) σε rapid test κάθε εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και μείωση του αριθμού των διασωληνωμένων και του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων θανάτων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 194.816, από 144.096 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας σημαντική αύξηση κατά 35,2%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 13.505 ημερήσια PCR τεστ και 181.311 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 1.363.709). Επιπλέον, στο διάστημα 15 – 21 Σεπτεμβρίου διενεργήθηκαν 3.253.062 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 394.202 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 22 Σεπτεμβρίου σε 0,97, εμφανίζοντας σταθεροποίηση σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση (0,94). Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 1,15% (το 7ήμερο 13 – 19 Σεπτεμβρίου), από 2,10% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (23 Σεπτεμβρίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν ολόκληρη την Ελληνική επικράτεια στις χώρες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, καθώς και στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας (αριστερά) και Test ανά 100.000 κατοίκους (δεξιά)

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.224 κρούσματα, από 2.110 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση 5,4% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 19,7% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 14,8% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 21/9/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 39 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε μικρή μείωση κατά -1,1% σε 36,9 (από 37,3 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε κατά -8,5% σε 333 (από 364 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 69% (από 73% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 67% και 80% αντίστοιχα (από 77% και 76% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (21/9/2021), η Ελλάδα με 1.402 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 16^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.712. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 155 ημέρες (από 152 ημέρες) και  των θανάτων σε 188 (από 184 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (21/9/2021), οκτώ Περιφερειακές Ενότητες (Αργολίδα, Δράμα, Ημαθία, Καβάλα, Καστοριά, Ξάνθη, Πέλλα και Πιερία) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 38 ΠΕ (Αιτωλοακαρνανία, Αρκαδία, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Έβρος, Εύβοια, Ευρυτανία Ηλεία, Ηράκλειο, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Ικαρία, Ιωάννινα, Καρδίτσα, Κέρκυρα, Κεφαλληνία, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία, Λακωνία, Λάρισα, Λέσβος, Λευκάδα, Μεσσηνία, Μύκονος, Νάξος, Ρέθυμνο, Ροδόπη, Ρόδος, Σάμος, Σέρρες, Τρίκαλα, Φθιώτιδα, Φλώρινα, Χαλκιδική και Χανιά) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου 2020, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 22 Σεπτεμβρίου ανερχόταν σε 11.960.582, έναντι 11.789.457 στις 15 Σεπτεμβρίου. Συνολικά έως στις 22 Σεπτεμβρίου, έχουν πραγματοποιηθεί 6.393.241 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 5.995.116 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 115,08% στις 21 Σεπτεμβρίου.

Γράφημα 2: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά 100 κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 16 Σεπτεμβρίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 49,4 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+122,1 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +46,8 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+43,1 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 9 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια των τελευταίων 7 ημερών (10 – 16 Σεπτεμβρίου 2021) σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο 7ήμερο (3 – 9 Σεπτεμβρίου 2021), παρατηρούμε μείωση κατά -7,9 πμ στα πάρκα και υπαίθριους χώρους και αύξηση κατά +2,1 πμ στα καταστήματα τροφίμων και τα φαρμακεία. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία εμφάνισε οριακή μείωση (-0,7 πμ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι εξαγωγές αγαθών ενισχύθηκαν σημαντικά κατά +30,7%^[2] τον Ιούλιο, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης (+34,2%). Εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, οι εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά +27,6% και +23% αντίστοιχα. Συνολικά, στο πρώτο επτάμηνο, οι εξαγωγές ανέκαμψαν κατά +29,6%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν με μικρότερο ρυθμό κατά +25,4%. Χωρίς τα καύσιμα και πλοία, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές ενισχύθηκαν κατά +23,7% και 23,6% αντίστοιχα τους πρώτους 7 μήνες του 2021.

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -7,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 13 – 19 Σεπτεμβρίου 2021, έναντι μείωσης κατά -10,1% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 19 ημέρες του Σεπτεμβρίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -7,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι αύξησης κατά +4,3% τον Αύγουστο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 15 – 21 Σεπτεμβρίου 2021 διαμορφώθηκε σε -37,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης -38,3% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -24,7% (έναντι -22,7%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 38.286 το επταήμερο 15 – 21 Σεπτεμβρίου 2021, καταγράφοντας μείωση κατά -1,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 21 ημέρες του Σεπτεμβρίου 2021 ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -37,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -35,7% τον Αύγουστο 2021.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 68^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ, μείωση του δείκτη θετικότητας και σταθεροποίηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου  όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και μείωση του αριθμού των διασωληνωμένων και του μέσου  όρου των ημερήσιων θανάτων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών τον Ιούλιο και η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 19 ημέρες του Σεπτεμβρίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση της πανδημίας

Για να αναχαιτίσουν νέα έξαρση της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, υπάρχουν χώρες οι οποίες στα πλαίσια της διαχείρισης αυτής της φάσης της πανδημίας αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 16 – 22 Σεπτεμβρίου 2021:

Στην Ιταλία, αποφασίστηκε στις 16 Σεπτεμβρίου η υποχρεωτική εφαρμογή του «πράσινου πάσου εμβολιασμένου» στη δημόσια διοίκηση αλλά και τον ιδιωτικό τομέα της χώρας. Παράλληλα, το μέτρο ισχύει και για τους αυτοαπασχολούμενους που έρχονται σε επαφή με το κοινό. Η μόνη εναλλακτική λύση για όσους δεν μπορούν να έχουν το πράσινο πάσο (δυο εβδομάδες μετά από την χορήγηση της πρώτης δόσης του εμβολίου κατά του κορωνοϊού) παραμένει η πραγματοποίηση συνεχών διαγνωστικών τεστ, κάθε 48 ώρες.

Στην Αγγλία, ανακοινώθηκε ότι από τις 4 Οκτωβρίου, οι εμβολιασμένοι ταξιδιώτες που θέλουν να επισκεφθούν την Αγγλία δεν θα χρειάζεται να υποβάλλονται πλέον σε διαγνωστικό έλεγχο, εφόσον δεν προέρχονται από χώρα υψηλού κινδύνου. Στη συνέχεια, από τα τέλη Οκτωβρίου, το μοριακό τεστ (PCR) που απαιτείται να γίνεται τη δεύτερη ημέρα μετά την άφιξη στην Αγγλία θα αντικατασταθεί από τεστ αντιγόνου. Εφόσον οι ταξιδιώτες βρεθούν θετικοί, θα μπαίνουν σε απομόνωση και θα υποβάλλονται σε μοριακό τεστ, χωρίς επιπρόσθετο κόστος. Επίσης ανακοινώθηκε ότι η «πορτοκαλί» λίστα θα καταργηθεί και στο εξής θα υπάρχουν μόνο δύο κατηγορίες χωρών, του «υψηλού» και «χαμηλού» κινδύνου.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.