Περίοδος 18 – 24 Μαρτίου 2021

Η 42^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 18 – 24 Μαρτίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο κρουσμάτων, στο μέσο όρο των θανάτων και στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.609 κρούσματα, από 2.178 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 19,8% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα τα τεστ ήταν μειωμένα λόγω της αργίας της Καθαρής Δευτέρας. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 48,3% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,7% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια. Τονίζεται ότι στις 23 Μαρτίου 2021, τα ημερήσια κρούσματα ανήλθαν σε 3.586 στην επικράτεια και σε 1.779 στην Αττική, που αποτελούν νέες υψηλότερες τιμές από την αρχή της πανδημίας.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 24/3/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 44 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων αυξήθηκε σε 56,7 (από 52,3 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 699, που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από την αρχή της πανδημίας (από 630).

Ο αριθμός των διασωληνωμένων, που παρουσιάζει αύξηση για έκτη συνεχόμενη φορά από τις αρχές Δεκεμβρίου, καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση στο σύστημα υγείας. Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 80% (από 79% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 92% και 76% αντίστοιχα (από 94% και 75% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η κατάσταση στον άξονα υγείας συνεχίζει να απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 44.273, με 16.481 ημερήσια PCR τεστ και 27.792 ημερήσια rapid Ag τεστ την τελευταία εβδομάδα (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 309.909).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (23/3/2021), η Ελλάδα με 733 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται στην 23^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.364. Ο ρυθμός διπλασιασμού¹ των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 103 ημέρες (αμετάβλητος από την προηγούμενη εβδομάδα) και των θανάτων σε 99 (από 94 ημέρες).

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 24 Μαρτίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 1,02.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (24/3/2021), 20 Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Κορινθία, Λάρισα, Μύκονος, Πέλλα, Φθιώτιδα, Χαλκιδική και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου, ενώ όλες οι υπόλοιπες ΠΕ της χώρας κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου.

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 24 Μαρτίου ανερχόταν σε 1.536.957, έναντι 1.345.735 στις 17 Μαρτίου. Συνολικά έως τις 24 Μαρτίου, έχουν πραγματοποιηθεί 1.035.548 εμβολιασμοί 1^ης δόσης και 501.409 εμβολιασμοί 2^ης δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 14,75% στις 24 Μαρτίου.

Γράφημα 1: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 32 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες: 1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι, κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 19 Μαρτίου 2021) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την εφαρμογή του (7 Οκτωβρίου – 6 Νοεμβρίου 2020). Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 10 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 19 Μαρτίου 2021) σε σχέση με το πρώτο lockdown (23 Μαρτίου – 3 Μαΐου 2020), καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 21,2 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 9,9 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (13 – 19 Μαρτίου) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (6 – 12 Μαρτίου), παρατηρούμε αύξηση της κινητικότητας κατά 6,7 πμ στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους και μείωση της κινητικότητας κατά 5,4 πμ στους εργασιακούς χώρους και κατά 3 πμ στα καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, ενώ οι υπόλοιπες δραστηριότητες παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητες. Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία κατέγραψε μικρή αύξηση κατά 1,4 πμ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, οι εξαγωγές αγαθών μειώθηκαν κατά -13,4%² τον Ιανουάριο, ενώ οι εισαγωγές κατέγραψαν μεγαλύτερη πτώση κατά -16,7%. Εξαιρουμένων των καυσίμων και πλοίων, οι εξαγωγές αγαθών υποχώρησαν κατά -5,3%, ενώ οι εισαγωγές αγαθών σημείωσαν μεγαλύτερη μείωση (-10,5%).

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ , η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -5,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019) το επταήμερο 15 – 21 Μαρτίου 2021, έναντι μείωσης κατά -1,1% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τις πρώτες 21 ημέρες του Μαρτίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά -3,2%.Τα στοιχεία του Bruegel για την εβδομαδιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύουν μείωση κατά -1% κατά το διάστημα 15 – 19 Μαρτίου 2021 (σε σύγκριση με την αντίστοιχη εβδομάδα του 2019), έναντι πτώσης -6% την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 19 Μαρτίου 2021, η μέση εβδομαδιαία μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -4% έναντι -2,9% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -3,8%, -5,4% και -7,2% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 16 – 22 Μαρτίου 2021, που ανήλθε σε -90,3% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019), έναντι -89,7% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -75,1% (έναντι -78%). Συνολικά, τις πρώτες 22 ημέρες του Μαρτίου 2021, ο αριθμός επιβατών διεθνών και εσωτερικών πτήσεων εμφάνισε μείωση κατά -89,8% και -76,1% αντίστοιχα σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για ενδέκατο συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +21,4% τις πρώτες 19 ημέρες του Μαρτίου 2021, έναντι αύξησης +15% τον Φεβρουάριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 19 Μαρτίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +21%. Σημαντική αύξηση κατά +17,4% εμφάνισε τις πρώτες 19 ημέρες του Μαρτίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την αύξηση κατά +5,5% που είχε σημειωθεί τον Φεβρουάριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 12 Μαρτίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +3,1%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 42^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου καταδεικνύουν αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο κρουσμάτων, στο μέσο όρο των θανάτων και στον αριθμό των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Επίσης, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 24 Μαρτίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 1,02. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση των εξαγωγών, και η ακόμα μεγαλύτερη μείωση των εισαγωγών αγαθών τον Ιανουάριο, η υποχώρηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τις πρώτες 3 εβδομάδες του Μαρτίου και η διψήφια αύξηση τόσο του όγκου, όσο και της αξίας, ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 19 ημέρες του Μαρτίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 18 – 24 Μαρτίου 2021:

