Περίοδος 26 Νοεμβρίου– 2 Δεκεμβρίου 2020

Η 26η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 26 Νοεμβρίου έως 2 Δεκεμβρίου και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης, που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις, επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μείωση στον κυλιόμενο μέσο όρο κρουσμάτων, περαιτέρω  αύξηση στο μέσο όρο ημερησίων θανάτων, και μικρή αύξηση στον αριθμό των διασωληνωμένων.

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώνεται σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση σε 1.771 κρούσματα, από 2.185 στην προηγούμενη έκθεση, καταγράφοντας μείωση 18,9%. Την 1η Δεκεμβρίου το 24,5% των κρουσμάτων καταγράφηκε στην Θεσσαλονίκη και 18,8% στην Αττική, ενώ τα υπόλοιπα κρούσματα ήταν διάσπαρτα σε όλη την επικράτεια. Σημειώνεται ότι η τάση των ημερήσιων κρουσμάτων (όπως αποτυπώνεται στην εξέλιξη του 7μερου κυλιόμενου μέσου όρου) παρουσιάζει φθίνουσα πορεία της τάξης του 34% τις τελευταίες 20 ημέρες, από το υψηλό των 2.674 κρουσμάτων στις  18 Νοεμβρίου.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 01.12.20

Πηγή: www.ourworldindata.org

Ο μέσος όρος ηλικίας του συνόλου των κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί από την αρχή της πανδημίας είναι τα 43 έτη.

Επίσης, ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων αυξήθηκε σε 100,6 (από 87,7 στην προηγούμενη έκθεση) και  το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 613 (από 597), που αποτελεί την υψηλότερη τιμή από την αρχή της υγειονομικής κρίσης.

Ο αριθμός των διασωληνωμένων καταδεικνύει τη συνεχιζόμενη επιβάρυνση στο σύστημα υγείας. Η πληρότητα σε κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 στην επικράτεια παρουσιάζει σταθεροποίηση, 86% (από 87% στην προηγούμενη έκθεση), σύμφωνα με τον  ΕΟΔΥ. Στην Αττική και στη Θεσσαλονίκη ειδικότερα, η πληρότητα κλινών ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 ανέρχεται σε 80% και 98% αντίστοιχα.

Συμπερασματικά, η επιδεινούμενη κατάσταση απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρή τήρηση των προληπτικών μέτρων που έχουν ανακοινωθεί.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε 25.574, με 17.579 ημερήσια pcr τεστ την και 7.995 ημερήσια rapid Ag τεστ την τελευταία εβδομάδα (σύνολο εβδομαδιαίων τεστ 179.018).

Σύμφωνα με τα τελευταία διεθνή δεδομένα (01/12/20), η Ελλάδα με 241,5 θανάτους βρίσκεται στην  58η θέση  στον κόσμο και στην 28η θέση στην Ευρώπη μεταξύ 37 χωρών. Ο Ευρωπαϊκός μέσος όρος θανάτων ανά 1 εκ. κατοίκους είναι 609,1.  Ο ρυθμός διπλασιασμού των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 25 (από 20 ημέρες στην προηγούμενη έκθεση), ενώ των θανάτων σταθεροποιήθηκε σε 14 (από 13 ημέρες).

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο ΕΟΔΥ εκτιμά ότι ο δείκτης Rt στις 2 Δεκεμβρίου διαμορφώθηκε σε 0,9 για την επικράτεια και την περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης και σε 0,8 για την περιφέρεια Αττικής.

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του Google Mobility, η κινητικότητα του πληθυσμού εμφανίζει μέση μείωση κατά 37,1 ποσοστιαίες μονάδες (πμ) στις πέντε δραστηριότητες [1) καταστήματα, εστίαση, ψυχαγωγία, 2) καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων, 3) πάρκα και υπαίθριοι χώροι, 4) χρήση ΜΜΜ και 5) εργασιακοί χώροι] κατά τις πρώτες 21 ημέρες του δεύτερου lockdown (7-27 Νοεμβρίου) σε σύγκριση με τις 21 ημέρες που προηγήθηκαν. Αντίστοιχα, η παραμονή στην κατοικία αυξήθηκε κατά 12,5 πμ.

Η σύγκριση της κινητικότητας κατά τις πρώτες 21 ημέρες του δεύτερου lockdown (7-27 Νοεμβρίου) σε σχέση με τις πρώτες 21 ημέρες του πρώτου lockdown (23 Μαρτίου – 12 Απριλίου) καταδεικνύει μεγαλύτερη κινητικότητα στις πέντε δραστηριότητες, κατά 19,2 πμ κατά μέσο όρο. Επίσης, η παραμονή στην κατοικία είναι 8,2 πμ μικρότερη σε σύγκριση με το πρώτο lockdown.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της επιτροπής λοιμωξιολόγων (2/12/2020), από το σύνολο των 74 περιοχών της χώρας, 21 παραμένουν σε κατάσταση συναγερμού λόγω της σημαντικής επιβάρυνσης των νοσοκομείων (Πιερία, Πέλλα, Δράμα, Θεσσαλονίκη,  Γρεβενά, Ημαθία, Ξάνθη, Λάρισα, Φλώρινα, Χαλκιδική, Μαγνησίας, Κιλκίς, Καβάλα, Καρδίτσα, Τρίκαλα, Κοζάνη, Σέρρες, Ροδόπη, Λέσβος, Έβρος, Καστοριά) και 5 περιοχές (Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Άρτα, Πρέβεζα και Φθιώτιδα) βρίσκονται σε επίπεδο αυξημένης επαγρύπνησης με τάση επιδείνωσης στα καταγεγραμμένα κρούσματα.

Η αύξηση καταθέσεων συνεχίστηκε για ένατο συνεχόμενο μήνα τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ). Συγκεκριμένα οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) ενισχύθηκαν κατά 2,53 δις ευρώ τον Οκτώβριο με την σωρευτική αύξηση να ανέρχεται σε 14,92 δις ευρώ από τον Φεβρουάριο. Σημειώνεται ότι ο ρυθμός αύξησης των καταθέσεων του ιδιωτικού τομέα επιταχύνθηκε σε +11,6% τον Οκτώβριο από +10,3% τον Σεπτέμβριο.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης οριακή επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης για τέταρτο συνεχόμενο μήνα, σε +2,5% τον Οκτώβριο από +2,4% τον Σεπτέμβριο, κυρίως λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά +7,5%. Οι μηνιαίες καθαρές ροές επιχειρηματικών δανείων ήταν ελαφρά αρνητικές (-55 εκ ευρώ) τον Οκτώβριο, ενώ από την αρχή του χρόνου, η καθαρή ροή επιχειρηματικών δανείων ανέρχεται σε 4,88 δις ευρώ.

Επιτάχυνση σημείωσε ο ρυθμός μείωσης του κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο σε -3,5% τον Σεπτέμβριο έναντι -0,9% τον Αύγουστο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Πτώση κατέγραψαν κυρίως οι κατηγορίες: καύσιμα και λιπαντικά αυτοκινήτων (-22,1%), ένδυση-υπόδηση (-8,7%) και τρόφιμα-ποτά-καπνός (-5,9%). Στον αντίποδα, διψήφια αύξηση εμφάνισαν οι κατηγορίες: φαρμακευτικά-καλλυντικά (+19,6%) και πωλήσεις εκτός καταστημάτων (+12%), ενώ ενισχύθηκαν και οι πωλήσεις στην κατηγορία βιβλία-χαρτικά-λοιπά είδη (+4,8%). Συνολικά στο εννεάμηνο, ο κύκλος εργασιών στο λιανικό εμπόριο εμφάνισε μείωση -3,1%.

Υποχώρηση κατά 1,3 μονάδες κατέγραψε ο δείκτης οικονομικού κλίματος, που ανήλθε στις 91 μονάδες τον Νοέμβριο, αντανακλώντας μείωση στους δείκτες προσδοκιών στη βιομηχανία (-3,4 μονάδες) και στις υπηρεσίες (-3,2 μονάδες), καθώς και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη (-2,8 μονάδες). Αντίθετα, σημαντική βελτίωση κατά +15,6 μονάδες κατέδειξε ο δείκτης προσδοκιών στις κατασκευές, που ανήλθε τον Νοέμβριο στην υψηλότερη τιμή από τον Μάρτιο. Παράλληλα, μείωση κατά 1,2 μονάδες κατέγραψε και ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 105,4 μονάδες τον Νοέμβριο. 

Επίσης, ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα υποχώρησε κατά 6,4 μονάδες στις 42,3 μονάδες τον Νοέμβριο. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν επιδείνωση των λειτουργικών συνθηκών στον μεταποιητικό τομέα που οφείλεται κυρίως στη συρρίκνωση της ζήτησης και την πτώση της παραγωγής, των νέων παραγγελιών και των επιπέδων απασχόλησης.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας ενισχύθηκε κατά +2,5% το επταήμερο 23 – 29 Νοεμβρίου, έναντι οριακής μείωσης -0,5% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συνολικά, τον Νοέμβριο, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε οριακά κατά +0,2% έναντι πτώσης -1,7% τον Οκτώβριο. Tα στοιχεία του Bruegel για την εβδομαδιαία κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας υποδεικνύουν μείωση -1% για το διάστημα 16 – 20 Νοεμβρίου, έναντι αύξησης +1% την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 20 Νοεμβρίου, η μέση εβδομαδιαία μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -4,4% έναντι -4% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -5,3%, -6,4% και -10,2% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.

