Περίοδος 27 Αυγούστου – 2 Σεπτεμβρίου 2020

Συνοπτική Περίληψη

Η 13η έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 27 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου και έχει ως στόχο να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης που είχαν ήδη διαφανεί από τις προηγούμενες εκθέσεις επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων δεδομένων.

Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας, η τελευταία εβδομάδα εμφανίζει μία επιδεινούμενη τάση. Συνεχίζεται η σταθεροποίηση στο μέσο όρο των ημερησίων κρουσμάτων, που διαμορφώνεται σε 7ήμερη κυλιόμενη βάση στα 220 κρούσματα ανά ημέρα, από 216 στην προηγούμενη έκθεση. Ωστόσο παρατηρείται επιδείνωση στον μέσο όρο θανάτων και νοσηλευόμενων σε ΜΕΘ.

Πίνακας 1: Κρούσματα ανά ημέρα (κυλιόμενοι 7-ημεροι μέσοι όροι), 02.09.20

Πηγή: www. ourworldindata.org, *01.09.20Ο

Ο μεγάλος αριθμός κρουσμάτων συνεχίζει να προέρχεται από χαλάρωση της προσήλωσης σε συμπεριφορές κοινωνικής απόστασης. Η σταθεροποίηση πιθανώς να οφείλεται στη λήψη μέτρων για τη χρήση της μάσκας, αλλά και στους ενισχυμένους περιορισμούς που ελήφθησαν σε περιοχές με έξαρση των κρουσμάτων. Ωστόσο, η παρούσα κατάσταση συνεχίζει να απαιτεί αυξημένη επαγρύπνηση, διότι η επιδημία ενδεχομένως να παρουσιάσει αυξητική τάση στο μέλλον.

Συνεχίζει να προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία η εκτεταμένη διασπορά σε νεαρότερες ηλικίες. Αυτό απεικονίζεται, τόσο στον αυξημένο αριθμό κρουσμάτων σε ηλικίες κάτω των 40 ετών, όσο και από τη συρροή διασωληνωμένων βαρέων περιστατικών σε σχετικά νεαρές ηλικιακές ομάδες. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος ηλικίας των κρουσμάτων είναι τα 39 έτη.

Τα αυξημένα κρούσματα που καταγράφονται (τα οποία, όπως αναφέρεται και παρακάτω, ως ένα βαθμό οφείλονται και στον αυξημένο αριθμό των test που πραγματοποιούνται) αφορούν σε μεγάλο βαθμό νεότερες ηλικίες και ασυμπτωματικούς ή ήπια συμπτωματικούς ασθενείς. Ωστόσο, παρατηρείται αύξηση στην επιβάρυνση του συστήματος υγείας συγκριτικά με την προηγούμενη έκθεση, σε ό,τι αφορά τις κλίνες ΜΕΘ/ΜΑΦ (23% πληρότητα).

Ο κυλιόμενος μέσος όρος των τεστ ανά ημέρα διαμορφώθηκε σε 13.400 τελευταία εβδομάδα. Μεγάλο μέρος αυτών πραγματοποιείται με δειγματοληπτικούς ελέγχους στις πύλες εισόδου της χώρας, όσο και με στοχευμένους ελέγχους σε διάφορες περιοχές της επικράτειας. Σύμφωνα με τα διαγνωστικά test που πραγματοποιούνται σε όλη την επικράτεια, ποσοστό 10% – 12% των κρουσμάτων είναι εισαγόμενα. Τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στην Αττική και τα υπόλοιπα βρίσκονται διάσπαρτα ανά την Ελλάδα. Επιπρόσθετα, έχουν παρατηρηθεί μεμονωμένες συρροές σε συγκεκριμένες περιοχές, για τις οποίες λήφθηκαν πρόσφατα περιοριστικά μέτρα.

