Περίοδος 31 Δεκεμβρίου 2020 – 6 Ιανουαρίου 2021

Η 31^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 31 Δεκεμβρίου 2020 έως 6 Ιανουαρίου 2021 και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση στον κυλιόμενο μέσο  όρο κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώνεται σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 622 κρούσματα, από 651 στην προηγούμενη έκθεση, εμφανίζοντας μείωση 4,5%. Στο εξεταζόμενο διάστημα, το 38,9% των κρουσμάτων καταγράφηκε κατά μέσο όρο στην Αττική, το 13,8% στην Θεσσαλονίκη, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα είναι διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια. Σημειώνεται ότι η τάση των ημερήσιων κρουσμάτων (όπως αποτυπώνεται στην εξέλιξη του 7μερου κυλιόμενου μέσου όρου) παρουσιάζει πτωτική πορεία της τάξης του 76,7% τις τελευταίες 7 εβδομάδες, από το υψηλό των 2.674 κρουσμάτων στις 18 Νοεμβρίου.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 6.1.21

Πηγή: www.ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 44 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων μειώθηκε σε 44,4 (από 55,1 στην προηγούμενη έκθεση) και  το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ μειώθηκε σε 399 (από 443).

Ο αριθμός των διασωληνωμένων, αν και μειούμενος, καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση στο σύστημα υγείας. Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει μείωση σε 61% (από 65% στην προηγούμενη έκθεση). Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 63% και 59% αντίστοιχα (από 64% και 79% αντίστοιχα στην προηγούμενη έκθεση).

Συμπερασματικά, η  κατάσταση στον άξονα υγείας απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 20.633, με 9.244 ημερήσια PCR τεστ και 11.389 ημερήσια rapid Ag τεστ την τελευταία εβδομάδα (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 144.428).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (6/1/21), η Ελλάδα με 484,6 θανάτους ανά 1 εκ. κατοίκους βρίσκεται στην  45^η θέση  στον κόσμο και στη 19^η θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 846. Ο ρυθμός διπλασιασμού των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 53 (από 48 ημέρες στην προηγούμενη έκθεση), και  των θανάτων σε 35 (από 30 ημέρες).

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο δείκτης Rt για την επικράτεια στις 6 Ιανουαρίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 0,75.

Από τις 27 Δεκεμβρίου, που ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί, ο αθροιστικός αριθμός εμβολιασμών στις 6 Ιανουαρίου ανερχόταν σε 20.466.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 39,9 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες: 1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι, κατά τις πρώτες 8 εβδομάδες του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 1 Ιανουαρίου 2021) σε σύγκριση με τις 8 εβδομάδες που προηγήθηκαν (12 Σεπτεμβρίου – 6 Νοεμβρίου). Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 13,5 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown (7 Νοεμβρίου 2020 – 1 Ιανουαρίου 2021) σε σχέση με το πρώτο lockdown (23 Μαρτίου – 3 Μαΐου), καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 18,5 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 7,5 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Η αύξηση καταθέσεων συνεχίστηκε για δέκατο συνεχόμενο μήνα τον Νοέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ). Συγκεκριμένα οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) ενισχύθηκαν κατά 3,16 δις ευρώ τον Νοέμβριο με την σωρευτική αύξηση να ανέρχεται σε 18,08 δις ευρώ από τον Φεβρουάριο. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα επιταχύνθηκε σε +14%[1] τον Νοέμβριο από +11,6% τον Οκτώβριο.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης οριακή επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης για πέμπτο συνεχόμενο μήνα, σε +2,6% τον Νοέμβριο από +2,5% τον Οκτώβριο, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +7,6%. Οι μηνιαίες καθαρές ροές επιχειρηματικών δανείων ανήλθαν σε 367 εκ ευρώ τον Νοέμβριο, ενώ από την αρχή του χρόνου, η καθαρή ροή επιχειρηματικών δανείων ανέρχεται σε 5,25 δις ευρώ.

Ενισχύθηκε κατά +4,4% ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Οκτώβριο έναντι πτώσης -4,1% που είχε σημειωθεί τον Σεπτέμβριο. Την μεγαλύτερη αύξηση τον Οκτώβριο κατέγραψαν οι κατηγορίες: φαρμακευτικά-καλλυντικά (+29,2%), πωλήσεις εκτός καταστημάτων (+29%) και βιβλία-χαρτικά-λοιπά είδη (+18,3%). Στον αντίποδα, μείωση παρουσίασε μόνο η κατηγορία καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων (-19,4%). Συνολικά στο δεκάμηνο, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο εμφάνισε μείωση -2,4%.

Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα ενισχύθηκε κατά 4,6 μονάδες στις 46,9 μονάδες τον Δεκέμβριο, υποδεικνύοντας σταθερή, αλλά ασθενέστερη, επιδείνωση των λειτουργικών συνθηκών του μεταποιητικού τομέα. Η βραδύτερη συρρίκνωση συνδέθηκε με ηπιότερη, αν και σημαντική, μείωση της παραγωγής και των νέων παραγγελιών.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας υποχώρησε κατά -18,8% το επταήμερο 28 Δεκεμβρίου 2020 – 3 Ιανουαρίου 2021, έναντι μείωσης κατά -2,1% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά τον Δεκέμβριο, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκε κατά -7,1% έναντι οριακής αύξησης κατά 0,4% τον Νοέμβριο. Tα στοιχεία του Bruegel για την εβδομαδιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύουν αύξηση κατά +7% κατά το διάστημα 21 – 25 Δεκεμβρίου, έναντι μείωσης -1% την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 25 Δεκεμβρίου, η μέση εβδομαδιαία μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -3,7% έναντι -3,3% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -4,8%, -5,6% και -8,4% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.

Μικρή επιτάχυνση κατέγραψε ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 29 Δεκεμβρίου 2020 – 4 Ιανουαρίου 2021 συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος του αριθμού των επιβατών διεθνών πτήσεων μειώθηκε κατά -89,7% το διάστημα 29 Δεκεμβρίου 2020 – 4 Ιανουαρίου 2021, έναντι μείωσης -88,2% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -78% (έναντι -74,2%). Συνολικά, τον Δεκέμβριο  ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών διεθνών και εσωτερικών πτήσεων εμφάνισε μείωση κατά -87,7% και -80% αντίστοιχα έναντι πτώσης -85,9% και -79,9% αντίστοιχα τον Νοέμβριο.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνεχίζει να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για όγδοο συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +12,7% κατά το διάστημα 1 – 24 Δεκεμβρίου έναντι αύξησης +11,7% τον Νοέμβριο. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 24 Δεκεμβρίου, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +22,2%. Παράλληλα, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών αυξάνεται για έβδομο συνεχόμενο μήνα κατά +4% κατά το διάστημα 1 – 24 Δεκεμβρίου, έναντι αύξησης +4,7% που είχε σημειωθεί τον Νοέμβριο. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 24 Δεκεμβρίου, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +2,4%.

Οι πληρωμές μέσω του συστήματος ΔΙΑΣ στο δημόσιο εμφανίζουν συνολικά μείωση σε σχέση με πέρυσι για το διάστημα από 23 Μαρτίου έως 25 Δεκεμβρίου, γεγονός που συνδέεται και με την αναστολή πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για όσους πλήττονται.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, η περίοδος 23 Μαρτίου – 31 Δεκεμβρίου εμφανίζει μείωση -7,5%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Δεκέμβριο ο ρυθμός μεταβολής ήταν αρνητικός (-10,8%) έναντι -12,6% τον Νοέμβριο.

Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, σημαντική αύξηση συνεχίζει να καταγράφεται στις υπηρεσίες courier (+78,8% το διάστημα 13 – 31 Δεκεμβρίου, από +66,9% το διάστημα 13 Νοεμβρίου έως 12 Δεκεμβρίου), στους φούρνους (+49,9% από +46,8%), στα φαρμακεία (+40,1% από +31%), στις εταιρίες ενέργειες (+31%, από +18,2%), στα διόδια (+30,7% από +21,2%) και στα super markets και παντοπωλεία (+27,9% από +39,2%).

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα βιβλία, περιοδικά και εφημερίδες ο ρυθμός μεταβολής έγινε έντονα θετικός (+206,3%) κατά το διάστημα 13 – 31 Δεκεμβρίου έναντι αρνητικού ρυθμού (-6%)  κατά το διάστημα 13 Νοεμβρίου έως 12 Δεκεμβρίου. Παρόμοια εικόνα εμφανίζεται και στα οικοδομικά υλικά με μεταβολή +17,1% και -12,4% αντίστοιχα.

Στον αντίποδα, σημαντική μείωση συνεχίζει να καταγράφεται στα πολυκαταστήματα (-93,4% το διάστημα 13 – 31 Δεκεμβρίου έναντι –94,6% το διάστημα 13 Νοεμβρίου έως 12 Δεκεμβρίου), στα ταξιδιωτικά γραφεία (-85,1% από -88%), στους χώρους εστίασης (-72% από -71,1%) και στα μπαρ και καφέ (-69,8% από -69,1%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 31^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου καταδεικνύουν μείωση των ημερήσιων κρουσμάτων και θανάτων, καθώς και του αριθμού των διασωληνωμένων, σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση. Επίσης, ο δείκτης  Rt για την επικράτεια στις 6 Ιανουαρίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 0,75. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η αύξηση των καταθέσεων και η οριακή επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης τον Νοέμβριο, η ενίσχυση των λιανικών πωλήσεων τον Οκτώβριο και η βελτίωση του δείκτη PMI τον Δεκέμβριο. Τονίζεται επίσης, η μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τον Δεκέμβριο και η ενίσχυση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά το διάστημα 1 – 24 Δεκεμβρίου.

[1] Όλες οι μεταβολές που αναφέρονται στο οικονομικό σκέλος αφορούν σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά.