Περίοδος 10 – 16 Ιουνίου 2021

Η 54^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 10 – 16 Ιουνίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των τεστ και του δείκτη θετικότητας, και σταθεροποίηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου κρουσμάτων και θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 36.850, από 40.424 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά 8,8%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 11.503  ημερήσια PCR τεστ και 25.347 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 257.953). Επιπλέον, στο διάστημα 10 – 16 Ιουνίου διενεργήθηκαν 3.029.713 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 3.121.396 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 16 Ιουνίου σε 0,80, από 0,81 την προηγούμενη εβδομάδα. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 1,80% (το 7ήμερο 7 – 13 Ιουνίου), από 2,49% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (17 Ιουνίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<1%), καθώς και στις τέσσερις χώρες  με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 617 κρούσματα, από 986 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση 37,4% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 46,2% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 9,7% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 16/6/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 43 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων υποχώρησε κατά 37,3% σε 18,0 (από 28,7 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε κατά 13,4% σε 330 (από 381 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 53% (από 55% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 62% και 61% αντίστοιχα (από 63% και 65% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η κατάσταση στον άξονα υγείας συνεχίζει να απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων.

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (15/6/2021), η Ελλάδα με 1.195 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.649. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 100 ημέρες (από 93 ημέρες) και  των θανάτων σε 117 (από 113 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (16/6/2021), καμία Περιφερειακή Ενότητα (ΠΕ) δεν κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 8 ΠΕ (Πειραιάς, Κεντρικός Τομέας Αθηνών, Δυτικός Τομέας Αθηνών, Δυτική Αττική, Εύβοια, Κως, Λάρισα, Φλώρινα) της χώρας κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 16 Ιουνίου ανερχόταν σε 7.142.822, έναντι 6.463.465 στις 9 Ιουνίου. Συνολικά έως τις 16 Ιουνίου, έχουν πραγματοποιηθεί 4.339.032 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 2.980.883 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 67,56% την 15^η Ιουνίου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού 29 ημέρες μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 11 Ιουνίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 18,4 πμ σε σύγκριση με την περίοδο 29 ημερών πριν την άρση (15 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+26,6 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+23,2 πμ) και στα ΜΜΜ (+17,2 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 6 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (5 – 11 Ιουνίου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (29 Μαΐου – 4 Ιουνίου 2021), παρατηρούμε αύξηση κατά +8,1 πμ στα πάρκα και τους υπαίθριους χώρους, ενώ στις υπόλοιπες δραστηριότητες οι μεταβολές ήταν οριακές.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής ανέκαμψε για έκτο συνεχόμενο μήνα, καταγράφοντας πολύ σημαντική αύξηση κατά +22,5%[2] τον Απρίλιο 2021, μετά την ενίσχυση κατά +5,7% που είχε σημειωθεί τον Μάρτιο 2021. Η μεταβολή τον Απρίλιο αντανακλά αύξηση του δείκτη ορυχείων – λατομείων (+46,4%), του δείκτη μεταποίησης (+22,8%), του δείκτη παροχής ηλεκτρικού ρεύματος (+22,4%) και του δείκτη παροχής νερού (+1,9%). Συνολικά το α’ τετράμηνο του έτους, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής ενισχύθηκε κατά 8,7%.

Όσον αφορά άλλους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -7,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 7 – 13 Ιουνίου 2021, έναντι πτώσης κατά -3,1% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 13 ημέρες του Ιουνίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά -8,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -5,3% τον Μάιο 2021. Τα στοιχεία του Bruegel για την εβδομαδιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύουν μείωση κατά -8% κατά το διάστημα 7 – 11 Ιουνίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη εβδομάδα του 2019, προ πανδημίας), έναντι πτώσης -4% την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 11 Ιουνίου 2021, η μέση εβδομαδιαία μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -4,1% έναντι -2,8% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -3,8%, -4,8% και -6,5% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 8 – 14 Ιουνίου 2021, που ανήλθε σε -68,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -69,8% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -45,6% (έναντι -50,8%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 18.723 το επταήμερο 8 – 14 Ιουνίου 2021, καταγράφοντας αύξηση +10,1% σε σύγκριση με το προηγούμενο 7ήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 14 ημέρες του Ιουνίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -69,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -80,8% τον Μάιο 2021.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 14^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +17,1% τις πρώτες 11 ημέρες του Ιουνίου 2021 έναντι +20,6% τον Μάιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 11 Ιουνίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,7%. Σημαντική αύξηση κατά +32,2% εμφάνισε τις πρώτες 11 ημέρες του Ιουνίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την αύξηση κατά +30,5% που είχε σημειωθεί τον Μάιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 11 Ιουνίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +7,8%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 54^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και σταθεροποίηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου κρουσμάτων και θανάτων, και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η πολύ σημαντική αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Απρίλιο, η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 13 ημέρες του Ιουνίου και η διψήφια ενίσχυση τόσο του όγκου, όσο της αξίας, ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 11 ημέρες του Ιουνίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 10 – 16 Ιουνίου 2021:

Στη Γαλλία, ανακοινώθηκε ότι από τις 20 Ιουνίου (νωρίτερα από την προβλεπόμενη ημερομηνία της 30^ης Ιουνίου) θα αρθεί η υποχρεωτική χρήση της μάσκας σε εξωτερικούς χώρους καθώς και η απαγόρευση της κυκλοφορίας. Η υποχρέωση χρήσης της μάσκας θα παραμείνει σε ισχύ στους κλειστούς χώρους (εμπορικά καταστήματα, γραφεία, συγκοινωνίες) καθώς και σε εξωτερικούς χώρους με συνωστισμό.

Στη Γερμανία, χαλαρώνουν οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί από την 1^η Ιουλίου και δεν θα θεωρούνται πλέον ως επικίνδυνες χώρες με 50-200 κρούσματα ανά 100.000 άτομα.

Στην Ιταλία, ανακοινώθηκε στις 12 Ιουνίου ότι από τις 14 Ιουνίου 40 εκατομμύρια Ιταλοί θα είναι σε “λευκή ζώνη”», που σημαίνει ότι για δυο στους τρεις Ιταλούς, τελειώνουν οι περιορισμοί και απαγορεύσεις, με μόνη εξαίρεση την υποχρεωτική χρήση μάσκας και την τήρηση των αποστάσεων ασφαλείας.

Στην Βρετανία, ανακοινώθηκε στις 14 Ιουνίου ότι η επόμενη χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων, που θα περιλαμβάνει το πλήρες άνοιγμα των παμπ, εστιατορίων και νυχτερινών κέντρων, αναβάλλεται για 1 μήνα και αντί για τις 21 Ιουνίου θα γίνει στις 19 Ιουλίου. Η προτεινόμενη παράταση θα επανεξεταστεί στις 5 Ιουλίου.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.