Το πλήθος των ασθενών στις ΜΕΘ αυξήθηκε σε 38 από 31 ενώ ο μέσος όρος του αριθμού των θανάτων αυξήθηκε σε 4. Σύμφωνα με τα διεθνή διαθέσιμα δεδομένα, η Ελλάδα εξακολουθεί να βρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση στον δείκτη θανάτων λόγω COVID ανά 1 εκ. κατοίκους (111η θέση / 26 θάνατοι ανά 1 εκ. κατοίκους) όταν ο μέσος όρος παγκοσμίως είναι 113,7 θάνατοι ανά 1 εκ. κατοίκους. Ο ρυθμός διπλασιασμού των κρουσμάτων διαμορφώθηκε σε 24 από 28 ημέρες, ενώ των θανάτων, ανήλθε στις 125 από 123 ημέρες. Σημειώθηκε επομένως επιτάχυνση στα κρούσματα και σχετική επιβράδυνση στους θανάτους, αναφορικά με την προηγούμενη έκθεση. Με βάση τις παραπάνω τάσεις, το Rt εκτιμάται σε 0,72.

Η κινητικότητα του πληθυσμού έχει αυξηθεί, σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση, σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δραστηριότητας. Ως μέτρο σύγκρισης λογίζεται η μέση κινητικότητα σε σχέση με τον Απρίλιο οπόταν βρίσκονταν σε ισχύ τα μέτρα περιορισμού κυκλοφορίας. Υπό αυτό το πρίσμα, η παραμονή στην κατοικία βρίσκεται στο -19,9%, μειωμένη σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση. Στα ίδια επίπεδα, με την προηγούμενη έκθεση, εμφανίστηκε η κίνηση του πληθυσμού για τρόφιμα και φάρμακα, στο +86,7% σε σχέση με τον Απρίλιο. Η μετακίνηση στα καταστήματα σημείωσε αύξηση 1,2% και πλέον διαμορφώνεται στο +66%. Σταθερή εμφανίζεται η προσέλευση στην εργασία, η οποία διαμορφώθηκε στο +36,4%. Η χρήση των ΜΜΜ παρουσιάζεται ελαφρώς αυξημένη, περίπου στο +53%. Η κινητικότητα σε πάρκα και υπαίθριους χώρους σημείωσε αύξηση και αυτή την εβδομάδα όπου διαμορφώθηκε στο +154,5%.

Αύξηση καταθέσεων καταγράφηκε για έκτο συνεχόμενο μήνα τον Ιούλιο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ). Συγκεκριμένα οι καταθέσεις του ιδιωτικού τομέα (νοικοκυριά και επιχειρήσεις) ενισχύθηκαν κατά 3,32 δις ευρώ τον Ιούλιο με την σωρευτική αύξηση να ανέρχεται σε 10,82 δις ευρώ τους τελευταίους έξι μήνες.

Τα στοιχεία της ΤτΕ κατέδειξαν επίσης επιτάχυνση της πιστωτικής επέκτασης σε 1,5% τον Ιούλιο από 0,4% τον Ιούνιο, λόγω της αύξησης των δανείων σε επιχειρήσεις κατά 5,8% (έναντι 3,7% τον Ιούνιο). Οι μηνιαίες καθαρές ροές επιχειρηματικών δανείων ανήλθαν σε 1,14 δις τον Ιούλιο, ενώ θετικές ροές καταγράφηκαν επίσης στα δάνεια σε ελεύθερους επαγγελματίες (119 εκ) και στα καταναλωτικά δάνεια (36 εκ).

Μείωση 6,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο σημειώθηκε στον κύκλο εργασιών στο λιανικό εμπόριο τον Ιούνιο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ. Η μεγαλύτερη πτώση καταγράφηκε στους κλάδους καυσίμων και λιπαντικών αυτοκινήτων (-29,9%), τροφίμων-ποτών και καπνού (-13,8%) και πολυκαταστημάτων (-10%). Αντίθετα, αύξηση παρουσίασαν οι κλάδοι επίπλων, ηλεκτρικών ειδών και οικιακού εξοπλισμού (+25,9%), πωλήσεων εκτός καταστημάτων (+5,6%) και φαρμακευτικών-καλλυντικών (+3,4%).

