Περίοδος 8 – 14 Ιουλίου 2021

Η 58^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 8 – 14 Ιουλίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των τεστ και του δείκτη θετικότητας. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου  όρου κρουσμάτων και μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου των θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 64.560, από 43.958 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 46,9%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 12.599 ημερήσια PCR τεστ και 51.961 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 451.921). Επιπλέον, στο διάστημα 7 – 13 Ιουλίου διενεργήθηκαν 1.047.445 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 1.391.873 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 14 Ιουλίου σε 1,38. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 3,15% (το 7ήμερο 5 – 11 Ιουλίου), από 1,89% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (15 Ιουλίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας (εκτός Αττικής και Κρήτης) στις περιφέρειες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<1%), καθώς και στις τέσσερις χώρες  με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.287 κρούσματα, από 1.081  στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση 111,5% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 49,4% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 5,5% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 13/7/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 42 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων υποχώρησε κατά 3,8% σε 7,1 (από 7,4 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε κατά 15,1% σε 135 (από 159 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 26% (από 32% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 41% και 22% αντίστοιχα (από 43% και 35% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (13/7/2021), η Ελλάδα με 1.226 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.667. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 120 ημέρες (από 117 ημέρες) και  των θανάτων σε 139 (από 133 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (15/7/2021), καμία Περιφερειακή Ενότητα (ΠΕ) δεν κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 9 ΠΕ (Αττική, Γρεβενά, Ηράκλειο, Θήρα, Ιωάννινα, Λάρισα, Μύκονος, Πάρος και Ρέθυμνο) κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 14 Ιουλίου ανερχόταν σε 9.485.402, έναντι 8.966.023 στις 7 Ιουλίου. Συνολικά έως τις 14 Ιουλίου, έχουν πραγματοποιηθεί 5.332.580 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 4.438.726 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 91% στις 14 Ιουλίου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 9 Ιουλίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 29,5 πμ σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+61,8 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+30,2 πμ) και στα ΜΜΜ (+28,2 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 7,7 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (3 – 9 Ιουλίου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (26 Ιουνίου – 2 Ιουλίου 2021), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +12,3 πμ με την μεγαλύτερη ενίσχυση να καταγράφεται στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+34,6 πμ), στα ΜΜΜ (+11,4 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+7,9 πμ) και στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+7,4 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε οριακά κατά 0,6 πμ.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 7 – 13 Ιουλίου 2021, που ανήλθε σε -48,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -51,1% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -29,2% (έναντι -33,2%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 34.512 το επταήμερο 7 – 13 Ιουλίου 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά +9,5% σε σύγκριση με το προηγούμενο 7ήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 13 ημέρες του Ιουλίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -49,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -64,9% τον Ιούνιο 2021.

Τα στοιχεία της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) για τον αριθμό των επιβατών για το σύνολο των αεροδρομίων της χώρας εμφανίζουν για τον Ιούνιο 2021 μείωση -59,7% για τις διεθνείς πτήσεις και -45,7% για τις εσωτερικές πτήσεις (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι πτώσης κατά -86,9% και -59,1% αντίστοιχα τον Μάιο 2021. 

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τις πρώτες 8 ημέρες του Ιουλίου 2021 καταγράφεται αύξηση +22,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019 (προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τις πρώτες 7 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται στα διόδια (+228,7%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+150,3%), στους φούρνους (+117,6%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+116,3%), στις υπηρεσίες courier (+80,3%), στα φαρμακεία (+50,9%), στα μπαρ και καφέ (+39,5%), στα super markets και παντοπωλεία (+38,6%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+38,0%), στους χώρους εστίασης (+24,6%), στα καταστήματα υπόδησης (+11,1%) και στα πολυκαταστήματα (+7,2%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση τις πρώτες 7 ημέρες του Ιουλίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) παρατηρείται στα ταξιδιωτικά γραφεία (-32,0%), στους κινηματογράφους και θέατρα (-11,9%) και στις υπηρεσίες διαφημίσεων (-6,8%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 58^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν αύξηση  του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ και του δείκτη θετικότητας, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου κρουσμάτων και μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου των θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης των επιβατών διεθνών και εσωτερικών πτήσεων τον Ιούνιο και η ενίσχυση των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών τις πρώτες 8 ημέρες του Ιουλίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 8 – 14 Ιουλίου 2021:

Στην Γαλλία, άνοιξαν τα νυχτερινά κέντρα από τις 9 Ιουλίου. Η είσοδος θα επιτρέπεται με την παρουσίαση πιστοποιητικού πλήρους εμβολιασμού (μετά το πέρας τουλάχιστον 14 ημερών από αυτόν), ή ενός αρνητικού μοριακού τεστ ή τεστ αντιγόνου τουλάχιστον 48 ωρών ή στοιχείου που να αποδεικνύει ότι κάποιος είχε προσβληθεί από τον κορωνοϊό 6 μήνες ως 15 ημέρες νωρίτερα. Υπάρχει ισχυρή σύσταση για χρήση μάσκας, αλλά δεν είναι υποχρεωτική για τους πελάτες. Επίσης, ανακοινώθηκε στις 12 Ιουλίου η εφαρμογή του υγειονομικού πιστοποιητικού (πιστοποιητικό εμβολιασμού ή αρνητικού τεστ)  με ισχύ από τις 19 Ιουλίου σε χώρους αναψυχής και πολιτισμού, όπως στους κινηματογράφους και στα θέατρα. Με το υγειονομικό πιστοποιητικό θα εξασφαλίζεται από τον Αύγουστο η είσοδος σε εστιατόρια, καφετέριες, τρένα και άλλα μέσα μεταφοράς.

