Περίοδος 1 – 7 Ιουλίου 2021

Η 57^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 1 – 7 Ιουλίου  2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου των τεστ και του δείκτη θετικότητας. Επιπλέον, καταγράφεται αύξηση του κυλιόμενου μέσου  όρου κρουσμάτων και μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου των θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 43.958, από 34.291 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 28,2%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 10.872 ημερήσια PCR τεστ και 33.087 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 307.709). Επιπλέον, στο διάστημα 1 – 7 Ιουλίου διενεργήθηκαν 1.391.873 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 2.934.297 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν ότι ο δείκτης θετικότητας αυξήθηκε σε 1,89% (το 7ήμερο 28 Ιουνίου – 4 Ιουλίου), από 1,20% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (8 Ιουλίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<1%), καθώς και στις τέσσερις χώρες  με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 1.081 κρούσματα, από 442 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας αύξηση 144,6% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 57% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 3% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 7/7/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 43 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων υποχώρησε κατά 46,9% σε 7,4 (από 14,0 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε κατά 18,9% σε 159 (από 196 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 32% (από 37% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 43% και 35% αντίστοιχα (από 47% και 43% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (6/7/2021), η Ελλάδα με 1.222 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.665. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 117 ημέρες (από 112 ημέρες) και  των θανάτων σε 133 (από 126 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (8/7/2021), καμία Περιφερειακή Ενότητα (ΠΕ) δεν κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 4 ΠΕ (Νότιος Τομέας Αθηνών, Ηράκλειο, Μύκονος και Ρέθυμνο) της χώρας κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 7 Ιουλίου ανερχόταν σε 8.966.023, έναντι 8.391.535 την 1^η Ιουλίου. Συνολικά έως τις 7 Ιουλίου, έχουν πραγματοποιηθεί 5.120.640 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 4.105.653 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 85,24% στις 6 Ιουλίου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού την περίοδο μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 1 Ιουλίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 25,7 πμ σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την άρση (13 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+50,8 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+27,9 πμ) και στα ΜΜΜ (+24,3 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 7,2 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (25 Ιουνίου – 1 Ιουλίου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (18 – 24 Ιουνίου 2021), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά +4,7 πμ με την μεγαλύτερη ενίσχυση να καταγράφεται στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+7,4 πμ), στους χώρους εργασίας (+6,1 πμ) και στα ΜΜΜ (+5 πμ). Επίσης, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 1,1 πμ.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα ενισχύθηκε για τέταρτο συνεχόμενο μήνα κατά 0,6 μονάδες φτάνοντας τις 58,6 μονάδες τον Ιούνιο έναντι 58,0 τον Μάιο, υποδεικνύοντας περαιτέρω βελτίωση των προοπτικών του μεταποιητικού τομέα. Τα στοιχεία του Ιουνίου υπέδειξαν αύξηση των νέων παραγγελιών, ενώ η αύξηση της παραγωγής επιβραδύνθηκε. Σημειώνεται ότι τιμή του δείκτη PMI πάνω από 50 υποδηλώνει επέκταση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, ενώ τιμή κάτω των 50 υποδηλώνει συστολή. Επισημαίνεται επίσης, ότι η τιμή του δείκτη τον Ιούνιο αποτελεί την υψηλότερη επίδοση από τον Απρίλιο 2000.

Όσον αφορά άλλους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 28 Ιουνίου – 4 Ιουλίου 2021, έναντι πτώσης κατά -8,7% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τον Ιούνιο 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά -5,8% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -5,3% τον Μάιο 2021.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 30 Ιουνίου – 6 Ιουλίου 2021, που ανήλθε σε -51,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -59,8% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -33,2% (έναντι -38,3%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 31.521 το επταήμερο 30 Ιουνίου – 6 Ιουλίου 2021, καταγράφοντας αύξηση κατά +19,6% σε σύγκριση με το προηγούμενο 7ήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 6 ημέρες του Ιουλίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -51,8% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -64,9% τον Ιούνιο 2021. 

