Περίοδος 3 – 9 Ιουνίου 2021

Η 53^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 3 – 9 Ιουνίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των τεστ, του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου κρουσμάτων και θανάτων και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 40.424, από 42.497 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά 4,9%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 12.597  ημερήσια PCR τεστ και 27.827 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 282.969). Επιπλέον, στο διάστημα 3 – 9 Ιουνίου διενεργήθηκαν 3.121.396 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 3.034.489 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 9 Ιουνίου σε 0,81, από 0,85 την προηγούμενη εβδομάδα. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 2,49% (το 7ήμερο 31 Μαΐου – 6 Ιουν), από 3,42% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (10 Ιουνίου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<4%), καθώς και στις τέσσερις χώρες  με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 986 κρούσματα, από 1.453 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση 32,1% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 49,6% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 8/6/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 43 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων υποχώρησε κατά 12,2% σε 28,7 (από 32,7 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε κατά 21,6% σε 381 (από 486 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 55% (από 62% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 63% και 65% αντίστοιχα (από 86% και 58% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η κατάσταση στον άξονα υγείας συνεχίζει να απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων.

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (8/6/2021), η Ελλάδα με 1.184 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 18^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.643. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 93 ημέρες (από 89 ημέρες) και  των θανάτων σε 113 (από 110 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (10/6/2021), καμία Περιφερειακή Ενότητα (ΠΕ) δεν κατατάσσεται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου (κόκκινο) και 9 ΠΕ (Αττική (εκτός του Βόρειου Τομέα), Κέρκυρα, Κοζάνη, Κως, Λάρισα, Μαγνησία, Νάξος, Φλώρινα και Χανιά) της χώρας κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου (πορτοκαλί).

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 9 Ιουνίου ανερχόταν σε 6.463.465, έναντι 5.791.280 στις 2 Ιουνίου. Συνολικά έως τις 9 Ιουνίου, έχουν πραγματοποιηθεί 4.100.056 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 2.506.621 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 61,03% την 8^η Ιουνίου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού 22 ημέρες μετά την άρση επιβολής του δεύτερου lockdown (14 Μαΐου – 4 Ιουνίου 2021) εμφανίζει μέση αύξηση κατά 14,6 πμ σε σύγκριση με την περίοδο 22 ημερών πριν την άρση (22 Απριλίου – 13 Μαΐου 2021). Η μεγαλύτερη αύξηση κινητικότητας καταγράφεται κυρίως στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+18,3 πμ), στα πάρκα και υπαίθριους χώρους (+17,0 πμ) και στα ΜΜΜ (+16.0 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά 5,4 πμ.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (29 Μαΐου – 3 Ιουνίου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (22 – 28 Μαΐου 2021), παρατηρούμε μέση αύξηση κατά 4,3 πμ. Οι μεταβολές αυτές ανέρχονται: στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+6,1 πμ), στα ΜΜΜ (+4,3 πμ), στα πάρκα και τους υπαίθριους χώρους (+4,0 πμ), στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+3,9 πμ) και στους χώρους εργασίας (+3,0 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία υποχώρησε κατά -0,4 πμ. 

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -3,1% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 31 Μαΐου – 6 Ιουνίου 2021, έναντι οριακής αύξησης κατά +0,3% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τον Μάιο 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά -5,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι μείωσης κατά -5,2% τον Απρίλιο 2021.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 2 – 8 Ιουνίου 2021, που ανήλθε σε -69,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -76,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -50,4% (έναντι -55,8%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 17.181 το επταήμερο 2 – 8 Ιουνίου 2021, καταγράφοντας αύξηση 32,8% σε σύγκριση με το προηγούμενο 7ήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 8 ημέρες του Ιουνίου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -71% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -80,8% τον Μάιο 2021.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για 14^ο  συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +19,7% τις πρώτες 4 ημέρες του Ιουνίου 2021 έναντι +20,6% τον Μάιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 4 Ιουνίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,9%. Σημαντική αύξηση κατά +23,6% εμφάνισε τις πρώτες 4 ημέρες του Ιουνίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την αύξηση κατά +30,5% που είχε σημειωθεί τον Μάιο 2021. Συνολικά, στο διάστημα 1 Μαρτίου 2020 έως 4 Ιουνίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +7,4%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 53^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ, του δείκτη θετικότητας και του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου κρουσμάτων και θανάτων, και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 6 ημέρες του Ιουνίου και η διψήφια ενίσχυση τόσο του όγκου, όσο της αξίας, ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 4 ημέρες του Ιουνίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 3 – 9 Ιουνίου 2021:

Στη Γαλλία, από τις 9 Ιουνίου η απαγόρευση κυκλοφορίας τις νυχτερινές ώρες αρχίζει στις 11μμ (από 9μμ), ενώ επαναλειτούργησαν οι εσωτερικοί χώροι των καφέ και εστιατορίων στο 50% της χωρητικότητάς τους. Από την ίδια μέρα ξανάρχισαν οι προπονήσεις σε εσωτερικούς χώρους, καθώς και η κολύμβηση σε κλειστές πισίνες. Επίσης, ανακοινώθηκε στις 4 Ιουνίου ότι οι Ευρωπαίοι που έχουν εμβολιασθεί κατά της Covid-19 θα μπορούν από τις 9 Ιουνίου να εισέρχονται στη Γαλλία χωρίς να πρέπει να παρουσιάζουν αρνητικό τεστ PCR, ενώ απόδειξη αρνητικού τεστ (PCR ή αντιγόνου) θα εξακολουθήσει να απαιτείται από τους ταξιδιώτες που προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, είτε είναι εμβολιασμένοι είτε όχι.

Στην Πορτογαλία, ανακοινώθηκε στις 9 Ιουνίου ότι δεν θα συνεχιστεί η άρση των περιοριστικών μέτρων στη Λισαβόνα και σε άλλους τρεις δήμου (Οντεμίρα, Μπράγκα και Βάλε ντε Κάμπρα). Σε αυτούς τους δήμους, η τηλεργασία θα παραμένει υποχρεωτική εκεί, όπου είναι δυνατόν, ενώ θα συστήνεται στο υπόλοιπο της χώρας από τις 14 Ιουνίου, ημερομηνία της επόμενης φάσης της χαλάρωσης των μέτρων. Σε αυτήν την ημερομηνία, τα εστιατόρια θα κλείνουν στις 10.30μμ σε αυτούς τους 4 δήμους, ενώ στην υπόλοιπη χώρα θα κλείνουν στη 1πμ.

Στο Βέλγιο, από τις 9 Ιουνίου, τα εστιατόρια και τα μπαρ θα κλείνουν στις 11.30μμ, είτε σε εξωτερικούς, είτε σε εσωτερικούς χώρους. Η εργασία στο γραφείο θα επιτρέπεται για όλους μία ημέρα την εβδομάδα. Τα θεάματα ή οι αθλητικοί αγώνες θα επιτρέπεται να παρακολουθούνται από έως 200 καθήμενους σε εσωτερικούς χώρους και ως 400 σε εξωτερικούς χώρους, με τη χρήση μάσκας και την τήρηση αποστάσεων ασφαλείας. Επίσης, οι κινηματογράφοι, οι αίθουσες μπόουλινγκ, τα καζίνο, οι εσωτερικές δραστηριότητες σε φυσικά πάρκα, οι ζωολογικοί κήποι, τα πάρκα ψυχαγωγίας, οι εσωτερικές πισίνες μπορούν να ανοίξουν ξανά με πρωτόκολλα εξαερισμού, με μέγιστο το 75% της χωρητικότητάς τους, με έως 200 άτομα. Παράλληλα, από τις 9 Ιουνίου, η χρήση της μάσκας παύει να είναι υποχρεωτική σε εξωτερικούς χώρους στις Βρυξέλλες, με εξαίρεση πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους, σύμφωνα με ομόφωνη απόφαση των Δημάρχων των Βρυξελλών. Επίσης, από την 1η Ιουλίου η επιστροφή από χώρες της ΕΕ που επιδημιολογικά βρίσκονται στην πράσινη, ή πορτοκαλί ζώνη, δεν θα απαιτεί τεστ και καραντίνα για τους πλήρως εμβολιασμένους. Τα άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί εξαιρούνται από την καραντίνα, αλλά θα πρέπει να υποβληθούν σε τεστ PCR. Η επιστροφή από χώρες που βρίσκονται στην κόκκινη ζώνη, απαιτεί τεστ χωρίς καραντίνα αν είναι αρνητικό, τόσο για τους εμβολιασμένους όσο και για όσους έχουν πιστοποιητικό ανάρρωσης από Covid-19. Σε αυτήν την περίπτωση το τεστ PCR θα πρέπει να γίνεται το νωρίτερο 72 ώρες πριν το ταξίδι. Η επιστροφή από ζώνη υψηλού κινδύνου, όπου εντοπίζονται ανησυχητικές μεταλλάξεις του ιού, απαιτεί για εμβολιασμένους και μη δεκαήμερη υποχρεωτική καραντίνα και τεστ PCR την πρώτη και την έβδομη ημέρα.

Στην Κύπρο, ανακοινώθηκε στις 9 Ιουνίου ο τερματισμός της απαγόρευσης κυκλοφορίας και η επαναλειτουργία των νυχτερινών κέντρων και των συνεστιάσεων, κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, με ισχύ από τις 10 Ιουνίου. Συγκεκριμένα, θα επιτρέπεται η διεξαγωγή κοινωνικών εκδηλώσεων (π.χ. γάμοι, βαφτίσεις, αποφοιτήσεις, κοκ) σε χώρους εστίασης ή ξενοδοχειακές μονάδες ή άλλες αίθουσες εκδηλώσεων, στη βάση του υγειονομικού πρωτοκόλλου για τις κοινωνικές εκδηλώσεις, με παρουσία έως 250 ατόμων σε εσωτερικό χώρο είτε 350 ατόμων σε εξωτερικό χώρο. Απαραίτητη προϋπόθεση για τους παρευρισκομένους σε αυτές τι εκδηλώσεις είναι η προσκόμιση SafePass. Επίσης, θα επιτρέπεται η λειτουργία των νυχτερινών κέντρων, χώρων δεξιώσεων, κέντρων διασκέδασης και μουσικοχορευτικών χώρων, στη βάση του σχετικού πρωτοκόλλου, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) Η εξυπηρέτηση του κοινού γίνεται αποκλειστικά σε τραπεζοκαθίσματα, β) Ο μέγιστος αριθμός ανά τραπέζι είναι τα 8 άτομα, γ) Απαγορεύεται η εξυπηρέτηση κοινού σε μπαρ και δ) Εντός των εσωτερικών χώρων είναι απαραίτητη η προσκόμιση SafePass.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.