Περίοδος 11 – 17 Φεβρουαρίου 2021

Η 37^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 11 -17 Φεβρουαρίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση στον κυλιόμενο μέσο  όρο κρουσμάτων, σταθεροποίηση στο μέσο όρο των θανάτων και αύξηση στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώνεται σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 1.028 κρούσματα, από 1.110  στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση  κατά 7,4% σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, γεγονός που πιθανώς οφείλεται και στον μικρότερο αριθμό τεστ, λόγω των έκτακτων καιρικών φαινομένων στις 17 Φεβρουαρίου. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 47,9% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Αττική, το 10,7% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 17.2.21

Πηγή: www. ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 44 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων σταθεροποιήθηκε σε 22,9 (από 22,3 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 313 (από 284).

Ο αριθμός των διασωληνωμένων, που παρουσιάζει αύξηση για δεύτερη φορά από τις αρχές Δεκεμβρίου, καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση στο σύστημα υγείας. Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει αύξηση σε 53% (από 51% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 82% και 40% αντίστοιχα (από 77% και 40% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η κατάσταση στον άξονα υγείας συνεχίζει να απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 34.792, με 17.783 ημερήσια PCR τεστ και 17.008 ημερήσια rapid Ag τεστ την τελευταία εβδομάδα (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 243.542).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (17/2/21), η Ελλάδα με 594 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται  στην 23^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 1085. Ο ρυθμός διπλασιασμού[1] των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 89 (από 84 ημέρες στην προηγούμενη έκθεση) και  των θανάτων σε 72 (από 66 ημέρες).

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 17 Φεβρουαρίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 0,99.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Επιτροπής Επιδημιολόγων (17/2/2021), από το σύνολο των 75 περιοχών της χώρας, 18 παραμένουν σε κατάσταση συναγερμού λόγω της σημαντικής επιβάρυνσης των νοσοκομείων, από τις οποίες 10 περιοχές (Ανατολική Αττική, Βόρειος Τομέας Αθηνών, Δυτική Αττική, Δυτικός Τομέας Αθηνών, Κεντρικός Τομέας Αθηνών, Νότιος Τομέας Αθηνών, Πειραιάς, νησιά Αργοσαρωνικού, Αχαΐα και Εύβοια) θεωρούνται πολύ υψηλού κινδύνου και 8 περιοχές (Θάσος, Θεσσαλονίκη, Θήρα, Ζάκυνθος, Κεφαλληνία, Μύκονος, Ρέθυμνο και Χαλκιδική) θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Επίσης, 4 περιοχές (Αιτωλοακαρνανία, Ηράκλειο, Καβάλα και Κιλκίς) βρίσκονται σε επίπεδο αυξημένης επαγρύπνησης με τάση επιδείνωσης στα καταγεγραμμένα κρούσματα.

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 17 Φεβρουαρίου ανερχόταν σε 603.667, έναντι 459.535 στις 10 Φεβρουαρίου. Από το παραπάνω σύνολο, το 68,4% αφορά εμβολιασμούς 1^ης δόσης και το υπόλοιπο 31,6% εμβολιασμούς 2^ης δόσης. Το παρακάτω γράφημα συνοψίζει τους συνολικούς εμβολιασμούς ανά 100 κατοίκους στην ΕΕ των 27 κρατών μελών με το ποσοστό της Ελλάδας να ανέρχεται σε 5,79% στις 17 Φεβρουαρίου.

Γράφημα 1: Συνολικοί εμβολιασμοί ανά εκατό κατοίκους

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 32,8 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες: 1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι, κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 12 Φεβρουαρίου 2021) σε σύγκριση με την περίοδο ενός μήνα πριν την εφαρμογή του (7 Οκτωβρίου – 6 Νοεμβρίου 2020). Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 10,5 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 12 Φεβρουαρίου 2021) σε σχέση με το πρώτο lockdown (23 Μαρτίου – 3 Μαΐου 2020), καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 20,3 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 9,4 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, ο ρυθμός μείωσης της μέσης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας διαμορφώθηκε σε -13,5%[2] το επταήμερο 8 – 14 Φεβρουαρίου 2021, έναντι -4,4% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά το πρώτο μισό του Φεβρουαρίου 2021, ο ρυθμός μείωσης επιβραδύνθηκε σε -9,3% έναντι πτώσης -11,5% τον Ιανουάριο 2021. Tα στοιχεία του Bruegel για την εβδομαδιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύουν μείωση κατά -4% κατά το διάστημα 1 – 5 Φεβρουαρίου 2021, για δεύτερη συνεχόμενη εβδομάδα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 5 Φεβρουαρίου 2021, η μέση εβδομαδιαία μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -3,8% έναντι -3% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -4,1%, -5,7% και -7,7% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.

Διατηρήθηκε ο σημαντικός ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 9 – 15 Φεβρουαρίου 2021, που ανήλθε σε -89,5%, έναντι μείωσης -89,4% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -75,3% (έναντι -72,7%). Συνολικά, το πρώτο μισό του Φεβρουαρίου 2021, ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών και εσωτερικών πτήσεων εμφάνισε μείωση κατά -89,4% και -74% αντίστοιχα έναντι πτώσης -88,1% και -74,5% αντίστοιχα τον Ιανουάριο 2021.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για δέκατο συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +41,6% τις πρώτες 5 ημέρες του Φεβρουαρίου 2021, έναντι αύξησης +16,3% τον Ιανουάριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 5 Φεβρουαρίου 2021, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +21,8%. Σημαντική αύξηση κατά +65,5% εμφάνισε τις πρώτες 5 ημέρες του Φεβρουαρίου2021 και η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, μετά την μείωση κατά -3,9% που είχε σημειωθεί τον Ιανουάριο 2021. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου 2020 έως τις 5 Φεβρουαρίου 2021, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +3%.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση καρτών, η περίοδος 23 Μαρτίου 2020 – 11 Φεβρουαρίου 2021 εμφανίζει μείωση -7%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις πρώτες 11 ημέρες του Φεβρουαρίου 2021 καταγράφεται αύξηση +11,3% έναντι μείωσης -5,5% τον Ιανουάριο 2021 και -10,8% τον Δεκέμβριο 2020.

Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, σημαντική αύξηση συνεχίζει να καταγράφεται στις υπηρεσίες courier (+111,7% τις πρώτες 10 ημέρες του Φεβρουαρίου 2021 έναντι +63,1% τον Ιανουάριο 2021), στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες (+84,2% από +45,8%) στους φούρνους (+62,8% από +49,5%), στα διόδια (+58,8% από +32,7%), στα φαρμακεία (+46,2% από +11,2%), στις εταιρίες ενέργειες (+43,6% από +8.4%), και στα super markets και παντοπωλεία (+39,7% από +30%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα κουρεία και κομμωτήρια ο ρυθμός μεταβολής έγινε θετικός (+33,2%) τις πρώτες 10 ημέρες του Φεβρουαρίου 2021 έναντι -19,7% τον Ιανουάριο 2021. 

Στον αντίποδα, σημαντική μείωση συνεχίζει να καταγράφεται στα ταξιδιωτικά γραφεία (-86,9% τις πρώτες 10 ημέρες του Φεβρουαρίου 2021 από -87% τον Ιανουάριο 2021), στους χώρους εστίασης (-68,1% από -68,4%), στα μπαρ και καφέ (-61,9% από -64,7%), στα πολυκαταστήματα (-60,3% έναντι -60,1%), στα καταστήματα ένδυσης (-39,4% από -38,6%) και στα καταστήματα υπόδησης (-26,5% από -32,3%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 37^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου καταδεικνύουν μείωση στον κυλιόμενο μέσο  όρο κρουσμάτων, σταθεροποίηση στο μέσο όρο των θανάτων και αύξηση στον αριθμό των διασωληνωμένων σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση. Επίσης, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 17 Φεβρουαρίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 0,99. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά το πρώτο μισό του Φεβρουαρίου 2021, καθώς και η σημαντική αύξηση τόσο του όγκου, όσο και της αξίας, ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 5 ημέρες του Φεβρουαρίου 2021.

