Περίοδος 11 – 17 Μαρτίου 2021

Η 41^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 11 – 17 Μαρτίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο κρουσμάτων, στο μέσο όρο των θανάτων και στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 2.178 κρούσματα, από 2.127 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας αύξηση κατά 2,4% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι την τελευταία εβδομάδα τα τεστ ήταν μειωμένα λόγω της αργίας της Καθαρής Δευτέρας. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 48% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική και το 10,1% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια. Τονίζεται ότι στις 17 Μαρτίου 2021, τα ημερήσια κρούσματα στην επικράτεια ανήλθαν σε 3.465 και στην Αττική σε 1.701, που αποτελούν νέες υψηλότερες τιμές από την αρχή της πανδημίας..

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 17/3/2021

Πηγή: www. ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 44 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων αυξήθηκε σε 52,3 (από 41,3 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 630, που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από την αρχή της πανδημίας (από 479).

Ο αριθμός των διασωληνωμένων, που παρουσιάζει αύξηση για πέμπτη συνεχόμενη φορά από τις αρχές Δεκεμβρίου, καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση στο σύστημα υγείας. Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 79% (από 67% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 94% και 75% αντίστοιχα (από 89% και 55% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η κατάσταση στον άξονα υγείας συνεχίζει να απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 36.375, με 14.421 ημερήσια PCR τεστ και 21.954 ημερήσια rapid Ag τεστ την τελευταία εβδομάδα (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 254.624). Τα μειωμένα τεστ την τελευταία εβδομάδα αποδίδονται στο εορταστικό τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας.

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (15/3/2021), η Ελλάδα με 690 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται στην 23^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1.305. Ο ρυθμός διπλασιασμού¹ των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 103 (από 99 ημέρες στην προηγούμενη έκθεση) και των θανάτων σε 94 (από 89 ημέρες).

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 17 Μαρτίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 1,10.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (17/3/2021), 19 Περιφερειακές Ενότητες (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αρκαδία, Αττική, Αχαΐα, Βοιωτία, Εύβοια, Ευρυτανία, Ζάκυνθος, Ηράκλειο, Θεσπρωτία, Θεσσαλονίκη, Κορινθία, Λάρισα, Μύκονος, Ρόδος, Φθιώτιδα, Χαλκιδική και Χίος) κατατάσσονται στο επίπεδο πολύ υψηλού κινδύνου, ενώ όλες οι υπόλοιπες ΠΕ της χώρας κατατάσσονται στο επίπεδο υψηλού κινδύνου.

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 17 Μαρτίου ανερχόταν σε 1.345.735, έναντι 1.190.723 στις 10 Μαρτίου. Συνολικά έως τις 17 Μαρτίου, έχουν πραγματοποιηθεί 915.646 εμβολιασμοί 1^ης δόσης και 430.089 εμβολιασμοί 2^ης δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 12,91% στις 17 Μαρτίου.

Γράφημα 1: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 32,1 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες: 1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι, κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 12 Μαρτίου 2021) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την εφαρμογή του (7 Οκτωβρίου – 6 Νοεμβρίου 2020). Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 10 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 12 Μαρτίου 2021) σε σχέση με το πρώτο lockdown (23 Μαρτίου – 3 Μαΐου 2020), καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 21 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 9,9 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Συγκρίνοντας την μεταβολή της κινητικότητας κατά τη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας (6 – 12 Μαρτίου) σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα (27 Φεβρουαρίου – 5 Μαρτίου), παρατηρούμε μείωση της κινητικότητας κατά 8,6 πμ στα πάρκα και στους υπαίθριους χώρους, κατά 3,1 πμ στα καταστήματα και χώρους εστίασης και ψυχαγωγίας και κατά 2,7 πμ στα ΜΜΜ, ενώ οι υπόλοιπες δραστηριότητες σημείωσαν μικρότερες μειώσεις. Παράλληλα, η παραμονή στην κατοικία κατέγραψε μικρή αύξηση κατά 1,5 πμ.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η μέση ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -1,2% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019) το επταήμερο 9 – 15 Μαρτίου 2021, έναντι μείωσης κατά -9,6% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, το πρώτο μισό του Μαρτίου 2021, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά 4,6%.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 9 – 15 Μαρτίου 2021, που ανήλθε σε -89,7% (σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019), έναντι -89,5% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -78% (έναντι -75,2%). Συνολικά, το πρώτο μισό του Μαρτίου 2021, ο αριθμός επιβατών διεθνών και εσωτερικών πτήσεων εμφάνισε μείωση κατά -89,5% και -76,5% αντίστοιχα.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για ενδέκατο συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +26,8%² τις πρώτες 12 ημέρες του Μαρτίου 2021, έναντι αύξησης +15% τον Φεβρουάριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 12 Μαρτίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +21,1%. Σημαντική αύξηση κατά +28,1% εμφάνισε τις πρώτες 12 ημέρες του Μαρτίου 2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την αύξηση κατά +5,5% που είχε σημειωθεί τον Φεβρουάριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 12 Μαρτίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +3,2%.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 41^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου καταδεικνύουν αύξηση στον κυλιόμενο μέσο όρο κρουσμάτων, στο μέσο όρο των θανάτων και στον αριθμό των διασωληνωμένων, σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Επίσης, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 17 Μαρτίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 1,10. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το πρώτο μισό του Μαρτίου και η διψήφια αύξηση τόσο του όγκου, όσο και της αξίας, ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 12 ημέρες του Μαρτίου.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

(*) Τα μειωμένα τεστ και εμβολιασμοί την τελευταία εβδομάδα αποδίδονται στο εορταστικό τριήμερο της Καθαρής Δευτέρας.