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, τον Ιούνιο 2021 καταγράφεται αύξηση +18,5% (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας). Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, αύξηση τον Ιούνιο 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) καταγράφεται στα διόδια (+214,2%), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+143,2%), στους φούρνους (+125,2%), στις εταιρίες κοινής ωφέλειας (+115,8%), στις υπηρεσίες courier (+106,4%), στα φαρμακεία (+58,3%), στα super markets και παντοπωλεία (+33,6%), στα καταστήματα παιχνιδιών (+29,9%), στα μπαρ και καφέ (+27,6%) και στους χώρους εστίασης (+8,6%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Στον αντίποδα, μείωση τον Ιούνιο 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, προ πανδημίας) παρατηρείται στα ταξιδιωτικά γραφεία (-43,2%), στους κινηματογράφους και θέατρα (-41,9%), στις υπηρεσίες διαφημίσεων (-28,1%), στα πολυκαταστήματα (-15,7%), στα καταστήματα ένδυσης (-10,5%) και στα καταστήματα υπόδησης (-4,4%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 57^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν αύξηση  του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ και του δείκτη θετικότητας, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν αύξηση του κυλιόμενου μέσου όρου κρουσμάτων και μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου των θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η βελτίωση του δείκτη PMI τον Ιούνιο και η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας την περίοδο 28 Ιουνίου – 4 Ιουλίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 1 – 7 Ιουλίου 2021:

Στην Ισπανία, στην Καταλονία, αποφασίστηκε στις 6 Ιουλίου η επιβολή και πάλι περιοριστικών μέτρων. Συγκεκριμένα, οι ντισκοτέκ και άλλοι χώροι νυχτερινής διασκέδασης σε κλειστούς χώρους θα πρέπει να κλείσουν από το τέλος της εβδομάδας και θα απαιτείται η παρουσίαση αρνητικού τεστ PCR ή rapid test ή πιστοποιητικού ολοκληρωμένου εμβολιασμού για τη συμμετοχή σε εκδηλώσεις σε εξωτερικούς χώρους με τη συμμετοχή άνω των 500 ατόμων.

Στην Πορτογαλία, αποφασίστηκε η επαναφορά του μέτρου της νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας (από τις 11μμ έως τις 5πμ) σε 45 περιφέρειες, μεταξύ των οποίων και η Λισαβόνα, με ισχύ από τις 2 Ιουλίου. Επίσης, η μείωση των ωραρίων λειτουργίας των καφέ και των εστιατορίων, που εφαρμόζεται ήδη στη Λισαβόνα και άλλες δύο κοινότητες, θα επεκταθεί σε 16 νέες πόλεις. Τα καταστήματα αυτά θα πρέπει να κλείνουν στις 10.30μμ κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και στις 3.30μμ τα Σαββατοκύριακα.

Στην Αυστρία, από την 1η Ιουλίου επιτράπηκε το άνοιγμα της νυχτερινής εστίασης. Επίσης, η απαίτηση μάσκας περιορίζεται ουσιαστικά σε εκείνες τις δραστηριότητες όπου δεν απαιτείται πιστοποιητικό εμβολιασμού, ανάρρωσης από τη νόσο ή πρόσφατου αρνητικού τεστ, για παράδειγμα στις δημόσιες συγκοινωνίες, στα ταξί, στο λιανεμπόριο και στις δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και σε υπηρεσίες φροντίδας και υγειονομικές εγκαταστάσεις.

Στην Μ. Βρετανία ανακοινώθηκε στις 5 Ιουλίου ότι τερματίζονται από τις 19 Ιουλίου οι τελευταίοι κοινωνικοί και οικονομικοί περιορισμοί που είχαν επιβληθεί λόγω της πανδημίας. Παράλληλα με την άρση των μέτρων, θα εξαλειφθούν τα όρια στον αριθμό των ατόμων στις κοινωνικές συναθροίσεις, η οδηγία για τηλεργασία και η εντολή για χρήση μάσκας. Επίσης, τα νυχτερινά κέντρα θα επιτραπεί να ξαναλειτουργήσουν και δεν θα υπάρχουν περιορισμοί χωρητικότητας σε χώρους φιλοξενίας. Σημειώνεται ότι η οριστική απόφαση για την άρση των περιορισμών θα ληφθεί στις 12 Ιουλίου.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.