Περίοδος 22 – 28 Ιουλίου 2021

Η 60^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 22 – 28 Ιουλίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και μείωση του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται σταθεροποίηση του κυλιόμενου μέσου  όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 79.853, από 74.290 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 7,5%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 12.924 ημερήσια PCR τεστ και 66.929 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 558.971). Επιπλέον, στο διάστημα 21 – 28 Ιουλίου διενεργήθηκαν 823.449 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 943.164 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 28 Ιουλίου σε 1,16, από 1,23 στην προηγούμενη έκθεση. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας υποχώρησε σε 3,26% (το 7ήμερο 19 – 25 Ιουλίου), από 3,41% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (29 Ιουλίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας στις περιφέρειες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, ενώ η Ήπειρος και η Θράκη περιλαμβάνονται στις περιφέρειες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<1%). Επίσης, η Ελλάδα κατατάσσεται στις χώρες με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.574 κρούσματα, από 2.568 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας σταθεροποίηση (+0,2%) σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 36,8% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,8% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 27/7/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 41 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων εμφάνισε σταθεροποίηση (-1,7%) σε 8,0 (από 8,1 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε κατά 15,2% σε 144 (από 125 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 34% (από 30% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 67% και 22% αντίστοιχα (από 57% και 15% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (27/7/2021), η Ελλάδα με 1.236 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.671. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 127 ημέρες (από 124 ημέρες) και  των θανάτων σε 151 (από 145ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (28/7/2021), μία Περιφερειακή Ενότητα (Μύκονος) κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 26 ΠΕ (Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Εύβοια, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Καρδίτσα, Κέρκυρα, Κοζάνη, Κορινθία, Κως, Λάρισα, Λασίθι, Λέσβος, Μεσσηνία, Πάρος, Πιερία, Ρέθυμνο, Ρόδος, Τήνος, Φλώρινα, Χαλκιδική, Χανιά και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 28 Ιουλίου ανερχόταν σε 10.362.660, έναντι 9.950.017 στις 21 Ιουλίου. Συνολικά έως τις 28 Ιουλίου, έχουν πραγματοποιηθεί 5.655.786 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 5.034.742 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 98,86% στις 27 Ιουλίου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 23 Ιουλίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 36,1 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+81,8 πμ), στα μέσα μαζικής μεταφοράς (ΜΜΜ, +34,6 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+34 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 8,4 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (17 – 23 Ιουλίου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (10 – 16 Ιουλίου 2021), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +3,7 πμ με την μεγαλύτερη ενίσχυση να καταγράφεται στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+16,4 πμ), ενώ μικρότερη αύξηση σημειώθηκε στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+2,9 πμ) και στα ΜΜΜ (+2,1 πμ). Αντίθετα, μικρή μείωση τη κινητικότητας παρατηρήθηκε στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (-1,6 πμ) και στους εργασιακούς χώρους (-1,1 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητη (+0,1 πμ).

Αύξηση κατά 1,62 δις ευρώ σημείωσαν οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) τον Ιούνιο 2021, σε συνέχεια της αύξησης κατά 359 εκ ευρώ τον Μάιο 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ). Η σωρευτική αύξηση τους τελευταίους 12 μήνες ανέρχεται σε 21,54 δις ευρώ και σε 25,13 δις ευρώ από το τέλος Μαρτίου 2020. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα διαμορφώθηκε σε +14,5%^[2] τον Ιούνιο 2021 έναντι +13,7% τον Μάιο 2021.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης διατήρηση της πιστωτικής επέκτασης στον ιδιωτικό τομέα, με ρυθμό αύξησης +2,3% τον Ιούνιο 2021, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +6,3%. Οι μηνιαίες καθαρές ροές χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα ήταν θετικές (+493 εκ ευρώ) τον Ιούνιο 2021, έναντι -17 εκ ευρώ τον Μάιο 2021.

Όσον αφορά άλλους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 22,5% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 19 – 25 Ιουλίου 2021, έναντι αύξησης κατά +16,7% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 25 ημέρες του Ιουλίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +10,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -5,8% τον Ιούνιο 2021.

O ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 21 – 27 Ιουλίου 2021 διαμορφώθηκε σε -41,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -41,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -24,3% (έναντι -24,6%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 40.442 το επταήμερο 21 – 27 Ιουλίου 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά +2,9% σε σύγκριση με το προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 26 ημέρες του Ιουλίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -45% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -64,9% τον Ιούνιο 2021.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τις πρώτες 22 ημέρες του Ιουλίου 2021 καταγράφεται αύξηση +25,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τις πρώτες 21 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται στα διόδια (+234,3%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+159%), στους φούρνους (+121,5%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+123,7%), στις υπηρεσίες courier (+81,2%), στα φαρμακεία (+56,4%), στα μπαρ και καφέ (+49,1%), στα super markets και παντοπωλεία (+39,5%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+36%), στους χώρους εστίασης (+34,8%) και στα καταστήματα υπόδησης (+2,8%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση τις πρώτες 21 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) παρατηρείται στα ταξιδιωτικά γραφεία (-32,3%), στα πολυκαταστήματα (-22,8%), στους κινηματογράφους και θέατρα (-8%) και στα καταστήματα ένδυσης (-4,4%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 60^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν αύξηση  του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ και μείωση του δείκτη θετικότητας  και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν σταθεροποίηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και αύξηση του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των καταθέσεων και η διατήρηση της αύξησης της πιστωτικής επέκτασης τον Ιούνιο, καθώς και η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 25 ημέρες του Ιουλίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 22 – 28 Ιουλίου 2021:

Στην Γαλλία, ανακοινώθηκε στις 28 Ιουλίου νέο υγειονομικό πρωτόκολλο στα σχολεία, γενίκευση του υγειονομικού πιστοποιητικού στις 9 Αυγούστου και κήρυξη κατάστασης έκτακτης υγειονομικής ανάγκης στις γαλλικές Αντίλλες.  Συγκεκριμένα, κατά την επιστροφή στη νέα σχολική χρονιά, οι μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου που δεν έχουν εμβολιαστεί θα πρέπει να παρακολουθούν μαθήματα μέσω τηλεκπαίδευσης, εφόσον εντοπιστεί ένα κρούσμα Covid στην τάξη τους, ενώ οι τάξεις του δημοτικού θα πρέπει να κλείνουν από το πρώτο κρούσμα. Επίσης, το υγειονομικό πιστοποιητικό (αρνητικό τεστ Covid, πιστοποιητικό εμβολιασμού ή ανάρρωσης), που είναι ήδη υποχρεωτικό από τις 21 Ιουλίου σε χώρους ψυχαγωγίας και πολιτισμού (όπως κινηματογράφοι και μουσεία), όπου συγκεντρώνονται περισσότερα από 50 άτομα, προβλέπεται να επεκταθεί (από τις 9 Αυγούστου) στα καφέ- εστιατόρια, σε εμπορικές εκθέσεις, σε τρένα μακρινών αποστάσεων και σε πτήσεις εσωτερικού.

Στην Ιταλία, το «πράσινο πάσο εμβολιασμένων» θα είναι αναγκαίο από τις 6 Αυγούστου για να κάθεται κανείς στα τραπέζια των εσωτερικών χώρων των εστιατορίων, αλλά και για να μπορεί να μπαίνει σε γυμναστήρια, πισίνες, πολιτιστικά κέντρα και να έχει την δυνατότητα να επισκέπτεται τους συγγενείς στα νοσοκομεία.

Η Νορβηγία, ανέβαλε στις 28 Ιουλίου για δεύτερη φορά το προγραμματισμένο τελικό στάδιο για άνοιγμα εκ νέου της οικονομίας της μετά το lockdown, ενώ στα μέσα Αυγούστου θα γίνει επανεξέταση των περιοριστικών μέτρων. Στα μέτρα που θα παραμείνουν σε ισχύ περιλαμβάνονται περιορισμοί σε μπαρ και εστιατόρια που επιτρέπεται να σερβίρουν μόνο καθήμενους και περιορισμοί στον αριθμό συναθροίσεων στα σπίτια που παραμένει στα 20 άτομα.

Στην Ισλανδία, από τις 25 Ιουλίου έως τις 13 Αυγούστου στις δημόσιες συναθροίσεις θα μπορούν να συμμετέχουν έως 200 άτομα, θα ισχύει εκ νέου το μέτρο της κοινωνικής αποστασιοποίησης και μπαρ και εστιατόρια θα κλείνουν στις 11μμ. Επίσης, πισίνες και γυμναστήρια θα μπορούν να λειτουργούν στο 75% της χωρητικότητάς τους, ενώ η χρήση μάσκας θα είναι ξανά υποχρεωτική στους εσωτερικούς χώρους.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.