Περίοδος 3 – 10 Σεπτεμβρίου 2020

Η 14^η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 3 έως 10 Σεπτεμβρίου και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων επικαιροποιημένων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μία σχετική σταθεροποίηση των ημερησίων κρουσμάτων, αύξηση στον αριθμό των διασωληνωμένων ασθενών και μείωση στον ημερήσιο αριθμό θανάτων. 

Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερησίων κρουσμάτων διαμορφώνεται σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση στα 211 κρούσματα από 220 στην προηγούμενη έκθεση. Επισημαίνεται όμως ότι τις τελευταίες δύο ημέρες καταγράφηκε σημαντική αύξηση των κρουσμάτων. Ειδικότερα στις 10 Σεπτεμβρίου ο αριθμός των κρουσμάτων ανήλθε σε 372, που αποτελεί νέο υψηλό, και περιλαμβάνει 164 κρούσματα που συνδέονται με γνωστές συρροές και συγκεκριμένα τοπικές εξάρσεις σε χώρους εργασίας.. 

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 10.09.20

     Πηγή: www. ourworldindata.org

Η μικρή μείωση του αριθμού των κρουσμάτων τις προηγούμενες ημέρες πιθανόν οφείλεται  στους ενισχυμένους περιορισμούς που ελήφθησαν σε περιοχές με έξαρση των κρουσμάτων, καθώς και στην μεγαλύτερη προσήλωση σε συμπεριφορές κοινωνικής απόστασης και στη λήψη μέτρων για τη χρήση της μάσκας. Ωστόσο, η παρούσα κατάσταση, όπως διαμορφώθηκε τις τελευταίες 2 ημέρες,  απαιτεί πολύ αυξημένη επαγρύπνηση. 

Παραμένει η εκτεταμένη διασπορά σε νεαρότερες ηλικίες, που απεικονίζεται στον αυξημένο αριθμό κρουσμάτων σε ηλικίες κάτω των 40 ετών. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος ηλικίας των κρουσμάτων είναι τα 39 έτη. Ωστόσο, αυτή η ηλικιακή ομάδα φαίνεται να ανταποκρίνεται σε μια μερικώς επιτυχή αντιμετώπιση της επιδημίας, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.

Τα αυξημένα κρούσματα που καταγράφονται (τα οποία, όπως αναφέρεται και παρακάτω, ως ένα βαθμό οφείλονται και στον αυξημένο αριθμό των test που πραγματοποιούνται) αφορούν σε μεγάλο βαθμό νεότερες ηλικίες και ασυμπτωματικούς ή ήπια συμπτωματικούς ασθενείς. Παρατηρείται ήπια αύξηση στην επιβάρυνση του συστήματος υγείας, συγκριτικά με την προηγούμενη έκθεση, σε ό,τι αφορά τις κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ για κρούσματα COVID-19 με την πληρότητα να ανέρχεται σε 26% (από 23% ), σύμφωνα με τον  ΕΟΔΥ.

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 12.834 τελευταία εβδομάδα. Μεγάλο μέρος αυτών  πραγματοποιείται με δειγματοληπτικούς ελέγχους στις πύλες εισόδου της χώρας, όσο και με στοχευμένους ελέγχους σε διάφορες περιοχές της επικράτειας. Σύμφωνα με τα διαγνωστικά test που πραγματοποιούνται σε όλη την χώρα, ποσοστό 10% – 12% των κρουσμάτων είναι εισαγόμενα. Τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στα δυο μεγάλα αστικά κέντρα και τα υπόλοιπα βρίσκονται διάσπαρτα ανά την Ελλάδα. Επιπρόσθετα, έχουν παρατηρηθεί μεμονωμένες συρροές σε συγκεκριμένες  περιοχές, για τις οποίες λήφθηκαν πρόσφατα περιοριστικά μέτρα.

Το πλήθος των διασωληνωμένων ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 49 (από 38 στην προηγούμενη έκθεση), ενώ ο μέσος όρος του ημερήσιου αριθμού των θανάτων μειώθηκε σε 2,7 (από 4). Σύμφωνα με τα διεθνή διαθέσιμα δεδομένα, η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση στον δείκτη θανάτων λόγω COVID ανά 1 εκ. κατοίκους (113η θέση / 27,7 θάνατοι ανά 1 εκ. κατοίκους) όταν ο μέσος όρος παγκοσμίως είναι 122,5 θάνατοι ανά 1 εκ. κατοίκους. Ο ρυθμός διπλασιασμού των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 27 από 24 ημέρες, ενώ των θανάτων, ανήλθε στις 128 από 125 ημέρες. Σημειώθηκε επομένως επιβράδυνση στους ρυθμούς διπλασιασμού, τόσο των κρουσμάτων, όσο και των θανάτων σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση.

Συνολικά, με βάση τις προαναφερθείσες τάσεις, ο ΕΟΔΥ εκτιμά τον δείκτη Rt σε 0,76, σχεδόν σταθερό σε σύγκριση με την προηγούμενη έκθεση.

Η κινητικότητα του πληθυσμού δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες μεταβολές σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δραστηριότητας. Ως μέτρο σύγκρισης λογίζεται η μέση κινητικότητα από τις αρχές Μαΐου έως τις 4 Σεπτεμβρίου, σε σχέση με τη μέση κινητικότητα του Απριλίου όταν βρίσκονταν σε ισχύ τα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας.

Υπό αυτό το πρίσμα,  ελαφρά ενισχυμένη εμφανίζεται η κινητικότητα του πληθυσμού  στα καταστήματα εστίασης και ψυχαγωγίας (+67,1% από +66%), στα καταστήματα τροφίμων και φαρμάκων (+87,1% από 86,7%), στα πάρκα και τους υπαίθριους χώρους  (+156,3% από +154,5%), στη χρήση ΜΜΜ (+53,6% από +53%), στους εργασιακούς χώρους (+36,6% από +36,4%), ενώ σχεδόν σταθερή παρέμεινε η παραμονή στην κατοικία (-20.1% από -19,9%).

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητος (-0,2%) τον Ιούλιο, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο περυσινό μήνα, μετά την πτώση κατά 4,6% που είχε σημειωθεί τον Ιούνιο, με τον ρυθμό μείωσης να καταγράφει σημαντική επιβράδυνση για τρίτο συνεχόμενο μήνα. Σημειώνεται ότι ο εποχικά διορθωμένος δείκτης ενισχύθηκε (σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα) για τρίτο συνεχόμενο μήνα κατά 3,9% τον Ιούλιο.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας παρουσίασε αύξηση 4,9% τις πρώτες έξι ημέρες του Σεπτεμβρίου έναντι μείωσης 6,2% τον Αύγουστο. Τα τελικά στοιχεία του ΑΔΜΗΕ για τον Ιούλιο εμφάνισαν μείωση 1% στη συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, με την ζήτηση από πελάτες υψηλής τάσης (δηλ βιομηχανίες) να καταγράφει μικρή αύξηση 1% για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο.  Σύμφωνα με στοιχεία του Bruegel, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 4 Σεπτεμβρίου, η μέση μείωση ζήτησηw ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα ανήλθε σε -6,4% έναντι -5,7% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής ήταν -6,6%, -8,1% και -13,5% αντίστοιχα για την ίδια περίοδο.            

Μείωση κατέγραψε ο μέσος όρος του αριθμού επιβατών, τόσο των διεθνών όσο και των εσωτερικών πτήσεων, την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου σε σύγκριση με τον Αύγουστο. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος του αριθμού των επιβατών εσωτερικών πτήσεων μειώθηκε κατά 17,3% την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου σε σύγκριση με τον Αύγουστο, ενώ ο αριθμός των επιβατών διεθνών πτήσεων κατέγραψε πτώση κατά 16,6%. Σε απόλυτα νούμερα, ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών εσωτερικών και εξωτερικών πτήσεων ανήλθε σε 12,914 και 19,344 αντίστοιχα την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, καταγράφοντας μείωση κατά 54% και 69,8% αντίστοιχα σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.  

Οι πληρωμές μέσω του συστήματος ΔΙΑΣ στο δημόσιο εμφανίζουν συνολικά μείωση σε σχέση με πέρυσι για το διάστημα από 23 Μαρτίου έως 3 Σεπτεμβρίου, με το ποσοστό μείωσης τον Αύγουστο να εμφανίζει επιβράδυνση σε σύγκριση με την επίδοση του Ιουλίου.    

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, η περίοδος 23 Μαρτίου – 3 Σεπτεμβρίου καταγράφει μείωση -11% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Αύγουστο ο ρυθμός πτώσης περιορίστηκε σε -4,2% από -8,6% τον Ιούλιο.

Σταδιακή βελτίωση εμφανίζουν τομείς της οικονομικής δραστηριότητας που είχαν βρεθεί αντιμέτωποι με ραγδαία και απότομη μείωση της ζήτησης λόγω της επιβολής των μέτρων περιορισμού. Συγκεκριμένα, ο ρυθμός μείωσης της ηλεκτρονικής δαπάνης στους χώρους εστίασης υποχώρησε σε -7,9% τον Αύγουστο (από -32,9% τον Ιούλιο), στις εταιρίες μεταφορών σε -30,1% (από -56,2%), ενώ στα ταξιδιωτικά γραφεία επιταχύνθηκε σε -64% (από -62,8%).  

Σημαντική αύξηση συνεχίζει να καταγράφεται στα διόδια (+122,2% από +125,7%), στις εταιρίες ενέργειας (+64,3% από +57,4%), στα οικοδομικά υλικά (+30,3% από +39,1%), στα super markets και παντοπωλεία (+20,8% από +31,8%) και στους φούρνους (+69% από +66%). Αντίθετα, αντιστροφή της αυξητικής τάσης που είχε καταγραφεί τον Μάιο και Ιούνιο συνεχίζει να εμφανίζεται στις ηλεκτρονικές πωλήσεις που μειώθηκαν 17,4% τον Αύγουστο από -12,3% τον Ιούλιο.  

Σημειώνεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά κανάλια πληρωμών και δεν αποτελούν αποκλειστικά ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Η πορεία των εισαγωγών εμπορευματοκιβωτίων (διασαφήσεις) συνέχισε να καταγράφει μείωση τον Αύγουστο, αν και με επιβραδυνόμενο ρυθμό σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος υποχώρησε σε -11,8% τον Αύγουστο έναντι -15,4% τον Ιούλιο.  Βελτιωμένη εικόνα καταγράφεται και σε ότι αφορά τον ρυθμό μείωσης των εξαγωγών, ο οποίος επιβραδύνθηκε σε -19% τον Αύγουστο σε σύγκριση με τον Ιούλιο ( -27,4%).

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 14^ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου υποδεικνύουν μία σχετική σταθεροποίηση του μέσο όρου των ημερησίων κρουσμάτων, με σημαντική αύξηση όμως το τελευταίο διήμερο, αύξηση στον αριθμό των διασωληνωμένων ασθενών και μικρή μείωση των ημερήσιων θανάτων, ενώ ο δείκτης  Rt παραμένει σχεδόν σταθερός στο 0,76. Στο οικονομικό σκέλος, συνεχίζει να καταγράφεται ελαφρά βελτίωση. Επισημαίνεται η σταθεροποίηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Ιούλιο, η αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, καθώς και η επιβράδυνση τον Αύγουστο του ρυθμού μείωσης, τόσο των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, όσο και των εισαγωγών και εξαγωγών.