Πορεία Κύριων Δεικτών

Στους παρακάτω δείκτες συνοψίζεται η πορεία της επιδημίας, της κινητικότητας του πληθυσμού και του άξονα οικονομίας με κύρια έμφαση στην μεταβολή αυτών σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου.

Πίνακας 2: Πορεία Κύριων Δεικτών

Ενδεικτικά μέτρα άλλων χωρών για την αναχαίτιση του 3^ου κύματος

Για να αναχαιτιστεί το τρίτο κύμα έξαρσης της πανδημίας, πολλές Ευρωπαϊκές χώρες λαμβάνουν επιπλέον περιοριστικά μέτρα για να περιορίσουν την μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων. Ενδεικτικά, αναφέρουμε περιοριστικά μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά το διάστημα 11 έως 17 Φεβρουαρίου 2021:

Στην Ιταλία, αποφασίστηκε στις 15 Φεβρουαρίου η παράταση της αναστολής της λειτουργίας των χιονοδρομικών κέντρων.

Στην Γερμανία, αποφασίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου το κλείσιμο εν μέρει των συνόρων με την Τσεχία και την περιοχή του Τιρόλου στην Αυστρία, σε μια προσπάθεια να περιοριστεί η εξάπλωση των πιο μεταδοτικών, παραλλαγμένων στελεχών του κορωνοϊού.

Στην Ισπανία, ανακοινώθηκε στις 17 Φεβρουαρίου υποχρεωτική καραντίνα διάρκειας 10 ημερών για όσους εισέρχονται στη χώρα από την Βραζιλία και τη Νότια Αφρική. Όσοι υποβληθούν σε τεστ για τον νέο κορωνοϊό και διαγνωσθούν αρνητικοί, θα μένουν σε καραντίνα μόνο για 7 ημέρες. Το μέτρο θα ισχύσει αρχικά για μια περίοδο 14 ημερών, η οποία όμως ενδέχεται να παραταθεί.

Στην Πορτογαλία, αποφασίστηκε στις 11 Φεβρουαρίου η παράταση του πανεθνικού lockdown μέχρι την 1^η Μαρτίου. Σημειώνεται ότι από τις 15 Ιανουαρίου έχουν κλείσει τα σχολεία και τα καταστήματα, ενώ η τηλεργασία έχει γίνει υποχρεωτική, εφόσον κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Επίσης, παρατάθηκε στις 13 Φεβρουαρίου, μέχρι και την 1η Μαρτίου, η απαγόρευση πτήσεων από και προς το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και τη Βραζιλία, στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Θα επιτρέπονται μόνο οι πτήσεις για επαναπατρισμό πολιτών και για ανθρωπιστικούς λόγους. Οι πολίτες που θέλουν να επιστρέψουν στην Πορτογαλία θα πρέπει να έχουν υποβληθεί σε μοριακό τεστ για τον νέο κορωνοϊό, το πολύ 72 ώρες προτού ταξιδέψουν. Επίσης, μετά την επιστροφή τους, θα παραμένουν σε καραντίνα διάρκειας 14 ημερών.

Στην Νορβηγία, αίρονται από τις 18 Φεβρουαρίου όλα τα περιοριστικά μέτρα  στην πρωτεύουσα Όσλο, ενώ για την υπόλοιπη χώρα θα αποφασίσουν οι τοπικές αρχές εάν και πότε θα τα άρουν. 

[1]Οι ρυθμοί διπλασιασμού υπολογίζονται λαμβάνοντας υπόψη τα ιστορικά στοιχεία των σχετικών χρονοσειρών. Συγκεκριμένα, η μεθοδολογία στηρίζεται στον καθορισμό των ημερών που μεσολάβησαν μεταξύ της παρούσας τιμής και της τελευταίας παρατήρησης στη σχετική χρονοσειρά με τιμή ίση με το 50% της παρούσας τιμής.

[2] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν μεταβολές σε ετήσια βάση (δηλαδή σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου έτους), εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.