Στην Ισπανία, εγκρίθηκε από το περιφερειακό δικαστήριο η επιβολή εκ νέου απαγόρευσης τηε κυκλοφορίας κατά τις νυχτερινές ώρες (από τη 1πμ μέχρι τις 6πμ) σε 30 πόλεις στην περιφέρεια της Βαλένθια με πληθυσμό άνω των 5.000 κατοίκων, που θεωρούνται περιοχές υψηλού κινδύνου. Σε αυτές περιλαμβάνεται η πρωτεύουσα Βαλένθια και το τοπικό τουριστικό θέρετρο Μπενικασίμ.

Στην Πορτογαλία, ανακοινώθηκε στις 8 Ιουλίου ότι η απαγόρευση κυκλοφορίας τη νύχτα, που ίσχυε ήδη σε 45 δήμους (συμπεριλαμβανομένης της Λισαβόνας), θα επεκταθεί σε άλλους 15, στους οποίους περιλαμβάνεται και το Φάρο, η μεγαλύτερη πόλη στη δημοφιλή, τουριστική περιφέρεια του Αλγκάρβε. Επίσης, όσοι θέλουν να καταλύσουν σε ξενοδοχεία θα πρέπει να έχουν αρνητικό τεστ για τον νέο κορωνοϊό ή να επιδείξουν πιστοποιητικό εμβολιασμού ή ανάρρωσης. Στα εστιατόρια, στους δήμους όπου είναι υψηλός ο κίνδυνος μετάδοσης της νόσου, όσοι θέλουν να δειπνήσουν σε κλειστούς χώρους θα πρέπει επίσης να επιδείξουν τα ίδια πιστοποιητικά, αλλά μόνο το βράδυ της Παρασκευής και καθ’ όλη τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Το μέτρο αυτό θα ισχύσει σε 60 δήμους, στους οποίους περιλαμβάνονται η Λισαβόνα και το Πόρτο.

Στην Ολλανδία, ανακοινώθηκαν εκ νέου περιορισμοί με ισχύ από τις 10 Ιουλίου έως τις 14 Αυγούστου, που περιλαμβάνουν κλείσιμο των νυχτερινών κέντρων, ενώ τα εστιατόρια θα κλείνουν τα μεσάνυχτα. Όλοι οι πελάτες σε εστιατόρια και καφετέριες θα πρέπει να τηρούν απόσταση 1,5 μέτρου μεταξύ τους. Επίσης, δεν θα επιτρέπονται οι συναυλίες και θα ματαιωθούν όλες οι εκδηλώσεις διάρκειας άνω των 24 ωρών.

Στην Αυστρία, ανακοινώθηκε στις 9 Ιουλίου ότι η υποχρέωση χρήσης μάσκας προστασίας στο λιανικό εμπόριο θα χαλαρώσει περαιτέρω στις 22 Ιουλίου, όπως είχε προγραμματιστεί, και στη συνέχεια θα εφαρμόζεται μόνο σε σούπερ μάρκετ, τράπεζες, φαρμακεία, ταχυδρομεία και πρατήρια καυσίμων, ενώ σε όλα τα άλλα καταστήματα και μουσεία δεν ισχύει εάν ο εκεί υπεύθυνος δεν προβλέπει αυστηρότερα μέτρα. Η απαίτηση χρήσης μάσκας θα συνεχίσει να ισχύει για τις δημόσιες συγκοινωνίες, καθώς επίσης σε νοσοκομεία και δομές φροντίδας ηλικιωμένων και οίκους ευγηρίας, όπου οι αρμόδιοι μπορούν επίσης να λάβουν αυστηρότερα μέτρα.

Στην Μάλτα, αν και ανακοινώθηκε αρχικά στις 9 Ιουλίου ότι θα απαγορευτεί ή είσοδος στη χώρα, από τις 14 Ιουλίου, σε όλους τους επισκέπτες εκτός αν είναι πλήρως εμβολιασμένοι για την Covid-19, το μέτρο αυτό αντικαταστάθηκε στις 13 Ιουλίου με την επιβολή καραντίνας στα άτομα που φτάνουν στη Μάλτα χωρίς να έχουν πιστοποιητικό εμβολιασμού. 

Στην Αγγλία, επιβεβαιώθηκε στις 12 Ιουλίου το τέταρτο και τελευταίο στάδιο του οδικού χάρτη της κυβέρνησης για άρση στις 19 Ιουλίου σχεδόν όλων των περιοριστικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένων της χρήσης μάσκας και της κοινωνικής αποστασιοποίησης.

Στη Σκωτία, που υιοθέτησε μία πιο επιφυλακτική προσέγγιση, ανακοινώθηκε στις 13 Ιουλίου ότι η χρήση της μάσκας θα παραμείνει υποχρεωτική, η τηλεργασία θα αρχίσει να τερματίζεται σταδιακά από τις 9 Αυγούστου και τα νυχτερινά κέντρα θα παραμείνουν κλειστά. Τροποποιούνται επίσης, αλλά δεν αίρονται, οι κανόνες για τις συναθροίσεις στα σπίτια, όπου θα επιτρέπεται να συγκεντρώνονται μέχρι και οκτώ άτομα από τρία διαφορετικά νοικοκυριά. Σε κλειστούς δημόσιους χώρους, όπως στις παμπ, θα επιτρέπονται συναθροίσεις μέχρι και 10 ατόμων από 4 νοικοκυριά. Επίσης, οι παμπ στο εξής θα κλείνουν τα μεσάνυχτα, αντί για τις 11μμ.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.