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση-διαχείριση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτίσουν το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να μειώσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Από την άλλη, άλλες χώρες στα πλαίσια της διαχείρισης του τρίτου κύματος αναπροσάρμοσαν ορισμένα μέτρα με βάση τις εξελίξεις σε τοπικό ή/και εθνικό επίπεδο επιτρέποντας λιγότερους περιορισμούς. Ενδεικτικά, αναφέρουμε μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 11 – 17 Μαρτίου 2021:

Στη Γαλλία, ανακοινώθηκε στις 11 Μαρτίου η χαλάρωση ορισμένων περιορισμών στα ταξίδια εκτός της ΕΕ. Συγκεκριμένα, οι ταξιδιώτες από ή προς την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία, τη Νότια Κορέα, το Ισραήλ, την Ιαπωνία, τη Βρετανία και τη Σιγκαπούρη δεν θα χρειάζονται πλέον αδιάσειστο λόγο για να ταξιδέψουν.

Στην Ιταλία, αποφασίστηκε στις 12 Μαρτίου ότι τα σχολεία, τα καταστήματα και τα εστιατόρια θα κλείσουν στις περισσότερες περιοχές από τις 15 Μαρτίου. Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, περιοχές με περισσότερες από 250 εβδομαδιαία κρούσματα, ανά 100.000 κατοίκους, τοποθετούνται αυτόματα ως «κόκκινες ζώνες» υψηλού κινδύνου. Συγκεκριμένα, 11 από τις 20 περιφέρειες της Ιταλίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που περιβάλλουν το Μιλάνο και τη Ρώμη, θα τεθούν σε lockdown από τις 15 Μαρτίου και θα επιτρέπονται μόνο μετακινήσεις λόγω εργασίας, υγείας ή για άλλους βασικούς λόγους. Αυτό θα επηρεάσει περισσότερα από τα δύο τρίτα των Ιταλών. Οι νέοι περιορισμοί θα ισχύσουν έως το καθολικό Πάσχα, ενώ κατά τη διάρκεια του τριημέρου του Πάσχα (3-5 Απριλίου), όλη η χώρα θα μετατραπεί σε «κόκκινη ζώνη».

Στην Πορτογαλία, παρουσιάστηκε στις 11 Μαρτίου σχέδιο χαλάρωσης των περιοριστικών μέτρων. Συγκεκριμένα, από τις 15 Μαρτίου επαναλειτουργούν οι παιδικοί σταθμοί, τα δημοτικά σχολεία, τα κομμωτήρια και τα βιβλιοπωλεία. Η σύσταση των αρχών για παραμονή στο σπίτι δεν θα αρθεί, παρά μόνο μετά το Σαββατοκύριακο του (καθολικού) Πάσχα. Τότε σχεδιάζεται να ανοίξουν τα γυμνάσια και οι ανοικτοί χώροι στα μαγαζιά, όπως και τα μουσεία. Το άνοιγμα των λυκείων, πανεπιστημίων και χώρων θεάματος αναμένεται στις 19 Απριλίου, ενώ τα εστιατόρια και οι αθλητικές εγκαταστάσεις θα ξανανοίξουν στις αρχές Μαΐου.

Στην Κύπρο, ανακοινώθηκε στις 12 Μαρτίου η παράταση της αναστολής φυσικής παρουσίας στα Γυμνάσια μέχρι τις 31 Μαρτίου. Από τις 15 Μαρτίου, επιτρέπεται η πρόσβαση σε πλατείες και πάρκα μέχρι 6 άτομα (διαφορετικών νοικοκυριών) με υποχρεωτική χρήση μάσκας. Επίσης, επαναλειτουργούν από τις 16 Μαρτίου μόνο οι εξωτερικοί χώροι των χώρων εστίασης, με αυστηρό πρωτόκολλο, τηρουμένων των μέτρων απόστασης και των υγειονομικών οδηγιών. Παράλληλα, από τις 16 Μαρτίου, η ώρα ισχύος της απαγόρευσης κυκλοφορίας μετακινείται από τις 9μμ στις 11μμ.

Στην Πολωνία, ανακοινώθηκε στις 17 Μαρτίου η επιβολή αυστηρότερων περιοριστικών μέτρων, που περιλαμβάνουν κλείσιμο θεάτρων, εμπορικών κέντρων, ξενοδοχείων και κινηματογράφων από τις 20 Μαρτίου έως τις 9 Απριλίου. Παράλληλα, η κυβέρνηση ζήτησε από τους εργοδότες να επιτρέψουν την τηλεργασία όσο το δυνατόν περισσότερο.

Στην Σλοβακία, ανακοινώθηκε στις 17 Μαρτίου ότι τα ταξίδια στο εξωτερικό θα συνεχίσουν να επιτρέπονται για λόγους εργασίας ή άλλους λόγους, που δεν έχουν να κάνουν με αναψυχή, και η απαγόρευση αυτή αποτελεί μια προέκταση των περιορισμών στις μετακινήσεις εντός της χώρας, βάσει των οποίων οι πολίτες δεν μπορούν να βγαίνουν εκτός των περιοχών όπου διαμένουν, χωρίς βάσιμους λόγους.

Στη Σερβία, ανακοινώθηκε στις 16 Μαρτίου το κλείσιμο όλων των καταστημάτων, εκτός των καταστημάτων τροφίμων και των φαρμακείων, από το πρωί της 17^ης Μαρτίου έως το πρωί της 22^ης Μαρτίου. Κανονικά θα λειτουργούν οι δημόσιες υπηρεσίες όπως και οι τράπεζες.

1^Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

2^ Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.