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος διατηρήθηκε σχεδόν αμετάβλητος τον Αύγουστο στις 90,7 μονάδες, αντανακλώντας σημαντική βελτίωση στις υπηρεσίες (+5,4 μονάδες) και επιδείνωση στις υπόλοιπες κατηγορίες. Ενίσχυση κατά 1,9 μονάδες για τρίτο συνεχόμενο μήνα εμφάνισε ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης, που ανήλθε στις 105,6 μονάδες τον Αύγουστο. Ο Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών (PMI) της Markit για τον τομέα μεταποίησης στην Ελλάδα ενισχύθηκε κατά 0,8 μονάδες στις 49,4 μονάδες τον Αύγουστο, αντισταθμίζοντας την μείωση κατά 0,8 μονάδες που είχε καταγραφεί τον Ιούλιο. Τα στοιχεία της έρευνας υπέδειξαν μικρή επιδείνωση των λειτουργικών συνθηκών στον ελληνικό μεταποιητικό τομέα, λόγω της ήπιας συρρίκνωσης της παραγωγής και των νέων παραγγελιών, καθώς και της επιστροφής της απασχόλησης σε ρυθμούς ανάπτυξης.

Όσον αφορά τους πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, η μέση ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα υποδεικνύει αύξηση 2% την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, μείωση 9% την δεύτερη εβδομάδα και σταθεροποίηση τις επόμενες δύο εβδομάδες και συνολικά μέση πτώση -1,8% τον Αύγουστο. Σε χώρες με παρόμοια χαρακτηριστικά, όπως η Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία τα ποσοστά μεταβολής τον Αύγουστο ήταν +1,5%, -2% και -5,3% αντίστοιχα. Συνολικά, στο διάστημα από τις αρχές Μαρτίου έως τις 28 Αυγούστου, η μέση μείωση στην Ελλάδα ανήλθε σε -6,8% έναντι -5,8% του Ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Η μικρή σταδιακή ανάκαμψη στον αριθμό επιβατών τόσο των διεθνών όσο και των εσωτερικών πτήσεων που παρατηρήθηκε τον Ιούλιο επιταχύνθηκε τον Αύγουστο, αν και ο ρυθμός στο δεύτερο μισό του Αυγούστου ήταν χαμηλότερος αυτού του πρώτου μισού του μήνα. Συνολικά, ο μέσος όρος του αριθμού των επιβατών εσωτερικών πτήσεων αυξήθηκε κατά 20,8% τον Αύγουστο σε σύγκριση με τον Ιούλιο, ενώ ο αριθμός των επιβατών διεθνών πτήσεων κατέγραψε μεγαλύτερη ενίσχυση κατά 46,1%. Σε απόλυτα νούμερα, ο μέσος ημερήσιος αριθμός επιβατών εσωτερικών και εξωτερικών πτήσεων ανήλθε σε 15,620 και 23,204 αντίστοιχα τον Αύγουστο, καταγράφοντας πτώση 47,1% και 66,2% αντίστοιχα σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών συνέχισε να ενισχύεται με ισχυρό διψήφιο ρυθμό για τέταρτο συνεχόμενο μήνα επιταχυνόμενος σε +34% τον Αύγουστο από +31,7% τον Ιούλιο. Συνολικά, στο διάστημα Μάρτιος – Αύγουστος, ο όγκος ηλεκτρονικών συναλλαγών εμφάνισε μέση αύξηση 22,9%, με τάση επιτάχυνσης μετά τον Μάιο και την σταδιακή άρση του lockdown Παράλληλα, η αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών αυξήθηκε για τρίτο συνεχόμενο μήνα κατά 9,4% τον Αύγουστο, έναντι μικρότερης ενίσχυσης κατά 3,4% τον Ιούλιο. Συνολικά, στο επτάμηνο Μάρτιος – Αύγουστος, η αξία ηλεκτρονικών συναλλαγών κατέγραψε ρυθμό αύξησης +2,2%.

Οι πληρωμές μέσω του συστήματος ΔΙΑΣ στο δημόσιο εμφανίζουν συνολικά μείωση σε σχέση με πέρυσι για το διάστημα από 23 Μαρτίου έως 28 Αυγούστου, με την εικόνα του Αυγούστου να εμφανίζει βελτιωμένη σε σύγκριση με αυτή του Ιουλίου.

Όσον αφορά την εξέλιξη των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, η περίοδος 23 Μαρτίου – 27 Αυγούστου καταγράφει μείωση -11,7% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Αύγουστο ο ρυθμός πτώσης περιορίστηκε σε -3,7% από -8,6% τον Ιούλιο.

Σταδιακή βελτίωση εμφανίζουν τομείς της οικονομικής δραστηριότητας που είχαν βρεθεί αντιμέτωποι με ραγδαία και απότομη μείωση της ζήτησης λόγω της επιβολής των μέτρων περιορισμού. Συγκεκριμένα, ο ρυθμός μείωσης της ηλεκτρονικής δαπάνης στους χώρους εστίασης υποχώρησε σε -9,7% στο πρώτο μισό του Αυγούστου (από -32,9% τον Ιούλιο), στις εταιρίες μεταφορών σε -29,6% (από -56,2%) και στα ταξιδιωτικά γραφεία σε -60,8% (από -62,8%).

Σημαντική αύξηση συνεχίζει να καταγράφεται στα διόδια (+125,1% από +125,7%), στις εταιρίες ενέργειας (+67% από +57,4%), στα οικοδομικά υλικά (+35,3% από +39,1%), στα super markets και παντοπωλεία (+21,2% από +31,8%) και στους φούρνους (+68,9% από +65,9%). Αντίθετα, αντιστροφή της αυξητικής τάσης που είχε καταγραφεί τον Μάιο και Ιούνιο συνεχίζει να εμφανίζεται στις ηλεκτρονικές πωλήσεις που μειώθηκαν 18,4% στο πρώτο μισό του Αυγούστου από -12,3% τον Ιούλιο.

Σημειώνεται πως οι παραπάνω αυξήσεις αντικατοπτρίζουν και μια μεταστροφή των πολιτών σε ηλεκτρονικά κανάλια πληρωμών και δεν αποτελούν αποκλειστικά ένδειξη αυξημένης ζήτησης.

Το πλήθος διασαφήσεων για εισαγωγές εμπορευματοκιβωτίων ως ένας πρόδρομος δείκτης ζήτησης υποδεικνύει περιορισμό της μείωσης σε -26,8% τον Ιούνιο, σε -15,4% τον Ιούλιο και περαιτέρω σε -11,8% τον Αύγουστο. Βελτιωμένη εικόνα καταγράφεται και σε ότι αφορά τον ρυθμό μείωσης των εξαγωγών, ο οποίος ανήλθε σε -20,9% τον Ιούνιο και -27,4% τον Ιούλιο, και υποχώρησε σε -19% τον Αύγουστο.

Εν κατακλείδι, τα ευρήματα της 13ης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου αναδεικνύουν μία επιδεινούμενη τάση σε σχέση με τα αποτελέσματα της προηγούμενης έκθεσης στο υγειονομικό σκέλος. Συγκεκριμένα, διαπιστώνεται σταθεροποίηση του μέσου όρου κρουσμάτων, αλλά αύξηση των θανάτων και νοσηλευμένων σε ΜΕΘ, με μικρή μείωση του δείκτη Rt σε 0,72. Στο οικονομικό σκέλος, συνολικά καταγράφεται ελαφρά βελτίωση. Επισημαίνεται η συνεχιζόμενη αύξηση των καταθέσεων, η πιστωτική επέκταση των επιχειρηματικών δανείων τον Ιούλιο, η βελτίωση του δείκτη PMI και η σταθεροποίηση του δείκτη οικονομικού κλίματος τον Αύγουστο, καθώς και η περαιτέρω ενίσχυση του όγκου και της αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών τον Αύγουστο. Επίσης, τον Αύγουστο επιβραδύνθηκε ο ρυθμός μείωσης, τόσο των καταναλωτικών δαπανών με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων, όσο και των εισαγωγών και εξαγωγών.