Περίοδος 15 – 21 Ιουλίου 2021

Η 59^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 15 – 21 Ιουλίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και μείωση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου  όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και μείωση του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 74.290, από 64.560 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 15,1%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 13.666 ημερήσια PCR τεστ και 60.624 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 520.029). Επιπλέον, στο διάστημα 14 – 20 Ιουλίου διενεργήθηκαν 943.164 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 1.047.445 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 21 Ιουλίου σε 1,23, από 1,38 στην προηγούμενη έκθεση. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 3,41% (το 7ήμερο 12 – 18 Ιουλίου), από 3,15% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (22 Ιουλίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας στις περιφέρειες με δείκτη θετικότητας μικρότερο του 4%, ενώ η Μακεδονία και η Θράκη περιλαμβάνονται στις περιφέρειες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<1%). Επίσης, η Ελλάδα κατατάσσεται στις τέσσερις χώρες  με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.568 κρούσματα, από 2.287 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση 12,3% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 43,2% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 7,1% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 13/7/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 41 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων αυξήθηκε κατά 14% σε 8,1 (από 7,1 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε κατά 7,4% σε 125 (από 135 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 30% (από 26% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 57% και 15% αντίστοιχα (από 41% και 22% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (13/7/2021), η Ελλάδα με 1.232 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.668. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 124 ημέρες (από 120 ημέρες) και  των θανάτων σε 145 (από 139 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (21/7/2021), 1 Περιφερειακή Ενότητα (Μύκονος) κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 20 ΠΕ (Αττική, Αχαΐα, Γρεβενά, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Θήρα, Ιωάννινα, Καρδίτσα, Κέρκυρα, Κορινθία, Κως, Λάρισα, Λασίθι, Λέσβος, Μήλος, Πάρος, Πιερία, Ρέθυμνο, Ρόδος και Χανιά) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 21 Ιουλίου ανερχόταν σε 9.950.017, έναντι 9.485.402 στις 14 Ιουλίου. Συνολικά έως τις 21 Ιουλίου, έχουν πραγματοποιηθεί 5.525.866 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 4.734.403 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 94,79% στις 20 Ιουλίου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 16 Ιουλίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 33 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+72 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+32,2 πμ) και στα ΜΜΜ (+31,6 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 8,1 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (10 – 16 Ιουλίου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (3 – 9 Ιουλίου 2021), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +6,6 πμ με την μεγαλύτερη ενίσχυση να καταγράφεται στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+19,4 πμ), στα ΜΜΜ (+6 πμ) και στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+4,7 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε οριακά κατά 0,3 πμ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι εξαγωγές αγαθών ενισχύθηκαν σημαντικά κατά +59,6%^[2] τον Μάιο, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν παρόμοιο ρυθμό αύξησης (+56,2%). Εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, οι εξαγωγές και εισαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά +28,9% και +40,6% αντίστοιχα. Συνολικά, στο πρώτο 5μηνο του έτους, οι εξαγωγές ανέκαμψαν κατά +27,8%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν με μικρότερο ρυθμό κατά +20,1%. Χωρίς τα καύσιμα και πλοία, τόσο οι εξαγωγές όσο και οι εισαγωγές ενισχύθηκαν κατά +21,5%. τους πρώτους 5 μήνες του 2021.

Όσον αφορά άλλους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 16,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 12 – 18 Ιουλίου 2021, έναντι ενίσχυσης κατά +2,4% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 18 ημέρες του Ιουλίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά +11,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -5,8% τον Ιούνιο 2021.

Επιβραδύνθηκε ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 13 – 19 Ιουλίου 2021 σε -42,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -48,8% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -25,5% (έναντι -29,7%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 38.704 το επταήμερο 13 – 19 Ιουλίου 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά +13,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο 7ήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 19 ημέρες του Ιουλίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -46,5% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -64,9% τον Ιούνιο 2021.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 15^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +16,7% τις πρώτες 9 ημέρες του Ιουλίου 2021 έναντι +18% τον Ιούνιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 9 Ιουλίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,4%. Σημαντική αύξηση κατά +22,6% εμφάνισε τις πρώτες 9 ημέρες του Ιουλίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την αύξηση κατά +25% που είχε σημειωθεί τον Ιούνιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 9 Ιουλίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +8,7%.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τις πρώτες 15 ημέρες του Ιουλίου 2021 καταγράφεται αύξηση +23,2% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τις πρώτες 14 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται στα διόδια (+232,1%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+159,2%), στους φούρνους (+120,3%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+120,1%), στις υπηρεσίες courier (+82,0%), στα φαρμακεία (+53,4%), στα μπαρ και καφέ (+44,9%), στα super markets και παντοπωλεία (+38,9%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+33,5%), στους χώρους εστίασης (+29,8%), στα καταστήματα υπόδησης (+5,5%) και στους κινηματογράφους και θέατρα (+1,9%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση τις πρώτες 14 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) παρατηρείται στα ταξιδιωτικά γραφεία (-32,7%), στα πολυκαταστήματα (-18,3%) και στα καταστήματα ένδυσης (-4,2%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 59^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν αύξηση  του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και  μείωση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, και μείωση του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η πολύ σημαντική ενίσχυση των εξαγωγών και εισαγωγών αγαθών τον Μάιο, η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 18 ημέρες του Ιουλίου και η διψήφια αύξηση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 9 ημέρες του Ιουλίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 3: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 15 – 21 Ιουλίου 2021:

Στην Γαλλία, η χρήση μάσκας σε εξωτερικούς χώρους έγινε υποχρεωτική εκ νέου σε ορισμένες περιοχές στο ανατολικό και το νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας. Επίσης ανακοινώθηκε ότι η χρήση της μάσκας δεν θα είναι πλέον υποχρεωτική στη Γαλλία για τους πολίτες σε χώρους όπου η είσοδος γίνεται με την επίδειξη υγειονομικού πιστοποιητικού, όπως κινηματογράφοι, θέατρα, μουσεία και αθλητικές εγκαταστάσεις.

Στην Γερμανία, ανακοινώθηκε στις 21 Ιουλίου ότι όσοι επιστρέφουν στη χώρα από περιοχές αυξημένου κινδύνου θα μπαίνουν σε καραντίνα, εκτός εάν έχουν αρνητικό τεστ, έχουν εμβολιαστεί ή έχουν αναρρώσει.

Στην Αυστρία, ανακοινώθηκε ότι ακόμη και μετά τις 22 Ιουλίου, που προγραμματίζεται η κατάργησή της στην υπόλοιπη Αυστρία, στη Βιέννη, η χρήση προστατευτικής μάσκας θα συνεχίσει να είναι υποχρεωτική στο λιανεμπόριο, και αυτό όχι μόνον στα καταστήματα τροφίμων και σουπερμάρκετ αλλά σε όλα τα καταστήματα, όπως επίσης σε συγκεντρώσεις σε εσωτερικούς χώρους, σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και στους κινηματογράφους. Στην Αγγλία, ήρθησαν στις 19 Ιουλίου, όπως είχε προαναγγελθεί, σχεδόν όλα τα περιοριστικά μέτρα. Συγκεκριμένα, χώροι θεάματος και στάδια μπορούν να λειτουργούν και πάλι με χωρητικότητα 100%, οι ντισκοτέκ μπορούν να υποδέχονται και πάλι το κοινό, και δεν ισχύουν περιορισμοί στις δημόσιες συναθροίσεις. Η μάσκα δεν είναι πλέον υποχρεωτική, αλλά η χρήση της παραμένει συνιστώμενη στα μέσα μεταφοράς και στα καταστήματα

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.