Μικρή επιτάχυνση κατέγραψε ο ρυθμός μείωσης του αριθμού επιβατών διεθνών πτήσεων στο ΔΑΑ το επταήμερο 23 – 29 Νοεμβρίου συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο επταήμερο. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος του αριθμού των επιβατών διεθνών πτήσεων μειώθηκε κατά -93,1% το διάστημα 23 – 29 Νοεμβρίου, έναντι μείωσης -91,9% το αμέσως προηγούμενο επταήμερο, ενώ ο αριθμός των επιβατών εσωτερικών πτήσεων σημείωσε μικρότερη πτώση κατά -88,9% (έναντι -87%). Συνολικά, το διάστημα 1 – 29 Νοεμβρίου ότι ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών εξωτερικών και εσωτερικών πτήσεων εμφάνισε μείωση κατά -86% και -80,1% αντίστοιχα έναντι πτώσης -72,4% και -60,3% αντίστοιχα τον Οκτώβριο.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνέχισε να ενισχύεται με διψήφιο ρυθμό για έβδομο συνεχόμενο μήνα, που ανήλθε σε +15,7% το πρώτο 20μερο του Νοεμβρίου έναντι αύξησης +28,7% τον Οκτώβριο. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 20 Νοεμβρίου, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε αύξηση +24%. Παράλληλα, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών αυξήθηκε για έκτο συνεχόμενο μήνα κατά 10,2% το πρώτο 20μερο του Νοεμβρίου, με επιταχυνόμενο ρυθμό σε σύγκριση με την ενίσχυση κατά +6,3% που είχε σημειωθεί τον Οκτώβριο. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 20 Νοεμβρίου, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +2,5%.

Οι πληρωμές μέσω του συστήματος ΔΙΑΣ στο δημόσιο εμφανίζουν συνολικά μείωση σε σχέση με πέρυσι για το διάστημα από 23 Μαρτίου έως 20 Νοεμβρίου, γεγονός που συνδέεται και με την αναστολή πληρωμής φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων για όσους πλήττονται.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, η περίοδος 23 Μαρτίου – 19 Νοεμβρίου εμφανίζει μείωση -6,7%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τις πρώτες 19 ημέρες του Νοεμβρίου, ο ρυθμός μεταβολής ήταν αρνητικός (-7,5%) έναντι αύξησης +10,9% τον Οκτώβριο.  

Σε επιμέρους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, σημαντική αύξηση συνεχίζει να καταγράφεται στις υπηρεσίες courier (+72% πρώτες 18 ημέρες του Νοεμβρίου από +49,1% τον Οκτώβριο), στις εταιρίες ενέργειας (+33,2% από +49,6%), στα φαρμακεία (+38% από +29,7%), στα super markets και παντοπωλεία (+39,2% από +32%), στους φούρνους (+41,9% από +61,5%).  Επίσης στα διόδια, παρατηρείται σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης σε +18,9% από τις 13 – 18 Νοεμβρίου σε σύγκριση με +69,9% τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου και +87% τον Οκτώβριο.

Τονίζεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά μέσα πληρωμών και δεν αποτελούν απαραίτητα ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στα οικοδομικά υλικά ο ρυθμός μεταβολής έγινε αρνητικός (-24,1%) από τις 13 – 18 Νοεμβρίου έναντι θετικού ρυθμού (+19,6%)  τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου και (+25,1%) τον Οκτώβριο. Παρόμοια εικόνα εμφανίζεται και στα βιβλιοπωλεία, με πτώση -20,8% κατά το διάστημα 13-18 Νοεμβρίου σε σύγκριση με αύξηση +50,2% τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου και +70,6% τον Οκτώβριο.

Σημαντική μείωση με επιταχυνόμενη τάση καταγράφεται στα πολυκαταστήματα (-95,6% στο διάστημα 13-18 Νοεμβρίου έναντι –64,8% τις πρώτες 12 ημέρες του Νοεμβρίου και -30,3% τον Οκτώβριο), στους χώρους εστίασης (-76,2%, -47,5% και +2,8% αντίστοιχα) στα μπαρ και καφέ (-73,1%, -44,6% και +11,5% αντίστοιχα) και στα ταξιδιωτικά γραφεία (-89,5%, -81,4% και -75% αντίστοιχα). Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 26ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου καταδεικνύουν μείωση των ημερήσιων κρουσμάτων, περαιτέρω  αύξηση στο μέσο όρο ημερησίων θανάτων και μικρή αύξηση στον αριθμό των διασωληνωμένων, σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση. Επίσης, ο δείκτης  Rt στις 2 Δεκεμβρίου εκτιμάται από τον ΕΟΔΥ σε 0,9 για την επικράτεια και την περιφερειακή ενότητα Θεσσαλονίκης και σε 0,8 για την περιφέρεια Αττικής. Στο οικονομικό σκέλος, επισημαίνεται η επιτάχυνση της αύξησης καταθέσεων και της πιστωτικής επέκτασης τον Οκτώβριο, η μείωση των λιανικών πωλήσεων τον Σεπτέμβριο και η υποχώρηση του δείκτη οικονομικού κλίματος και του PMI τον Νοέμβριο. Επίσης, καταγράφεται οριακή αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας τον Νοέμβριο και διψήφια ενίσχυση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τις πρώτες 20 ημέρες του Νοεμβρίου.