Περίοδος 13 – 19 Μαΐου 2021

Η 50^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 13 – 19 Μαΐου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των τεστ και του δείκτη θετικότητας, και σταθεροποίηση του δείκτη Rt. Επιπλέον, καταγράφεται μείωση του κυλιόμενου μέσου  όρου κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των συνολικών ημερησίων τεστ διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 51.121, από 57.206 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση κατά 10,6%. Την τελευταία εβδομάδα, διενεργήθηκαν κατά μέσο όρο 14.948 ημερήσια PCR τεστ και 36.173 ημερήσια rapid Ag τεστ (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 357.846). Επιπλέον, στο διάστημα 13 – 19  Μαΐου διενεργήθηκαν 4.017.261 αυτοδιαγνωστικοί έλεγχοι, από 2.353.507 στο προηγούμενο 7ήμερο.

Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο δείκτης  Rt εκτιμάται στις 19 Μαΐου σε 0,86, σταθερός σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ υποδεικνύουν επίσης ότι ο δείκτης θετικότητας μειώθηκε σε 3,80% (το 7ήμερο 10 – 16 Μαΐου), από 4,80% το προηγούμενο 7ήμερο.

Οι πλέον πρόσφατοι χάρτες (20 Μαΐου) του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα στις χώρες με τον χαμηλότερο δείκτη θετικότητας (<4%), καθώς στις τέσσερις χώρες  με τον υψηλότερο δείκτη test ανά 100.000 κατοίκους.

Γράφημα 1: Δείκτης θετικότητας

Γράφημα 2: Test ανά 100.000 κατοίκους

Ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.012 κρούσματα, από 2.513 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση 20% σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 47,4% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 8,7% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 18/5/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org.

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 44 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων υποχώρησε σε 53,7 (από 63,9 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε σε 642 (από 707 στην προηγούμενη έκθεση).

Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 72% (από 78% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 76% και 73% αντίστοιχα (από 82% και 83% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η κατάσταση στον άξονα υγείας συνεχίζει να απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων.

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (18/5/2021), η Ελλάδα με 1.106 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 19^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.606. Ο ρυθμός διπλασιασμού^[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 79 ημέρες (από 77 ημέρες) και  των θανάτων σε 108 (από 110 ημέρες), σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (19/5/2021), 11 Περιφερειακές Ενότητες (Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Εύβοια, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Κέρκυρα, Κιλκίς, Κοζάνη, Κορινθία και Λάρισα) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου, ενώ όλες οι υπόλοιπες ΠΕ της χώρας κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου.

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 19 Μαΐου ανερχόταν σε 4.615.746, έναντι 3.973.336 στις 12 Μαΐου. Συνολικά έως τις 19 Μαΐου, έχουν πραγματοποιηθεί 2.974.198 εμβολιασμοί τουλάχιστον μίας δόσης και 1.709.388 ολοκληρωμένοι εμβολιασμοί (δηλ εμβολιασμοί δύο δόσεων ή μονοδοσικοί εμβολιασμοί). Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 43.31% στις 18 Μαΐου.

Γράφημα 3: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 25,4 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες: 1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμακεία, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι, κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 13 Μαΐου 2021) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την εφαρμογή του (7 Οκτωβρίου – 6 Νοεμβρίου 2020). Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 8,3 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 13 Μαΐου 2021) σε σχέση με το πρώτο lockdown (23 Μαρτίου – 3 Μαΐου 2020), καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 27,7 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 11,6 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (8 – 14 Μαΐου 2021) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (1 – 7 Μαΐου 2021), παρατηρούμε μεγάλη αύξηση της κινητικότητας στα καταστήματα τροφίμων και στα φαρμακεία (+31,1 πμ), στους χώρους εργασίας (+23,7 πμ), στα ΜΜΜ (+11,9 πμ) και στα καταστήματα και στους χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας (+10,6 πμ), ενώ σημαντική μείωση καταγράφηκε στην κινητικότητα στα πάρκα και τους υπαίθριους χώρους (-20,7 πμ). Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία μειώθηκε κατά -3,9 πμ.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -5,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) το επταήμερο 10 – 16 Μαΐου 2021, έναντι πτώσης κατά -9,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τις πρώτες 16 ημέρες του Μαΐου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά -8,4% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας) έναντι -5,2% τον Απρίλιο 2021.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 11 – 17 Μαΐου 2021, που ανήλθε σε -81,6% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -84% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -61,2% (έναντι -61,9%). Σημειώνεται ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε 9.299 το επταήμερο 11 – 17 Μαΐου 2021, καταγράφοντας αύξηση 16,4% σε σύγκριση με το προηγούμενο 7ήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 17 ημέρες του Μαΐου 2021, ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων ανήλθε σε -83,9% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, προ πανδημίας), έναντι -88,8% τον Απρίλιο 2021.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 50^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου παρουσιάζουν μείωση του κυλιόμενου μέσου όρου των ημερησίων τεστ και του δείκτη θετικότητας, και σταθεροποίηση του δείκτη Rt, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Επίσης, καταδεικνύουν μείωση  του κυλιόμενου μέσου  όρου κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τo πρώτο μισό του Μαΐου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 13 -19  Μαΐου 2021:

Στη Γαλλία, επιτράπηκε από τις 19 Μαΐου το άνοιγμα καφέ, μπαρ και εστιατορίων σε εξωτερικούς χώρους στο 50% των δυνατοτήτων υποδοχής τους, με 6 άτομα το πολύ ανά τραπέζι και έως τις 9μμ. Από την ίδια ημέρα, επαναλειτούργησαν επίσης τα μουσεία, οι κινηματογράφοι και τα θέατρα. Η ώρα έναρξης της απαγόρευσης νυχτερινής κυκλοφορίας μετατέθηκε στις 9μμ και θα μετατεθεί εκ νέου στις 11μμ από τις 9 Ιουνίου, πριν το μέτρο καταργηθεί οριστικά στις 30 Ιουνίου. Οι εσωτερικοί χώροι των εστιατορίων θα ανοίξουν στις 9 Ιουνίου στο 50% της χωρητικότητάς τους με 6 άτομα το πολύ σε κάθε τραπέζι. Τα εστιατόρια και τα καφέ θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν στο 100% της χωρητικότητάς τους στις 30 Ιουνίου.