Στη Γαλλία, ανακοινώθηκε στις 18 Μαρτίου η επιβολή νέου lockdown διάρκειας 4 εβδομάδων με ισχύ από τις 19 Μαρτίου για 16 διαμερίσματα της Γαλλίας, ανάμεσά τους το Παρίσι και η ευρύτερη περιοχή του Ιλ ντε Φρανς. Τα καταστήματα με τα αναγκαία προϊόντα, μεταξύ αυτών τα βιβλιοπωλεία, θα παραμείνουν ανοικτά και οι εξωτερικές δραστηριότητες θα επιτρέπονται σε ακτίνα 10 χιλιομέτρων, ωστόσο οι μετακινήσεις μεταξύ των περιφερειών θα απαγορεύονται. Επίσης, ότι η απαγόρευση της κυκλοφορίας σε ολόκληρη τη χώρα θα ξεκινά μία ώρα νωρίτερα, στις 7μμ. Στις 24 Μαρτίου ανακοινώθηκε ότι οι συναθροίσεις άνω των 6 ατόμων σε εξωτερικούς χώρους απαγορεύονται σε όλη τη χώρα.

Η Ισπανία θα άρει στις 30 Μαρτίου τους περιορισμούς που ισχύουν από τον Δεκέμβριο για τις αφίξεις από το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ θα διατηρηθούν έως τις 13 Απριλίου οι περιορισμοί για τις αφίξεις από τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία.

Στο Βέλγιο, ανακοινώθηκαν στις 24 Μαρτίου νέα περιοριστικά μέτρα με ισχύ από τις 26 Μαρτίου και τουλάχιστον 4 εβδομάδες. Τα μέτρα περιλαμβάνουν: 1) Αναστολή των μαθημάτων σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης από τις 29 Μαρτίου έως τις 2 Απριλίου, ενώ αναμένεται να ανοίξουν ξανά πλήρως από τις 19 Απριλίου. 2) Από τις 27 Μαρτίου, τα μη ιατρικά επαγγέλματα επαφής, όπως τα κομμωτήρια και τα κέντρα αισθητικής θα κλείσουν. 3) Τα μη απαραίτητα καταστήματα μπορούν να δέχονται πελάτες μόνο κατόπιν ραντεβού. Οι παραδόσεις στο σπίτι και η επιλογή παραλαβής παραμένουν δυνατές, εάν δεν υπάρχει φυσική επαφή και καμία είσοδος στο κατάστημα. 4) Οι πολίτες θα επιτρέπεται να συναντώνται σε εξωτερικούς χώρους μόνο σε ομάδες 4 ατόμων. 5) Ο αριθμός των συμμετεχόντων σε διαδηλώσεις θα περιοριστεί σε 50. Επίσης, η τηλεργασία παραμένει υποχρεωτική, ενώ η απαγόρευση των μη απαραίτητων ταξιδιών θα παραμείνει σε ισχύ.

Στην Ολλανδία, ανακοινώθηκε στις 23 Μαρτίου η παράταση έως τις 20 Απριλίου των περιοριστικών μέτρων. Παράλληλα η σύσταση προς τους πολίτες να μην ταξιδεύουν στο εξωτερικό θα παραταθεί έως τις 15 Μαΐου, ενώ η χρονική διάρκεια της νυχτερινής απαγόρευσης κυκλοφορίας θα μειωθεί κατά μία ώρα.

Στην Φινλανδία, ανακοινώθηκε στις 23 Μαρτίου η παράταση του κλεισίματος των εστιατορίων και μπαρ έως τις 18 Απριλίου. Τα μπαρ και τα εστιατόρια είναι κλειστά για τους πελάτες, αλλά επιτρέπεται να προσφέρουν υπηρεσίες takeaway, στο πλαίσιο του lockdown τριών εβδομάδων που είχε προγραμματιστεί να τελειώσει στις 28 Μαρτίου.

Στη Βουλγαρία, ανακοινώθηκε στις 18 Μαρτίου το κλείσιμο των σχολείων, εστιατορίων και εμπορικών κέντρων από τις 22 Μαρτίου για 10 ημέρες.

1^Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

2^ Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.