Στη Γερμανία, οι αρχές στο Βερολίνο συμφώνησαν να άρουν τη νυχτερινή απαγόρευση της κυκλοφορίας και να χαλαρώσουν τους περιορισμούς για τις αγορές από τις 19 Μαΐου καθώς και να επιτρέψουν τη λειτουργία των εξωτερικών χώρων των εστιατορίων από τις 21 Μαΐου, εάν παραμείνουν χαμηλά τα κρούσματα.

Στην Ιταλία, εγκρίθηκε στις 17 Μαΐου η βαθμιαία χαλάρωση των περιοριστικών μέτρων. Συγκεκριμένα, αποφασίσθηκε ότι η νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας θα ξεκινά στις 11μμ (και όχι στις 10μμ το βράδυ), ενώ από τις 7 Ιουνίου θα ξεκινά τα μεσάνυχτα και από τις 21 Ιουνίου οι κάτοικοι της χώρας θα μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα όλο το εικοσιτετράωρο. Από την 1η Ιουνίου, θα μπορεί, κανείς, να καταναλώνει φαγητά και ροφήματα και στο εσωτερικό των καφέ και εστιατορίων. Τα εμπορικά κέντρα θα μένουν ανοικτά και τα σαββατοκύριακα από τις 22 Μαΐου, ενώ τα γυμναστήρια θα ξαναλειτουργήσουν στις 24 Μαΐου. Οι κλειστές πισίνες θα ξανανοίξουν την 1η Ιουλίου. Από την 1η Ιουνίου σε ανοικτούς χώρους και από την 1η Ιουλίου σε κλειστούς, θα επιτρέπεται η παρουσία κοινού σε αθλητικές διοργανώσεις, αλλά μόνον καλύπτοντας μέχρι το 25% επί του συνόλου των θέσεων. Οι δεξιώσεις, μετά από θρησκευτικούς και πολιτικούς γάμους θα επιτραπούν στις 15 Ιουνίου, αλλά οι καλεσμένοι πρέπει να φέρουν μαζί τους, «πράσινη κάρτα» που να πιστοποιεί ότι έχουν εμβολιασθεί, έχουν ιαθεί από τον κορωνοϊό ή έχουν κάνει μοριακό τεστ. Προς το παρόν, παραμένουν κλειστά, κλαμπ, ντίσκο και αίθουσες χορού που βρίσκονται τόσο σε ανοικτούς, όσο και σε κλειστούς χώρους.

Στην Αυστρία, επαναλειτούργησαν στις 19 Μαΐου ο τουρισμός, η εστίαση, οι πολιτιστικές, ψυχαγωγικές και αθλητικές δραστηριότητες, ωστόσο με περιορισμούς, ενώ από την Δευτέρα, 17 Μαΐου, έχουν επιστρέψει στα μαθήματά τους με φυσική παρουσία οι μαθητές όλων των σχολικών βαθμίδων. Η προϋπόθεση για την είσοδο στην εστίαση είναι ότι κάποιος θα έχει υποβληθεί σε τεστ, θα έχει αναρρώσει από την νόσο ή θα έχει εμβολιαστεί. Στην εστίαση, αλλά όχι στο λιανικό εμπόριο, θα υπάρχει απαίτηση καταγραφής στοιχείων για παραμονή εκεί άνω των 15 λεπτών της ώρας. Σε ιδιωτικές συγκεντρώσεις, δέκα ενήλικες και παιδιά επιτρέπεται να συναντηθούν κατά τη διάρκεια της ημέρας σε εσωτερικούς χώρους, αλλά μόνο τέσσερις κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Στην Ολλανδία, πάρκα, ζωολογικοί κήποι, γυμναστήρια και εξωτερικές πισίνες επαναλειτούργησαν στις 19 Μαΐου, ενώ η λειτουργία των εξωτερικών χώρων σε μπαρ και εστιατόρια θα παραταθεί για δύο ώρες έως τις 8μμ. Οι δημόσιες βιβλιοθήκες θα ξανανοίξουν στις 20 Μαΐου, με τα μουσεία και τους εσωτερικούς χώρους εστιατορίων να αναμένεται να ακολουθήσουν τις επόμενες τρεις εβδομάδες.

Στην Πολωνία, τα εστιατόρια μπορούν να σερβίρουν πελάτες σε εξωτερικούς χώρους από τις 15 Μαΐου. Έως τα τέλη Μαΐου, όλα τα παιδιά θα έχουν επιστρέψει στο σχολείο, ενώ θα επιτραπούν εκδηλώσεις όπως γάμοι με έως 50 καλεσμένους. Η χώρα μετέφερε επίσης νωρίτερα κατά μία εβδομάδα, στις 21 Μαΐου, την επαναλειτουργία κινηματογράφων, θεάτρων, συναυλιακών χώρων και πολιτιστικών ιδρυμάτων. Οι εσωτερικοί χώροι των εστιατορίων, οι εσωτερικές αθλητικές εγκαταστάσεις και πισίνες μπορούν να ξανανοίξουν με περιορισμούς στη δυναμικότητα στις 28 Μαΐου.

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.